De volgende kunstenaar in het kader van de lezing “Art meets Science: tinnitus besproken vanuit een brug tussen kunst en wetenschap”, Francisco José de Goya (1746 – 1828), ook hij had aan het eind van zijn leven te maken met een ernstige slechthorendheid. Geen audiologisch centrum die hem toen kon helpen. Hij geraakte dan ook langzaam in een sociaal isolement en kon op het einde met niemand meer praten. Met daarbij een ernstige tinnituslast die vooral ‘s nachts parten speelde.
Zijn hele stijl van schilderen veranderde nadat hij door een ernstige ziekte in 1792 volledig doof was geworden. Zijn doofheid had grote invloed op zijn manier van schilderen. Hij was meer afgesloten van zijn omgeving en zijn fantasie ging een grotere rol spelen in maken van zijn kunst. Daarnaast bestudeerde hij mensen door zijn doofheid op een afstand, wat tot kritische en satirische observaties leidde. Zijn nieuwe stijl was zeer opvallend voor die tijd en lag dicht tegen wat we nu kennen als de karikatuur. Toen in die tijd een doodzonde. Maar Goya trok zich daar niets van aan. In zijn portretten schilderde hij zijn modellen zoals hij ze zag. Zijn religieuze fresco’s werden van een zeer aards realisme, ongekend in die tijd.
Voorheen was zijn stijl romantiek en maakte hij vele portretten voor adel en kerken. Dat gaf hem ook veel roem en aanzien.
Maar na zijn ziekte werd zijn stijl donkerder, kritisch en satirisch, dit was tegen het zere been van adel en regering.
Zijn meest bekende werk Los Caprichos zijn hiervan een mooi voorbeeld. Print nummer 43, die eerst de omslag zou zijn van deze verzameling prenten, werd door Goya aangepast, omdat hij bang was dat er dan meteen kritiek zou zijn en mensen nog niet eens zouden gaan kijken naar de andere platen in het boekwerk. Uiteindelijk is zijn bekendste zelfportret de omslag geworden en is print 43 in de verzameling opgenomen.
Print 43.
De slaap van de rede brengt monsters voort, El sueño de la razón produce monstruos. Een zelfportret waar hij probeerde om slaap te vinden en dat niet lukt. Waarschijnlijk dat Goya in zijn slaap werd getergd door zijn tinnitus.
Goya geraakt door zijn doofheid in een sociaal isolement. Kan geen les meer geven op de universiteit en gaat aan het eind van zijn leven op 72 jarige leeftijd in het huis wonen dat al de naam had “Quinta del Sordo”, “Het huis van de dove”. Voorheen had er al een man gewoond die doof was.
Hier maakte Goya een aantal wandschilderijen, murals, die later bekend zouden worden als Goya’s zwarte schilderijen. Meer informatie hierover.
Dat Goya doof was en gebruik moest maken van ondersteunende gebaren, blijkt uit een tekening die de meester maakte in 1812, “Handfiguren”. Gebarentaal was toen nog geen algemeen goed.
De volgende kunstenaar Vincent van Gogh.
Wordt vervolgd.
referentie:
https://spaanseverhalen.com/spaanse-kunst/prado-museum/goya-francisco-de/#leven
