Maand: september 2024

Tinnitus in de ochtend door snurken – is er een verband?

Als klinisch fysicus-audioloog gespecialiseerd in tinnitus hoor ik regelmatig van patiënten dat hun tinnitus vooral in de ochtend luid is. Hoewel er vele oorzaken voor tinnitus kunnen zijn, werd ik recentelijk zelf wakker met een opvallend luid oorsuizen. Dit gebeurde na een nacht waarin mijn vrouw me ook die dag aansprak op hoe luid ik had gesnurkt. Dit zette me aan het denken: kan snurken, dat vaak een behoorlijk geluidsniveau bereikt, leiden tot tijdelijke veranderingen in het gehoor die tinnitusperceptie veroorzaken? 

In deze blog verken ik die gedachte, met ondersteuning vanuit wetenschappelijk onderzoek en bespreek ik mogelijke behandelingen zoals cognitieve gedragstherapie en Acceptance and Commitment Therapy.

Hoe luid is snurken?

Snurken is voor velen een hinderlijk geluid, maar het is niet zomaar een klein ongemak. Onderzoek wijst uit dat snurken geluidsniveaus kan bereiken van 50 tot wel 90 dB(A). Dit niveau is vergelijkbaar met een draaiende stofzuiger of zwaar verkeer. Hoewel snurken meestal niet langdurig zo luid is als bijvoorbeeld een concert, kan het toch gedurende de nacht voor behoorlijke blootstelling aan geluid zorgen.

Dit zette me aan het denken: kan de kracht van dit geluid leiden tot tijdelijke gehoorveranderingen? Het idee van een temporary threshold shift (TTS), waarbij er sprake is van een tijdelijk verminderd gehoor na blootstelling aan hard geluid, is goed gedocumenteerd. TTS kan optreden na blootstelling aan bijvoorbeeld harde muziek, maar in theorie ook door ander luid geluid zoals snurken. Gedurende een tijdelijke drempelverschuiving kunnen mensen last hebben van tinnitus of oorsuizen. De haarcellen in het binnenoor, die verantwoordelijk zijn voor het opvangen van geluid, raken tijdelijk overbelast door het geluid, waardoor het oor extra gevoelig wordt voor ruisen of suizen.

Is snurken dan een oorzaak van tinnitus?

Hoewel tinnitusklachten te vaak nog enkel in verband wordt gebracht met gehoorverlies, zijn er vele andere mogelijke oorzaken en factoren die de perceptie van tinnitus kunnen verergeren. Snurken kan indirect bijdragen aan een tijdelijke verandering in het gehoor, maar het hoeft niet per se blijvende gehoorbeschadiging te veroorzaken. De tijdelijke gehoorveranderingen die mogelijk optreden door hard snurken – zoals een TTS – kunnen echter wel bijdragen aan een versterkte perceptie van tinnitus, vooral in de ochtend wanneer je wakker wordt na een nacht van luide geluiden, maar dan hoeft dat nog niet meteen een tinnitusklacht te geven. Het waarnemen van een tinnitus kan in sommige omstandigheden zelfs heel normaal zijn.

Daarnaast kan het effect van slechte slaapkwaliteit door snurken (of slaapapneu) de ervaring van tinnitus versterken. Slechte slaap is een bekende verergerende factor bij tinnitus. Mensen met slaapstoornissen, zoals obstructieve slaapapneu, hebben vaak hogere niveaus van tinnituslast, niet alleen vanwege mogelijke geluidsexposure, maar ook vanwege de negatieve effecten op het welzijn en de stressniveaus.

Tinnitusbehandeling: Cognitieve gedragstherapie en ACT

Voor mensen die last hebben van tinnitus, vooral als dit zich manifesteert door factoren zoals snurken of slaapstoornissen, zijn er effectieve behandelopties die zich richten op het omgaan met de tinnituservaring. Twee benaderingen die hierbij in opkomst zijn, zijn cognitieve gedragstherapie (CGT) en Acceptance and Commitment Therapy (ACT).

Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een bewezen methode die vaak wordt toegepast bij tinnituspatiënten. Deze therapie richt zich op het veranderen van de negatieve gedachten en emoties die de tinnitus kunnen verergeren. CGT leert patiënten strategieën om de aandacht van het geluid af te leiden en om te gaan met de frustratie die tinnitus vaak veroorzaakt. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat CGT de tinnituslast significant kan verminderen en kan bijdragen aan een verbeterde kwaliteit van leven, zelfs als de tinnitus zelf niet verdwijnt.

Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een meer recente benadering binnen de behandeling van tinnitus. Waar CGT zich richt op het veranderen van gedachten en gedragingen, helpt ACT patiënten om hun tinnitus te accepteren als een onderdeel van hun leven zonder dat ze erdoor worden beperkt. ACT is vooral gericht op het ontwikkelen van psychologische flexibiliteit: het vermogen om ongewenste gedachten of gevoelens (zoals tinnitus) te accepteren zonder dat deze de richting van iemands leven bepalen. Deze benadering kan erg nuttig zijn voor patiënten die moeite hebben met de aanwezigheid van tinnitus, zonder steeds te proberen het te bestrijden.

Een ACT-metafoor: Het verlaten station

Een mooie metafoor uit de Acceptance and Commitment Therapy is die van het “verlaten station”. Stel je voor dat je op een trein wacht op een verlaten station, midden in de nacht. De trein komt maar niet, het is donker en eenzaam. Je besluit om in plaats van te blijven wachten, gewoon verder te lopen, ondanks de ongemakken. Onderweg zie je misschien nog steeds het station in de verte, maar je kiest ervoor om door te lopen richting je doelen en waarden, in plaats van te blijven hangen op de plek waar je geen controle over hebt.

Tinnitus is als dat verlaten station: het geluid is er, soms luid en soms stil, maar het leven gaat door. Door je te richten op de dingen die voor jou belangrijk zijn, kun je leren het geluid mee te nemen zonder dat het je tegenhoudt. Het geluid verdwijnt misschien niet, maar het hoeft je reis niet langer te bepalen.

Conclusie

De relatie tussen snurken en tinnitus is nog niet volledig begrepen, maar er zijn aanwijzingen dat snurken kan bijdragen aan tijdelijke gehoorveranderingen, zoals een temporary threshold shift, die de tinnitus kunnen verergeren. Hoewel snurken op zichzelf geen blijvende gehoorschade hoeft te veroorzaken, kan de blootstelling aan luid geluid tijdens de nacht en de bijbehorende slechte slaapkwaliteit een rol spelen in de perceptie van tinnitus, vooral in de ochtend.

Daarnaast is het belangrijk om te benadrukken dat tinnitus een complex fenomeen is, waarbij gehoorverlies slechts één van de mogelijke factoren is. Voor wie last heeft van tinnitus zijn behandelopties zoals cognitieve gedragstherapie en Acceptance and Commitment Therapy waardevolle hulpmiddelen om met tinnitus om te gaan. Het aanpakken van snurken, bijvoorbeeld door medische interventies of levensstijlveranderingen, kan mogelijk ook een gunstig effect hebben op de tinnituservaring.

Literatuur

1. Nguyen AT, Rahman Z, Shapiro CM. “Snoring and obstructive sleep apnea: Is it more than just noise?” Sleep Medicine Reviews. 2020;49:101233.

2. Kujawa SG, Liberman MC. “Adding insult to injury: Cochlear nerve degeneration after ‘temporary’ noise-induced hearing loss.” Journal of Neuroscience. 2009;29(45):14077-14085.

3. Martines F, et al. “Relationship between sleep disorders and tinnitus: A polysomnographic study.” Journal of the American Academy of Audiology. 2019;30(7):560-569.

4. Cima RFF, Mazurek B, Haider H, et al. “A multidisciplinary European guideline for tinnitus: diagnostics, assessment, and treatment.” The Lancet. 2019;393(10184):1606-1615.

5. Westin VZ, Schulin M, Hesser H, et al. “Acceptance and Commitment Therapy versus Tinnitus Retraining Therapy in the treatment of tinnitus: A randomized controlled trial.” Behavior Research and Therapy. 2011;49(11):737-747.

Wonen waar anderen vakantie vieren. Als God in Frankrijk. 

Gisteren was zo’n dag die blijft hangen. Ik bezocht een fantastisch symposium, waar het ging over de bewezen behandelingen bij chronische pijn: exposure en Acceptance and Commitment Therapy (ACT).

Niet alleen als professional vond ik het inspirerend en leerzaam, maar ook persoonlijk, als mens raakte het me diep. Het liet me opnieuw nadenken over hoe we omgaan met pijn en tegenslagen, zowel fysiek als emotioneel.

