Horen is meer dan enkel de oren: Het onzichtbare effect van gehoorverlies

Gehoorverlies wordt vaak gezien als een probleem dat zich beperkt tot de oren, maar de impact ervan gaat veel verder dan dat.

Ons gehoor stelt ons in staat om meer dan alleen geluiden waar te nemen; het is essentieel voor sociale interacties, emotionele verbindingen, en ons algehele welzijn. Wanneer iemand minder goed hoort, ontstaan er niet alleen praktische problemen in communicatie, maar worden ook diepere sociale en emotionele lagen geraakt. Met mijn motto, “horen is meer dan enkel de oren,” wil ik benadrukken dat gehoorverlies veel meer invloed heeft dan we vaak beseffen.

In deze blog deel ik twee krachtige voorbeelden van mensen in mijn praktijk die worstelen met gehoorverlies en de complexe, soms pijnlijke gevolgen ervan in hun dagelijks leven.

Voorbeeld 1: De verborgen strijd van een vrouw met gehoorverlies

Een kennis van mij, 60 jaar jong en nog volop werkzaam, heeft al geruime tijd te maken met gehoorverlies. Hoewel slechthorendheid in haar familie voorkomt, heeft ze haar eigen gehoorproblemen jarenlang proberen te verbergen. Dit is iets wat veel mensen doen: ze ontwikkelen strategieën om hun slechthorendheid te maskeren, zoals het gesprek domineren om te voorkomen dat ze iets moeten verstaan.

Ze gaf toe dat het luisteren naar gesprekken, vooral op haar werk, steeds meer energie kost. Ze vermijdt zelfs de koffieruimte, omdat het te moeilijk is om daar gesprekken te volgen. Dit toont hoe gehoorverlies niet alleen fysieke beperkingen met zich meebrengt, maar ook leidt tot isolatie en een gevoel van vermoeidheid en stress. Het heeft een directe impact op haar welzijn en haar sociale leven.

Na enig aandringen heeft ze uiteindelijk een gehoortest gedaan, waaruit bleek dat ze aan beide oren een verlies van 50 decibel heeft. Dit is aanzienlijk en verklaart de moeite die ze heeft met het volgen van gesprekken. Toch blijft ze aarzelen om een hoortoestel te proberen. Dit is een veelvoorkomend patroon: gemiddeld wachten mensen zeven jaar voordat ze gehoorhulp zoeken, zelfs wanneer de noodzaak duidelijk is. Voor haar is het vooruitzicht van een hoortoestel confronterend, maar ik hoop dat ze binnenkort de proefperiode aandurft en ontdekt hoeveel verschil het kan maken. Een nieuwe wereld zal voor haar open gaan.

Voorbeeld 2: Gehoorverlies binnen een relatie

Een ander voorbeeld dat ik wil delen, is een vrouw van 80 jaar met eveneens een gehoorverlies van 50 decibel aan beide oren. Ze lijdt bovendien aan beginnende dementie, wat de communicatie extra uitdagend maakt. Haar gehoorverlies is merkbaar in elke toonsoort, wat betekent dat ze over het hele spectrum van geluiden moeite heeft om goed te horen. Dit maakt het voor haar en haar echtgenoot, die ook aanwezig was tijdens ons gesprek, bijzonder lastig om thuis met elkaar te communiceren.

Haar echtgenoot vertelde me hoe vaak gesprekken eindigen in frustratie. Ze praten regelmatig vanuit verschillende kamers, waardoor ze elkaar simpelweg niet kunnen horen. Dit zorgt voor veel misverstanden en ongemak, iets wat hun relatie steeds meer onder druk zet. Gehoorverlies kan, zonder dat we het doorhebben, een bron van spanning worden binnen relaties, omdat de natuurlijke, spontane communicatie zo verstoord raakt.

Tijdens het gesprek probeerde ik mevrouw uit te leggen hoe groot de invloed van haar gehoorverlies is, zowel voor haarzelf als voor haar man. Maar ondanks de duidelijke signalen van gehoorproblemen, gaf ze aan nog goed genoeg te horen en wees ze mijn advies voor een hoortoestel af. Voor haar was een hoortoestel iets voor “oudere mensen,” en ze voelde zich nog te jong om die stap te nemen. Haar man, die zichtbaar gefrustreerd was, gaf aan dat dit koppigheid van haar kant was en wenste me veel succes met het overtuigen van zijn vrouw.

