Where ART meets SCIENCE

Dit artikel in de nieuwste editie van Earline Magazine heb ik drie keer moeten lezen om het te begrijpen, maar wat een belangrijke boodschap Olav Wagenaar hier geeft.

De essentie van alle klachten, tinnitus, hyperacusis, misofonie, laag frequent geluid hinder en wellicht zelfs last van het snurken van je partner zit in de belevenis die je er aan geeft?!

Dat klinkt bizar en degene die last heeft van een geluid heeft uiteraard de neiging om de makkelijkste oplossing te kiezen; het wegnemen van die geluidsbron.

Want ligt de oplossing voor het last hebben van een geluid, welk eender ook, in de belevenis die er aan gegeven wordt?

De label die we er helemaal in het begin of wellicht zelfs later aan geven is bepalend in hoe we er op gaan reageren?

Maar vanuit de praktijk weten we dat in al die gehoorklachten als boven aangegeven het wegnemen van de bron echt niet de makkelijkste oplossing is. Sterker nog op de lange termijn klachten erger maakt.

Die labelling die aan een geluid geplakt wordt die kunnen we veranderen met cognitieve gedragstherapie, met exposure-technieken.

Het vrees- vermijdingsmodel (Vlaeyen, Cima), laat heel mooi zien dat beide de sleutel zijn voor herstel.

Voorbeeld: Op m’n spreekkamer heb ik een krakende tafel staan, eentje als ik er op druk dan kraakt en piept die aan alle kanten. Fantastisch om als uitleg in dit hele verhaal te gebruiken. Dus voor mij een positieve betekenis zelfs. Enkel als ik patiënten demonstreer dat de tafel best luid geluid maakt hoor ik het bewust, de rest van de dag, als ik er zit te werken helemaal niet. Het krakend geluid komt wel binnen, zal zeker ook m’n auditieve cortex activeren, maar m’n auditieve filters en m’n brein weten dat dit geluid er gewoon thuis hoort! Er thuis hoort!

Pas als ik aan het werk ben en de tafel kraakt en piept, mij niet opvalt, maar de tafel die verder achter mij staat exact hetzelfde geluid begint te maken, kraken en piepen zonder dat ik er aan zit. Mijn brein in milliseconden weet dat ik daar niet zit en dat geluid vreemd is, pas dan valt mij dat geluid wel op, draai ik me om en wil weten waar het geluid vandaan komt, hoe het kan. Ik kijk en zie de collega zitten die deze dag meekijkt en ik even helemaal vergeten was. Check, geluid is normaal voor die situatie.

Best een luid geluid en ook niet continu.

Ander voorbeeld: in mijn studietijd woonde ik in een appartement in Aken. Achter het huis langs liep een spoorweg waar zelfs ook ‘s nachts van die grote lange goederentreinen langsreden. In het begin een hels kabaal. Na aantal weken was het geluid normaal voor die omgeving, hoorde er gewoon bij. Jaren gewoond, geen last van gehad.

Emoties spelen in deze een grote rol, denken, voelen, doen. Je gedachte geven aan iets een bepaald gevoel, met een actie tot gevolg.

En in die driehoek groeit die labelling aan geluid.

Maar het is nog complexer dan dat, want emoties en gedachten met acties tot gevolg worden ook bepaald hoe je je in het algemeen al voelt.

Dus een stressvolle dag op het werk, kinderen die je wakker houden uit je slaap, buren die niet fijn zijn in contact, een hond die laat in de avond blaft, maar ook de periode van belastingaangifte die weer ingevuld moet worden en je daar echt geen zin in hebt, al dat kan al jouw hele systeem in een soort van paraatheid zetten. Dan hoeft er maar nog één geluid te zijn dat irriteert en de eerste label is gelegd.

Dus de situatie waar je al in zit, los van het geluid kan je wel al gevoeliger maken om het geluid als negatief te zien. Zelfs de neiging om alles onder controle te hebben kan indirect de betekenis eraan veranderen. Want de gedachte dat je dit niet onder controle kan hebben, omdat het geluid door iets of iemand anders komt maakt al dat je in de irritatie terecht komt. Terwijl die controle vanuit jezelf er wel kan zijn, maar niet bij de geluidsbron zelf, maar wel in die filtering van het geluid zelf, de betekenis die je er aan geeft.

En als die betekenis eenmaal al negatief is en de neiging er enkel is dat die geluidsbron weg moet, dan komen we al snel in de linker vicieuze cirkel van het vrees- vermijdingsmodel.

