Een Pleister voor het Oor: Zachte Heelmeesters en Diepe Wonden in de Audiologie

Deze week twee patiënten die weer overduidelijk laten zien hoe ingewikkeld de audiologie is, maar ook hoe belangrijk het is om vroegtijdig in te grijpen.

De eerste patiënt is een jonge man die eigenlijk vol in het leven staat, net de vijftig is gepasseerd.

Hij heeft passie voor zijn vak en runt een eigen bedrijf, waarbij hij al jaren dagelijks vele uren maakt. Maar de laatste jaren werd het steeds moeilijker. Communicatie speelt een belangrijke rol in zijn werk en een licht gehoorverlies begon steeds meer problemen te veroorzaken. Nu blijkt dat tinnitus geleidelijk is bijgekomen en inmiddels de boventoon voert in zijn klachten.

In ons gesprek heb ik hem middels het glas een grote spiegel voorgehouden. Hierdoor ontstond het inzicht dat de kern van zijn probleem niet in één aspect ligt, maar in alles wat net nu samen is gekomen. Het werd duidelijk dat er veel knoppen zijn waaraan we kunnen gaan draaien, maar geen volumeknop voor tinnitus. Wel zijn er vele andere knoppen waarmee we verbetering kunnen bereiken.

Per toeval zat ik deze week tegenover de kamer waar hij zijn laatste gesprek had met een van onze psychologen van het tinnitusteam, onderdeel van stap 1 van onze tinnitusbehandeling.

De patiënt kwam uit de spreekkamer, zag me in de verte zitten en kwam naar me toe. Hij bedankte me oprecht dat ik hem die spiegel had voorgehouden. Het was een moeilijke tijd geweest, maar het gaf hem hoop en vertrouwen om te werken aan dat wat nodig is. Een ferme handdruk als dank.

De psycholoog en ik keken elkaar trots aan, wetende dat dit vertrouwen er terecht mag zijn. Dit zijn namelijk de eerste belangrijke stappen, om het andere pad te gaan vinden. Mooi hoe dat in dankbaarheid wordt gezien.

De tweede casus die ik gisteren zag, was een tijd geleden bij een collega op het spreekuur geweest. Deze collega had te kennen gegeven dat het werk dat deze man al meer dan veertig jaar deed, met zijn gehoorverlies niet meer mogelijk was. Net tegen het pensioen aan, 62 jaar, had hij nog drie jaar willen werken, maar het ging gewoon niet meer.

Dat gesprek was acht weken geleden, en begin deze week werd het besluit genomen dat terugkeer in dat werk niet meer mogelijk is. Enerzijds geeft dat rust, anderzijds vele vragen en onzekerheden. Hoe nu verder? Wat brengt de toekomst? We gaan met alle partijen zoeken naar een passende weg.

Ondertussen gaat de tinnitus tekeer en laat de afgelopen weken weer heel sterk van zich horen. Collega Olav Wagenaar heeft het over de machteloosheid bij tinnitus. Die machteloosheid kan door andere factoren worden gevoed en zo nog meer machteloosheid bij tinnitus veroorzaken. De vicieuze cirkel waarin vrees en vermijding logische strategieën lijken te zijn, maar net averechts werken.

Met maatschappelijk werk, psychologen, arbeidsdeskundigen, bedrijfsartsen, audiologen, audiciens, fysiotherapeuten, vaktherapeuten en KNO-artsen gaan we deze patiënt kunnen helpen. Maar ook hier weer die openbaring in waar de pijn dan zit. Anders dan het geluid als boosdoener te zien.

Bij het gesprek waarin hem de spiegel werd voorgehouden, gaf hij aan dat hij daar zoveel aan had gehad. Het horen van die woorden deed pijn, maar gaf ook inzicht dat deze stap nodig was. Dit helpt hem nu om verder te kijken en te werken aan wat nodig is.

Stap voor stap zullen we deze patiënten helpen hun weg te vinden.

