Categorie: audiologie

Tinnitus in de ochtend door snurken – is er een verband?

Als klinisch fysicus-audioloog gespecialiseerd in tinnitus hoor ik regelmatig van patiënten dat hun tinnitus vooral in de ochtend luid is. Hoewel er vele oorzaken voor tinnitus kunnen zijn, werd ik recentelijk zelf wakker met een opvallend luid oorsuizen. Dit gebeurde na een nacht waarin mijn vrouw me ook die dag aansprak op hoe luid ik had gesnurkt. Dit zette me aan het denken: kan snurken, dat vaak een behoorlijk geluidsniveau bereikt, leiden tot tijdelijke veranderingen in het gehoor die tinnitusperceptie veroorzaken? 

In deze blog verken ik die gedachte, met ondersteuning vanuit wetenschappelijk onderzoek en bespreek ik mogelijke behandelingen zoals cognitieve gedragstherapie en Acceptance and Commitment Therapy.

Hoe luid is snurken?

Snurken is voor velen een hinderlijk geluid, maar het is niet zomaar een klein ongemak. Onderzoek wijst uit dat snurken geluidsniveaus kan bereiken van 50 tot wel 90 dB(A). Dit niveau is vergelijkbaar met een draaiende stofzuiger of zwaar verkeer. Hoewel snurken meestal niet langdurig zo luid is als bijvoorbeeld een concert, kan het toch gedurende de nacht voor behoorlijke blootstelling aan geluid zorgen.

Dit zette me aan het denken: kan de kracht van dit geluid leiden tot tijdelijke gehoorveranderingen? Het idee van een temporary threshold shift (TTS), waarbij er sprake is van een tijdelijk verminderd gehoor na blootstelling aan hard geluid, is goed gedocumenteerd. TTS kan optreden na blootstelling aan bijvoorbeeld harde muziek, maar in theorie ook door ander luid geluid zoals snurken. Gedurende een tijdelijke drempelverschuiving kunnen mensen last hebben van tinnitus of oorsuizen. De haarcellen in het binnenoor, die verantwoordelijk zijn voor het opvangen van geluid, raken tijdelijk overbelast door het geluid, waardoor het oor extra gevoelig wordt voor ruisen of suizen.

Is snurken dan een oorzaak van tinnitus?

Hoewel tinnitusklachten te vaak nog enkel in verband wordt gebracht met gehoorverlies, zijn er vele andere mogelijke oorzaken en factoren die de perceptie van tinnitus kunnen verergeren. Snurken kan indirect bijdragen aan een tijdelijke verandering in het gehoor, maar het hoeft niet per se blijvende gehoorbeschadiging te veroorzaken. De tijdelijke gehoorveranderingen die mogelijk optreden door hard snurken – zoals een TTS – kunnen echter wel bijdragen aan een versterkte perceptie van tinnitus, vooral in de ochtend wanneer je wakker wordt na een nacht van luide geluiden, maar dan hoeft dat nog niet meteen een tinnitusklacht te geven. Het waarnemen van een tinnitus kan in sommige omstandigheden zelfs heel normaal zijn.

Daarnaast kan het effect van slechte slaapkwaliteit door snurken (of slaapapneu) de ervaring van tinnitus versterken. Slechte slaap is een bekende verergerende factor bij tinnitus. Mensen met slaapstoornissen, zoals obstructieve slaapapneu, hebben vaak hogere niveaus van tinnituslast, niet alleen vanwege mogelijke geluidsexposure, maar ook vanwege de negatieve effecten op het welzijn en de stressniveaus.

Tinnitusbehandeling: Cognitieve gedragstherapie en ACT

Voor mensen die last hebben van tinnitus, vooral als dit zich manifesteert door factoren zoals snurken of slaapstoornissen, zijn er effectieve behandelopties die zich richten op het omgaan met de tinnituservaring. Twee benaderingen die hierbij in opkomst zijn, zijn cognitieve gedragstherapie (CGT) en Acceptance and Commitment Therapy (ACT).

Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een bewezen methode die vaak wordt toegepast bij tinnituspatiënten. Deze therapie richt zich op het veranderen van de negatieve gedachten en emoties die de tinnitus kunnen verergeren. CGT leert patiënten strategieën om de aandacht van het geluid af te leiden en om te gaan met de frustratie die tinnitus vaak veroorzaakt. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat CGT de tinnituslast significant kan verminderen en kan bijdragen aan een verbeterde kwaliteit van leven, zelfs als de tinnitus zelf niet verdwijnt.

Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een meer recente benadering binnen de behandeling van tinnitus. Waar CGT zich richt op het veranderen van gedachten en gedragingen, helpt ACT patiënten om hun tinnitus te accepteren als een onderdeel van hun leven zonder dat ze erdoor worden beperkt. ACT is vooral gericht op het ontwikkelen van psychologische flexibiliteit: het vermogen om ongewenste gedachten of gevoelens (zoals tinnitus) te accepteren zonder dat deze de richting van iemands leven bepalen. Deze benadering kan erg nuttig zijn voor patiënten die moeite hebben met de aanwezigheid van tinnitus, zonder steeds te proberen het te bestrijden.

Een ACT-metafoor: Het verlaten station

Een mooie metafoor uit de Acceptance and Commitment Therapy is die van het “verlaten station”. Stel je voor dat je op een trein wacht op een verlaten station, midden in de nacht. De trein komt maar niet, het is donker en eenzaam. Je besluit om in plaats van te blijven wachten, gewoon verder te lopen, ondanks de ongemakken. Onderweg zie je misschien nog steeds het station in de verte, maar je kiest ervoor om door te lopen richting je doelen en waarden, in plaats van te blijven hangen op de plek waar je geen controle over hebt.

Tinnitus is als dat verlaten station: het geluid is er, soms luid en soms stil, maar het leven gaat door. Door je te richten op de dingen die voor jou belangrijk zijn, kun je leren het geluid mee te nemen zonder dat het je tegenhoudt. Het geluid verdwijnt misschien niet, maar het hoeft je reis niet langer te bepalen.

Conclusie

De relatie tussen snurken en tinnitus is nog niet volledig begrepen, maar er zijn aanwijzingen dat snurken kan bijdragen aan tijdelijke gehoorveranderingen, zoals een temporary threshold shift, die de tinnitus kunnen verergeren. Hoewel snurken op zichzelf geen blijvende gehoorschade hoeft te veroorzaken, kan de blootstelling aan luid geluid tijdens de nacht en de bijbehorende slechte slaapkwaliteit een rol spelen in de perceptie van tinnitus, vooral in de ochtend.

Daarnaast is het belangrijk om te benadrukken dat tinnitus een complex fenomeen is, waarbij gehoorverlies slechts één van de mogelijke factoren is. Voor wie last heeft van tinnitus zijn behandelopties zoals cognitieve gedragstherapie en Acceptance and Commitment Therapy waardevolle hulpmiddelen om met tinnitus om te gaan. Het aanpakken van snurken, bijvoorbeeld door medische interventies of levensstijlveranderingen, kan mogelijk ook een gunstig effect hebben op de tinnituservaring.

Literatuur

1. Nguyen AT, Rahman Z, Shapiro CM. “Snoring and obstructive sleep apnea: Is it more than just noise?” Sleep Medicine Reviews. 2020;49:101233.

2. Kujawa SG, Liberman MC. “Adding insult to injury: Cochlear nerve degeneration after ‘temporary’ noise-induced hearing loss.” Journal of Neuroscience. 2009;29(45):14077-14085.

3. Martines F, et al. “Relationship between sleep disorders and tinnitus: A polysomnographic study.” Journal of the American Academy of Audiology. 2019;30(7):560-569.

4. Cima RFF, Mazurek B, Haider H, et al. “A multidisciplinary European guideline for tinnitus: diagnostics, assessment, and treatment.” The Lancet. 2019;393(10184):1606-1615.

5. Westin VZ, Schulin M, Hesser H, et al. “Acceptance and Commitment Therapy versus Tinnitus Retraining Therapy in the treatment of tinnitus: A randomized controlled trial.” Behavior Research and Therapy. 2011;49(11):737-747.

De Kracht van Transdisciplinaire Behandeling: Exposure Therapie en ACT bij Chronische Pijn

Chronische pijn blijft een van de meest uitdagende aandoeningen in de klinische praktijk. Een transdisciplinaire aanpak, die zowel exposure therapie als Acceptance and Commitment Therapy (ACT) omvat, blijkt bijzonder effectief te zijn.

Tijdens een recent symposium over deze behandelmethoden werd het boeiend duidelijk hoe deze veelzijdige benadering zich heeft ontwikkeld, met notabene historische wortels in Hoensbroek, Adelante.

Opvallend was de belangrijke rol van Nederlandse onderzoekers tijdens het symposium, die waardevolle inzichten deelden over de ontwikkeling van exposure therapie en ACT bij de behandeling van chronische pijn. Hun presentaties onderstreepten innovatieve strategieën en benadrukten het belang van exposure en ACT in het bevorderen van psychologische flexibiliteit en acceptatie.

Het Fear-Avoidance Model en Chronische Pijn

Een centraal thema tijdens het symposium was het fear-avoidance model (Johan Vlaeyen, 2000), dat uitlegt hoe pijn kan leiden tot angst, wat op zijn beurt vermijding van bewegingen of dagelijkse activiteiten veroorzaakt. Deze vermijding verergert uiteindelijk de pijnervaring en creëert een vicieuze cirkel.