Dé oplossing ligt in het accepteren dat het geluid er is, waarbij accepteren meer is dan zich er bij neerleggen, want dat zou in gedachte weer een negatieve label kunnen geven als: “Zie je nou, ik moet me maar weer aanpassen, terwijl het makkelijkste is dat het geluid er gewoon niet is.” Waarbij de oplossing voor de langere termijn is: die rechter kant: acceptatie, weten dat het geluid er kan zijn, het vertrouwen hebben dat ook die kant de oplossing kan zijn. Met dus de bereidheid om die weg te gaan. Je als het ware over te geven aan dat geluid, toe te laten. Het geluid mag er gaan zijn, hoort er zelfs bij. Die laatste is wat we willen bereiken, maar is het moeilijkste.

En dat proces, kan enkel plaatsvinden als het systeem het geluid ook elke keer weer hoort. De exposure. Het moment dat het kan gebeuren. Het geluid er is en het systeem het steeds meer gaat toelaten en in de gewenning komt.

Hier gebruik ik het horloge om te laten ervaren dat dit in ons brein kan, aanpassen aan een nieuwe prikkel.

De meeste mensen hebben een horloge om. Aan de pols die elke dag weer gebruikt wordt om de horloge te dragen. Oefening is nu om die horloge aan de ander pols te gaan gebruiken. Dat zal in het begin wennen zijn, maar na enkele weken gaat die kant er ook normaal zijn. En ook die kant zal dan langzaam aan steeds minder aandacht krijgen.

Deze oefening heb ik zelf al eens gedaan, pas toen werd mij duidelijk hoe moeilijk dit is! Zelfs de horloge waar niet die betekenis aan vast zit dat die me uit de slaap houdt, dat het niet goed voor me is, de wens dat die weg moet zijn, al die labels zijn er niet en ook dan al is het moeilijk om in die gewenning te komen, laat staan dat dat er dus allemaal nog eens bijkomt.

Maar het is mogelijk ook dan dat te kunnen toelaten. Moeilijk maar mogelijk.

En daar is vaak dan hulp bij nodig. Stap voor stap. Met vallen en weet opstaan, net als in de revalidatie maar dan deze keer niet letterlijk maar figuurlijk.

Het is mogelijk en met hulp van professionals maakt het jezelf makkelijker.

Stap voor stap krijgen we ook steeds meer tools en delen we kennis en kunde om deze gespecialiseerde zorg steeds beter te maken.

Zelfs dit boeiende artikel in Earline heeft mij weer nog meer kennis gegeven om kennis die nodig is te kunnen delen.

In de hoop dat jij hier ook weer iets nieuws hebt geleerd om toe te passen dit blog.

Beste kunstliefhebber, ik mag het bekend maken, het grote event waar ik van droomde gaat georganiseerd worden, “Horen, zien en voelen.

Horen is meer dan enkel de oren!” van 29 januari tot en met 16 april 2024, weliswaar over één jaar, maar er is ook nog veel te doen!

Solo-expositie museum Valkenburg. En dat is niet zo maar een museum!

Een prachtig gebouw midden in de mergelstad Valkenburg. Een stadje met een rijke geschiedenis. Dat lees je vooral ook in bijna iedere steen en in elk gewelf van dit historische mergelgebouw.

Grote kunstenaars die hier geëxposeerd hebben. De grootste der grootste, een van mijn favorieten heeft er zelfs een eigen zaal: Charles Eyck.

Zijn levensverhaal, zijn kunst spreekt boekdelen. Voor zij die echt kijken raakt zijn werk je diep in het hart.

Laat nu zijn leven een thema zijn in de expositie die ik voor ogen heb: “Horen is meer dan enkel de oren!”

In m’n hoofd is de gehele collectie die ik ga tonen al langzaam aan het ontstaan.

Zoals afgelopen week in m’n vorige blog geschreven. Mijn grote wens om een immens event te gaan organiseren waarin de slechthorendheid, maar vooral ook de impact en de aandacht voor dit belangrijk maatschappelijk probleem onder de aandacht te brengen.

Charles Eyck was op het eind van zijn leven audiometrisch doof, zeer slechthorend, gesprekken bijna niet mogelijk en wat ik steeds ook teruglees, contact maken met hem bijzonder moeilijk.

Waarschijnlijk heeft hij zijn kunstenaarschap gebruikt om te communiceren. Een geweldig uitgebreid oeuvre m achtergelaten. Waarvan in het museum Valkenburg een prachtige verzameling te zien is.

