Maand: september 2024

Wonen waar anderen vakantie vieren. Als God in Frankrijk. 

Gisteren was zo’n dag die blijft hangen. Ik bezocht een fantastisch symposium, waar het ging over de bewezen behandelingen bij chronische pijn: exposure en Acceptance and Commitment Therapy (ACT).

Niet alleen als professional vond ik het inspirerend en leerzaam, maar ook persoonlijk, als mens raakte het me diep. Het liet me opnieuw nadenken over hoe we omgaan met pijn en tegenslagen, zowel fysiek als emotioneel.

Binnen ACT wordt benadrukt dat pijn – of die nu fysiek is of emotioneel – een onvermijdelijk deel van het leven is. Het idee dat we pijn zouden kunnen vermijden, is een illusie. We kunnen echter wel kiezen hoe we ermee omgaan. We kunnen ons ertegen verzetten, wat vaak leidt tot meer lijden, of we kunnen de pijn leren accepteren als een onderdeel van het leven.

En ik? Nou, ik ben inmiddels 50+ en merk dat het lichaam steeds vaker pijntjes vertoont. Verlies, zorgen over de toekomst, grote veranderingen – die worden steeds tastbaarder naarmate de jaren vorderen. Ook dat hoort erbij…

Wat tijdens het symposium nogmaals duidelijk werd, is dat bewegen en tijd nemen voor jezelf cruciaal zijn. Het draait om fysieke en mentale flexibiliteit, om jezelf letterlijk en figuurlijk in beweging te houden. En daar komt de praktijk om de hoek kijken. Begrijp me niet verkeerd: ik heb een hekel aan hardlopen. Na twintig meter protesteert mijn lichaam al en al snel wandel ik verder. Het doet pijn, het voelt niet natuurlijk. Maar met de inzichten van het symposium nog vers in mijn gedachten en met een vriendelijke maar vastberaden schop onder mijn kont van mijn lieve vrouw, besloot ik vanmorgen toch mijn hardloopschoenen weer aan te trekken. Tijd om in actie te komen! To ACT, letterlijk en figuurlijk.

En dan gebeurt er iets bijzonders. Daar ren ik, of beter gezegd, loop ik, door mijn eigen “achtertuin”. Het landschap om me heen, de rust, de ruimte, de schoonheid – het is alsof ik op vakantie ben in een Frankrijk. Ik passeer een villa, een prachtige woning die zo in Zuid-Frankrijk zou kunnen staan. De zon schijnt fel, de blauwe lucht, de kleuren van het landschap zijn adembenemend, vogels fluiten vrolijk en naast me hoor ik een beekje zachtjes stromen. En dan denk ik aan de ACT-oefening: mijn gedachten, mijn zorgen, ze drijven voorbij als blaadjes op het water. Ik hoef ze niet tegen te houden, ze mogen er gewoon zijn, zonder dat ze mij volledig opslokken.

Maar terwijl ik geniet van dat moment, ben ik me er ook heel bewust van dat dit voor veel mensen niet vanzelfsprekend is. Een collega maatschappelijk werker zei ooit iets treffends: pijn kan soms voelen als “verkeer van rechts.” Je ziet het niet aankomen en als het toeslaat, kan het je volledig overvallen. Voor velen is de pijn die ze dagelijks moeten dragen bijna onbeschrijfelijk, een last die niet zomaar te negeren is, en waarbij zelfs de gedachte van accepteren bijna ondraaglijk lijkt. Voor hen is het leven geen wandeling door een zonovergoten landschap, maar eerder een voortdurende strijd. Ik wil die realiteit niet vergeten, en diep respect hebben voor zij die zo’n zware last te dragen hebben.

Wat ik geleerd heb, is dat je die pijn niet in je eentje hoeft te dragen, ook al moet je er zelf mee omgaan. Soms is hulp nodig, een hand die je ondersteunt, een luisterend oor dat er voor je is. Want hoewel de weg moeilijk kan zijn, betekent dat niet dat je hem alleen hoeft te bewandelen. Het is oké om om hulp te vragen, om steun te zoeken en om je kwetsbaar op te stellen.

Op dat moment besef ik dat het oké is om het moeilijk te hebben. Dat de pijn die ik voel, net zoals de gedachten die door mijn hoofd gaan, er mogen zijn. Maar het is ook oké om door te blijven gaan, om te blijven bewegen – in welke vorm dan ook. En ondanks mijn afkeer van hardlopen, ben ik toch blij dat ik gegaan ben. Want het gaf me iets terug wat ik even vergeten was: het simpele genot van buiten zijn, van leven, van het ervaren van het moment.

En zo voelt het nu – alsof ik leef zoals God in Frankrijk. Misschien is dat wel de essentie van wat ik gisteren leerde: niet het streven naar een pijnloos leven, maar het vinden van rust en vreugde te midden van alles wat het leven ons brengt. De pijn mag er zijn, de zorgen mogen er zijn, maar ook de schoonheid, het genieten, het simpelweg zijn.

Dus, volgende keer als ik twijfel of ik die schoenen weer moet aantrekken, weet ik het antwoord al: Just ACT, gewoon doen. En met een diep respect in mijn hart voor hen die het nog zoveel zwaarder hebben, blijf ik doorgaan.

De Kracht van Transdisciplinaire Behandeling: Exposure Therapie en ACT bij Chronische Pijn

Chronische pijn blijft een van de meest uitdagende aandoeningen in de klinische praktijk. Een transdisciplinaire aanpak, die zowel exposure therapie als Acceptance and Commitment Therapy (ACT) omvat, blijkt bijzonder effectief te zijn.