Hoewel ik erin slaagde om haar een recept voor een hoortoestel mee te geven, bleek enkele weken later dat ze alle afspraken had geannuleerd. Toen ik haar echtgenoot belde, klonk hij teleurgesteld en gefrustreerd. De communicatieproblemen waren nog steeds aanwezig en hij gaf aan dat zijn geduld op begon te raken. Het is schrijnend om te zien hoe gehoorverlies niet alleen de persoon zelf raakt, maar ook hun directe omgeving.

In overleg met haar echtgenoot hebben we een nieuwe afspraak gepland. Dit keer wil ik een andere aanpak proberen: ik ga haar laten ervaren hoe veel verschil een auditieve versterker kan maken door haar een hoofdtelefoon op te zetten tijdens ons gesprek. Hopelijk ervaart ze dan zelf hoe duidelijker en rustiger het gesprek verloopt, en helpt dit haar over de drempel heen. Stap voor stap probeer ik haar te overtuigen dat een hoortoestel niet alleen nodig is, maar ook een verbetering kan zijn voor haar kwaliteit van leven en haar relatie.

Gehoorverlies: Een stille sluipmoordenaar van welzijn en relaties

Deze twee voorbeelden illustreren dat gehoorverlies niet slechts een fysiek probleem is, maar dat het diep doordringt in iemands leven. Het beïnvloedt sociale interacties, relaties, en het algehele gevoel van welzijn. Voor de persoon zelf leidt het vaak tot vermoeidheid, isolatie en frustratie, maar de impact is even groot voor de mensen om hen heen. De partners, kinderen, vrienden en collega’s van slechthorenden merken de gevolgen ook in hun dagelijkse communicatie en kunnen daardoor zelf ook onder druk komen te staan.

Gehoorverlies wordt vaak te lang genegeerd, soms wel zeven jaar voordat mensen daadwerkelijk actie ondernemen. Het stigma rondom hoortoestellen, de angst voor ouderdom, of simpelweg de ontkenning van het probleem, zorgt ervoor dat veel mensen deze belangrijke stap uitstellen. Maar zoals deze voorbeelden laten zien, is het van cruciaal belang om gehoorverlies vroegtijdig aan te pakken en niet weg te schuiven.

Horen is meer dan enkel de oren. Het vormt de brug naar de wereld om ons heen en de mensen die belangrijk voor ons zijn. Het negeren van gehoorverlies betekent dat deze brug langzaam afbrokkelt. Laten we gehoorverlies serieus nemen en mensen aanmoedigen om tijdig hulp te zoeken, zodat ze kunnen blijven deelnemen aan het volle leven.

Werelddovendag

Vanmorgen zat ik op m’n fiets naar m’n werk. De vogels hoor ik fluiten. Geluiden van de natuur die wakker wordt. Een collega die van op de parkeerplaats een goeie morgen roept.

Afgelopen weekend was het zaterdag werelddovendag. Samen met Jan (82, kunstenaar en doof geboren) een zeer unieke expositie mogen geven van ons beide kunstwerken.

Nog meer realiseerde ik me vanmorgen zijn verhaal. Het verhaal dat we vele bezoekers dit weekend via zijn kunstwerken hebben mogen vertellen.

Boekdelen worden er verteld via kleur, figuren en composities op het doek.

Nog meer werd ik me pas vanmorgen bewust hoe het zou zijn om nooit geen geluid gehoord te hebben.

Hoe groot is dan het compliment dat ik van Jan mocht ontvangen. Hij zag nu pas in mijn levensgrote kunstwerken hoe geluid zou moeten klinken.

Open. Harmonie. Rust. Van diep beneden naar boven. Torenhoog. Zo beschreef hij het.

We hebben ontzettend mooie gesprekken gehad deze twee dagen, samen met zijn tolk was Jan nu mens.

Op een notitieboekje schrijft hij normaal in korte pakkende woorden wat hij je wil vertellen.

Gisteren later op de avond schreef hij mij: “Ik ben afgelopen dagen vergeten dat ik doof was”.

Dat laatste woord “was“, spreekt voor zich.

https://rtvmaastricht.nl/nieuws/artikel/tentoonstelling-stem-van-de-kunstenaar-geopend