Binnen ACT wordt benadrukt dat pijn – of die nu fysiek is of emotioneel – een onvermijdelijk deel van het leven is. Het idee dat we pijn zouden kunnen vermijden, is een illusie. We kunnen echter wel kiezen hoe we ermee omgaan. We kunnen ons ertegen verzetten, wat vaak leidt tot meer lijden, of we kunnen de pijn leren accepteren als een onderdeel van het leven.

En ik? Nou, ik ben inmiddels 50+ en merk dat het lichaam steeds vaker pijntjes vertoont. Verlies, zorgen over de toekomst, grote veranderingen – die worden steeds tastbaarder naarmate de jaren vorderen. Ook dat hoort erbij…

Wat tijdens het symposium nogmaals duidelijk werd, is dat bewegen en tijd nemen voor jezelf cruciaal zijn. Het draait om fysieke en mentale flexibiliteit, om jezelf letterlijk en figuurlijk in beweging te houden. En daar komt de praktijk om de hoek kijken. Begrijp me niet verkeerd: ik heb een hekel aan hardlopen. Na twintig meter protesteert mijn lichaam al en al snel wandel ik verder. Het doet pijn, het voelt niet natuurlijk. Maar met de inzichten van het symposium nog vers in mijn gedachten en met een vriendelijke maar vastberaden schop onder mijn kont van mijn lieve vrouw, besloot ik vanmorgen toch mijn hardloopschoenen weer aan te trekken. Tijd om in actie te komen! To ACT, letterlijk en figuurlijk.

En dan gebeurt er iets bijzonders. Daar ren ik, of beter gezegd, loop ik, door mijn eigen “achtertuin”. Het landschap om me heen, de rust, de ruimte, de schoonheid – het is alsof ik op vakantie ben in een Frankrijk. Ik passeer een villa, een prachtige woning die zo in Zuid-Frankrijk zou kunnen staan. De zon schijnt fel, de blauwe lucht, de kleuren van het landschap zijn adembenemend, vogels fluiten vrolijk en naast me hoor ik een beekje zachtjes stromen. En dan denk ik aan de ACT-oefening: mijn gedachten, mijn zorgen, ze drijven voorbij als blaadjes op het water. Ik hoef ze niet tegen te houden, ze mogen er gewoon zijn, zonder dat ze mij volledig opslokken.

Maar terwijl ik geniet van dat moment, ben ik me er ook heel bewust van dat dit voor veel mensen niet vanzelfsprekend is. Een collega maatschappelijk werker zei ooit iets treffends: pijn kan soms voelen als “verkeer van rechts.” Je ziet het niet aankomen en als het toeslaat, kan het je volledig overvallen. Voor velen is de pijn die ze dagelijks moeten dragen bijna onbeschrijfelijk, een last die niet zomaar te negeren is, en waarbij zelfs de gedachte van accepteren bijna ondraaglijk lijkt. Voor hen is het leven geen wandeling door een zonovergoten landschap, maar eerder een voortdurende strijd. Ik wil die realiteit niet vergeten, en diep respect hebben voor zij die zo’n zware last te dragen hebben.

Wat ik geleerd heb, is dat je die pijn niet in je eentje hoeft te dragen, ook al moet je er zelf mee omgaan. Soms is hulp nodig, een hand die je ondersteunt, een luisterend oor dat er voor je is. Want hoewel de weg moeilijk kan zijn, betekent dat niet dat je hem alleen hoeft te bewandelen. Het is oké om om hulp te vragen, om steun te zoeken en om je kwetsbaar op te stellen.

Op dat moment besef ik dat het oké is om het moeilijk te hebben. Dat de pijn die ik voel, net zoals de gedachten die door mijn hoofd gaan, er mogen zijn. Maar het is ook oké om door te blijven gaan, om te blijven bewegen – in welke vorm dan ook. En ondanks mijn afkeer van hardlopen, ben ik toch blij dat ik gegaan ben. Want het gaf me iets terug wat ik even vergeten was: het simpele genot van buiten zijn, van leven, van het ervaren van het moment.

En zo voelt het nu – alsof ik leef zoals God in Frankrijk. Misschien is dat wel de essentie van wat ik gisteren leerde: niet het streven naar een pijnloos leven, maar het vinden van rust en vreugde te midden van alles wat het leven ons brengt. De pijn mag er zijn, de zorgen mogen er zijn, maar ook de schoonheid, het genieten, het simpelweg zijn.

Dus, volgende keer als ik twijfel of ik die schoenen weer moet aantrekken, weet ik het antwoord al: Just ACT, gewoon doen. En met een diep respect in mijn hart voor hen die het nog zoveel zwaarder hebben, blijf ik doorgaan.