Onderzoekers uit Duitsland, de Verenigde Staten, Zweden en Nederland legden duidelijk de nadruk op de sociale impact van vermijdingsgedrag en toonden aan hoe het terugtrekken uit dagelijkse activiteiten—met name sociale interacties—kan leiden tot toenemende invaliditeit en de fysieke en psychologische pijnmechanismen verder kan versterken.

Deze transdisciplinaire invalshoek benadrukt het belang van expertise uit verschillende velden. Chronische pijn vraagt niet alleen om medische en psychologische interventies, maar ook om fysieke revalidatie en sociale ondersteuning. Door samen te werken met verschillende disciplines—van fysiotherapie en psychologie tot zelfs de medische fysica—kunnen zorgverleners een holistische behandeling bieden die alle aspecten van de pijnervaring van de patiënt omvat.

Tinnitus, Gehoorverlies en Sociale Isolatie: Een Transdisciplinaire Verbinding

Als klinisch fysicus gespecialiseerd in de audiologie en tinnitusmanagement zie ik opvallende parallellen tussen de modellen van chronische pijn en de ervaringen van tinnituspatiënten. Veel tinnituspatiënten vertonen vergelijkbaar vermijdingsgedrag, waarbij ze sociale situaties vermijden door frustraties of communicatieproblemen. Net als bij chronische pijn verergert deze sociale terugtrekking hun situatie, waardoor een voortdurende cyclus van isolatie en verergerde symptomen ontstaat (Cima, Vlaeyen, 2011).

https://kennisnet.vgct.nl/factsheet-tinnitus/

Bij de behandeling van tinnitus is dan ook een transdisciplinaire aanpak eveneens essentieel. Diverse zorgprofessionals moeten samenwerken om zowel de fysieke symptomen als de emotionele en sociale gevolgen van tinnitus aan te pakken.

Het Belang van Diagnostiek in een Holistische Aanpak

Ondanks de vooruitgang die we boeken in het aanpakken van pijn- en tinnitusklachten, blijft het cruciaal om exposure therapie en ACT niet als losstaande behandelingen te zien. Als audioloog wil ik bijvoorbeeld voorkomen dat een uitgebreide behandeling doorlopen wordt om klachten te verlichten, om er uiteindelijk achter te komen dat de oorzaak een simpele cerumenprop in de gehoorgang was. Dit benadrukt het belang van grondige diagnostiek bij elke patiënt. Alleen door een gedetailleerd en volledig begrip van de oorzaak van de klachten kunnen we de juiste behandelingen inzetten en effectief resultaten bereiken.

Een Holistische, Transdisciplinaire Benadering van Pijn en Vermijding

Het symposium benadrukte dat vermijding—of dit nu verband houdt met chronische pijn of tinnitus—verregaande sociale en psychologische consequenties heeft. Een transdisciplinaire benadering van behandeling is van cruciaal belang, omdat het zorgverleners in staat stelt om meer uitgebreide, op maat gemaakte zorg te bieden. De nadruk van ACT op acceptatie en deelname aan waardevolle activiteiten, ondanks ongemak, sluit perfect aan bij dit holistische kader.

Onderzoekers uit verschillende disciplines, waaronder dus vooral Nederland, benadrukten het belang van het doorbreken van de vicieuze cirkel van angst en vermijding door middel van samenwerking. Door de krachten te bundelen, kunnen we patiëntgerichte zorgplannen ontwikkelen die zowel de fysieke, emotionele als sociale aspecten van chronische pijn en tinnitus aanpakken.

Hulde aan de Organisatie

Naast de inhoudelijke diepgang was de organisatie van het symposium van uitzonderlijk hoge kwaliteit. Zowel de logistieke aspecten als de zorgvuldige planning van de presentaties zorgden voor een inspirerende en vlot verlopende bijeenkomst. Hulde aan de organisatie voor het samenbrengen van een transdisciplinair gezelschap dat de grenzen van kennis en samenwerking verlegde in het belang van de patiëntenzorg.

Academische Werkplaats Revalidatie Limburg

Het symposium werd georganiseerd door de Academische Werkplaats Revalidatie Limburg waarin wordt samengewerkt met de vakgroep revalidatiegeneeskunde van de faculteit ‘Health, Medicine and Life Sciences’ van de Universiteit Maastricht, de Hogeschool Zuyd,  Adelante Groep en de sectie Experimentele Gezondheidspsychologie van de  faculteit ‘Psychology and Neuroscience’. Het doel van deze samenwerking is kennis te ontwikkelen, te implementeren en te delen, met als doel de revalidatiezorg en opleiding voor revalidatiezorgprofessionals volgens de laatste wetenschappelijke standaard te laten verlopen.