Meneer De Vries en de Impact van Gehoorverlies op Sociaal Welzijn

Achtergrond

Meneer De Vries is een 67-jarige man die recent met pensioen is gegaan na een lange carrière in de administratie. Hij is uitgeput, niet alleen door het harde werken, maar vooral door de moeite die hij de laatste jaren moest doen om alles goed te horen en te begrijpen. Tijdens zijn werk merkte hij dat hij steeds meer geïsoleerd raakte tijdens koffiepauzes en vergaderingen. Zijn collega’s praatten vaak door elkaar heen, wat voor hem steeds moeilijker te volgen werd. Dit leidde tot een sociaal isolement en gevoelens van eenzaamheid op de werkvloer.

Huidige Situatie

Nu meneer De Vries met pensioen is, had hij gehoopt meer tijd te kunnen besteden aan familiefeesten en het bezoeken van vrienden. Helaas ervaart hij deze sociale activiteiten als een enorme belasting. Hij kan de gesprekken tijdens deze bijeenkomsten moeilijk volgen, wat leidt tot frustratie en vermoeidheid. Hierdoor vermijdt hij deze sociale gelegenheden liever, terwijl hij er juist van zou willen genieten.

Diagnose en Inzichten

Vijf jaar geleden liet een gehoortest zien dat zijn gehoor binnen de normale grenzen voor zijn leeftijd viel. Hij kreeg te horen dat er toen geen reden was tot zorg. Deze boodschap had hij goed in zijn oren geknoopt en hij ging er nog steeds van uit dat zijn gehoorverlies zeker niet slecht was. Echter, recente diagnostiek toont aan dat meneer De Vries nu een significant gehoorverlies heeft ontwikkeld en dat een hoortoestel aan beide oren noodzakelijk is.

Belang van Bewustwording en Preventie

Meneer De Vries moet wennen aan het idee dat hij een hoortoestel nodig heeft, aangezien het gehoorverlies voor hem geleidelijk is opgetreden en hij zelf het verschil van 15 dB met vijf jaar geleden niet goed kon waarnemen. Naast het aanpassen van technische hulpmiddelen, is het cruciaal dat hij en zijn directe omgeving leren hoe ze beter met slechthorendheid kunnen omgaan. Kleine aanpassingen in communicatie kunnen een groot verschil maken:

Spreek langzamer en duidelijker, zonder te schreeuwen.

Zorg voor oogcontact tijdens het praten.

Vermijd praten in lawaaierige omgevingen, zoals in de keuken met de afzuigkap aan of terwijl in de woonkamer de televisie aanstaat.

Psychosociale Impact en Ondersteuning

Gehoorverlies is meer dan een technisch probleem; het heeft een grote psychosociale impact.

Het delen van deze informatie en ervaringen kan helpen om het taboe te doorbreken en anderen aan te moedigen om hulp te zoeken. Herken jij iemand in jouw omgeving die hulp nodig zou kunnen hebben? Of merk je zelf dat je steeds vaker moeite hebt om gesprekken goed te volgen?

Als je regelmatig van drie verschillende mensen in je directe omgeving hoort dat je je gehoor zou moeten laten controleren, is het waarschijnlijk tijd om een afspraak te maken bij de huisarts of KNO-arts. Voor een eerste stap kun je ook terecht op www.oorcheck.nl of www.hoortest.nl.

Door tijdig in te grijpen en bewustwording te creëren, kunnen we voorkomen dat mensen zoals meneer De Vries onnodig in een sociaal isolement raken en psychische klachten ontwikkelen. Samen kunnen we ervoor zorgen dat iedereen volwaardig kan blijven deelnemen aan sociale activiteiten en genieten van het leven, ondanks gehoorverlies.

“Hearing Loss and Loneliness in Older Adults: Systematic Review and Meta-Analysis” (2018). Journal of Aging and Health, 30(10), 1450-1469.

“Impact of Hearing Loss on the Quality of Life in Older Adults” (2020). American Journal of Audiology, 29(2), 248-259.

“The Benefits of Hearing Aids Use on the Cognitive Functioning of Elderly” (2021). Journal of Clinical Medicine, 10(14), 3116.

“Effective Communication Strategies for Adults with Hearing Loss” (2019). Hearing Research, 380, 125-133.

“Raising Awareness on Hearing Loss: A Community-Based Approach” (2022). Public Health Reports, 137(1), 12-23.