Net als de kunstenaar Jan van Genk, met hem mocht ik samen al een expositie organiseren bij Artichoque galerie, Maastricht. Ook hier stond kunst en audiologie met elkaar in verbinding.

In beide hun kunstwerken, zijn verhalen, momenten in de tijd van toen.

Charles Eyck presenteerde bijzonder mooie plekken meestal ergens in Limburg, vooral hier hartje Valkenburg.

Geen woorden, maar prachtige weergave van het moment in de penseelstreken te zien. Verstillen in de ruimte als je kijkt om dan de geluiden te horen die op het doek staan.

In de voorbereidingen op de KiV, Kunst in Valkenburg, mocht ik een aantal werken van deze grootmeester in handen hebben.

De jaarlijkse kunstbeurs op Chateau St Gerlach. Giardino, galerie & beeldentuin en Marx & Marx, Limburgse kunst de galerieën die dit elk jaar organiseren.

Een geweldige kunstbeurs waar ik één keer mee heb geholpen als exposerend kunstenaar in de opbouw. Heb toen meerdere werken van Charles Eyck in m’n handen mogen hebben en in detail kunnen bekijken.

De emotie van deze kunstenaar spatten van dat doek. Als je ziet van dichtbij hoe geniaal hij met één penseelstreek net dat licht of die diepgang kan bereiken. Geniaal.

Maar niet enkel zijn kunstwerk is het waard, nog meer zijn verhaal, zijn levensverhaal.

Eenzaamheid, onbegrip vanuit de omgeving, er niet bij horen, elementen die ik in zijn levensverhaal hoor terugkomen.

Dat thema wil ik in deze tentoonstelling groots gaan brengen.

Hoe mooi is het om met de akoestisch absorberende doeken, maar nog meer met mijn eigen levensverhaal en kunstwerken op deze bijzonder plek hartje Valkenburg, als stadbewoner dit verhaal te mogen gaan vertellen met een solo-expositie.

Niet alleen kunst gaat het zijn, maar net ook de ontmoeting met dé mens.

Want wat ons mens maakt zijn die verhalen die we elkaar kunnen vertellen.

Elkaar ontmoeten en daarin een luisterend oor kunnen bieden, gehoord worden, het gevoel hebben er bij te horen.

Als klinisch fysicus – audioloog weet ik vanuit diverse studies dat de komende jaren die impact van gehoorverlies nog groter gaat zijn. Eenzaamheid en sociaal isolement gaat een groot maatschappelijk probleem zijn. Is het wellicht al.

Met deze expositie ga ik er proberen landelijke aandacht voor te vragen.

Meerdere partijen heb ik al gesproken en hebben toegezegd vrijwillig te gaan meewerken aan dit kunstproject.

Met Kunst hier aandacht voor gaan vragen en krijgen is als kunstenaar een groot compliment voor het werk dat je toont. Maar nog meer het verhaal je vertellen wilt.

Daarom weet ik zeker dat het succes van Limburgs grootse kunstenaar, Charles Eyck, die herkenning van zijn werk gedurende zijn leven, een geruststelling was, maar nog meer de mens Charles Eyck kracht, voldoening en rust heeft gegeven.

In m’n hoofd beginnen een aantal kunstwerken en opstellingen zich te vormen.

Ben jij een partij die hier graag een bijdrage aan wil gaan leveren neem alsjeblieft contact met me op. Misschien kan er zomaar een plek gaan zijn in dit geheel waar jij vanuit de verbinding met gehoor jouw verhaal kunt doen. Ik zal met een commissie nog inhoud en vorm gaan geven, dus wie weet wat er nog allemaal mogelijk is.

“Horen is meer dan enkel de oren!”

Net drie dagen kunstbeurs achter de rug. Meer dan honderd internationale kunstenaars in één ruimte. Een prachtige locatie hartje Amsterdam!

Betere condities kun je als kunstenaar niet hebben om een deel van de collectie aan een groter publiek te tonen. Genoeg kunstliefhebbers die voorbij zijn gekomen en oprechte interesse hadden.

Vele gesprekken met zowel kunstenaars als bezoekers hebben mij wel nu al laten zien dat er iets heel goed mis is in de kapitaalmarkt waarin we ooit gekozen hebben te willen leven.

Het systeem waarin geld als ruilmiddel is gaan dienen om het makkelijker te maken producten, diensten met elkaar uit te wisselen.