Tijdens een recent symposium over deze behandelmethoden werd het boeiend duidelijk hoe deze veelzijdige benadering zich heeft ontwikkeld, met notabene historische wortels in Hoensbroek, Adelante.

Opvallend was de belangrijke rol van Nederlandse onderzoekers tijdens het symposium, die waardevolle inzichten deelden over de ontwikkeling van exposure therapie en ACT bij de behandeling van chronische pijn. Hun presentaties onderstreepten innovatieve strategieën en benadrukten het belang van exposure en ACT in het bevorderen van psychologische flexibiliteit en acceptatie.

Het Fear-Avoidance Model en Chronische Pijn

Een centraal thema tijdens het symposium was het fear-avoidance model (Johan Vlaeyen, 2000), dat uitlegt hoe pijn kan leiden tot angst, wat op zijn beurt vermijding van bewegingen of dagelijkse activiteiten veroorzaakt. Deze vermijding verergert uiteindelijk de pijnervaring en creëert een vicieuze cirkel.

Onderzoekers uit Duitsland, de Verenigde Staten, Zweden en Nederland legden duidelijk de nadruk op de sociale impact van vermijdingsgedrag en toonden aan hoe het terugtrekken uit dagelijkse activiteiten—met name sociale interacties—kan leiden tot toenemende invaliditeit en de fysieke en psychologische pijnmechanismen verder kan versterken.

Deze transdisciplinaire invalshoek benadrukt het belang van expertise uit verschillende velden. Chronische pijn vraagt niet alleen om medische en psychologische interventies, maar ook om fysieke revalidatie en sociale ondersteuning. Door samen te werken met verschillende disciplines—van fysiotherapie en psychologie tot zelfs de medische fysica—kunnen zorgverleners een holistische behandeling bieden die alle aspecten van de pijnervaring van de patiënt omvat.

Tinnitus, Gehoorverlies en Sociale Isolatie: Een Transdisciplinaire Verbinding

Als klinisch fysicus gespecialiseerd in de audiologie en tinnitusmanagement zie ik opvallende parallellen tussen de modellen van chronische pijn en de ervaringen van tinnituspatiënten. Veel tinnituspatiënten vertonen vergelijkbaar vermijdingsgedrag, waarbij ze sociale situaties vermijden door frustraties of communicatieproblemen. Net als bij chronische pijn verergert deze sociale terugtrekking hun situatie, waardoor een voortdurende cyclus van isolatie en verergerde symptomen ontstaat (Cima, Vlaeyen, 2011).

https://kennisnet.vgct.nl/factsheet-tinnitus/

Bij de behandeling van tinnitus is dan ook een transdisciplinaire aanpak eveneens essentieel. Diverse zorgprofessionals moeten samenwerken om zowel de fysieke symptomen als de emotionele en sociale gevolgen van tinnitus aan te pakken.

Het Belang van Diagnostiek in een Holistische Aanpak

Ondanks de vooruitgang die we boeken in het aanpakken van pijn- en tinnitusklachten, blijft het cruciaal om exposure therapie en ACT niet als losstaande behandelingen te zien. Als audioloog wil ik bijvoorbeeld voorkomen dat een uitgebreide behandeling doorlopen wordt om klachten te verlichten, om er uiteindelijk achter te komen dat de oorzaak een simpele cerumenprop in de gehoorgang was. Dit benadrukt het belang van grondige diagnostiek bij elke patiënt. Alleen door een gedetailleerd en volledig begrip van de oorzaak van de klachten kunnen we de juiste behandelingen inzetten en effectief resultaten bereiken.

Een Holistische, Transdisciplinaire Benadering van Pijn en Vermijding

Het symposium benadrukte dat vermijding—of dit nu verband houdt met chronische pijn of tinnitus—verregaande sociale en psychologische consequenties heeft. Een transdisciplinaire benadering van behandeling is van cruciaal belang, omdat het zorgverleners in staat stelt om meer uitgebreide, op maat gemaakte zorg te bieden. De nadruk van ACT op acceptatie en deelname aan waardevolle activiteiten, ondanks ongemak, sluit perfect aan bij dit holistische kader.

Onderzoekers uit verschillende disciplines, waaronder dus vooral Nederland, benadrukten het belang van het doorbreken van de vicieuze cirkel van angst en vermijding door middel van samenwerking. Door de krachten te bundelen, kunnen we patiëntgerichte zorgplannen ontwikkelen die zowel de fysieke, emotionele als sociale aspecten van chronische pijn en tinnitus aanpakken.

Hulde aan de Organisatie

Naast de inhoudelijke diepgang was de organisatie van het symposium van uitzonderlijk hoge kwaliteit. Zowel de logistieke aspecten als de zorgvuldige planning van de presentaties zorgden voor een inspirerende en vlot verlopende bijeenkomst. Hulde aan de organisatie voor het samenbrengen van een transdisciplinair gezelschap dat de grenzen van kennis en samenwerking verlegde in het belang van de patiëntenzorg.

Academische Werkplaats Revalidatie Limburg

Het symposium werd georganiseerd door de Academische Werkplaats Revalidatie Limburg waarin wordt samengewerkt met de vakgroep revalidatiegeneeskunde van de faculteit ‘Health, Medicine and Life Sciences’ van de Universiteit Maastricht, de Hogeschool Zuyd,  Adelante Groep en de sectie Experimentele Gezondheidspsychologie van de  faculteit ‘Psychology and Neuroscience’. Het doel van deze samenwerking is kennis te ontwikkelen, te implementeren en te delen, met als doel de revalidatiezorg en opleiding voor revalidatiezorgprofessionals volgens de laatste wetenschappelijke standaard te laten verlopen.