In die markt is er iets goed mis gegaan, want er heerst enorme inflatie. Alles wordt duurder. Maar dan vraag ik mij oprecht af, waar stroomt dat vele geld nu naartoe?!

Want iemand of erger een instantie of instituut wordt aan het eind van die geldstroom enorm “rijk”. Ik bedoel, ergens moet er een eindpunt zijn waar dat geld naartoe gaat.

Dus even terug, ooit lang geleden, ik had iets gemaakt wat voor een ander waardevol was, die ander kon mij iets leveren en dat ruilden we als we samen eruit zouden zijn dat dat een gelijke waarde had.

Later kwam geld, dat het makkelijker maakte om niet meteen een product of dienst te moeten geven. Enorme handig. Maar ja, dan had je heel veel geld thuis liggen, dat onveilig was, veilige banken ontstonden en spaargeld en rente. Later het lenen van geld. Nog veel later het beleggen van geld. Geld zelf werd een product. Geld werd een digitaal cijfertje. En waar het dus ooit zo belangrijk voor was in het ruilen van diensten en producten is geld nu van minder belang. Beursnoteringen en rentes zijn leidend geworden.

Sterker nog, geld zorgt er nu voor dat dat uitwisselen van producten en diensten bemoeilijkt wordt.

“Ik kan van jou dat kunstwerk niet kopen, omdat ik er het geld nog niet voor heb.” Een jonge studente gisteren op de beurs.

Maar erger het verhaal ik vernam van een meneer met gehoorklachten en tinnitus. Hij ging niet meer op jaarlijkse controle van zijn gehoor, omdat hij zijn eigen bijdrage bij de zorgverzekering niet meer kon betalen.

Kunstenaars die deze beurs als bezoeker bezoeken, omdat zij het geld niet hebben om op deze beurs te staan. Daardoor hun werk niet zichtbaar is en de verkoop geen kans maakt.

Zo veel mensen die nog steeds iets waardevols aan de maatschappij kunnen bieden. Maar omdat geld dat zij verdiend hebben naar energierekeningen stroomt en naar steeds duurder wordende eerste levensbehoefte producten, er geen geld meer over is om te investeren in die ogenschijnlijk minder belangrijke zaken, die op langere termijn wellicht nog belangrijker zijn om voort te bestaan.

Er is iets goed mis, ik vraag me oprecht af wie er nu “rijk” wordt. Maar rijk als in kennis hebben van iets groters waar deze wereld nu langzaam aan dood bloedt en dat de rijkdom die die persoon of instantie nu vergaart waar straks alles waar echte waarde in zit langzaam uitsterft. Ambachten verloren gaan, omdat het niet meer te bekostigen is. Dat ziet die persoon of instantie niet.

In de hoop dat we het tij kunnen keren. Meestal hebben kunstenaars en creatieve mensen voelsprieten die eerder ervaren wat er aan de hand is. Misschien is het goed om daar oog/oor 🙂 voor te hebben voor wat zij ons allemaal te vertellen hebben.

Lang geleden toen geld nog helemaal geen issue was, ontmoeten zich kunstenaars, politici en wetenschappers in cafés en plekken waar het bruiste van nieuwe geniale ideeën. Vooral zij die naar elkaar luisterden en elkaar iets gunden bergen konden verzetten aan werk.

Zaken die men onmogelijk achtte mogelijk maken.

Misschien moeten we vooral ook weer eens even terug naar die basis. Terug naar wat er echt toe doet. Er voor elkaar zijn, iemand iets gunnen, creatief zijn in het zoeken naar mogelijkheden in plaats van aangeven dat iets niet mogelijk is.

Zo gaf ik afgelopen dagen in meerdere gesprekken gratis een advies. Een consult bij wijze van spreken in de audiologie. Zo was er een studente die intens geraakt werd door een van mijn kunstwerken, er nu niet de plek voor had, maar wel een boek van mij wilde kopen. Die veertig euro te veel voor haar was. Later nog eens terug kwam en het boek toch wilde kopen. Omdat ze liet zien het zo waardevol te vinden voor haar. Ik haar het voor dertig euro gaf, en zij intens gelukkig was, enkel al met het boek die geste en mijn persoonlijke signatuur in het boek gericht aan haar.

Laat geld niet zo belangrijk zijn. Laten we teruggaan naar wat er echt toe doet. Genieten van het leven, met alle verwonderingen die ons gegeven zijn.