In mijn werk als ACT-behandelaar en in gesprekken met collega’s, valt me steeds weer iets op: we vinden het moeilijk om complimenten écht binnen te laten komen.
Dit zie ik niet alleen in mijn dagelijkse werk, maar ook tijdens congressen, zoals de recente NVKF-conferentie FLOW. Daar stond niet alleen de toekomst van de medisch specialist en klinisch fysicus in 2035 centraal, maar ook de mens achter de specialist.
Wanneer je dieper ingaat op de vraag “Hoe gaat het met je?” En je het gaat hebben over hoe iemand zich voelt of hoe het werk gaat, valt vaak op hoe snel we in ons dagelijkse leven complimenten wegwuiven, terwijl we kritiek of feedback zwaar op ons laten wegen.
In ons transdisciplinaire tinnitusprogramma bij Adelante, waarin ik samen met maatschappelijk werkers en andere disciplines op alle vlakken inhoud geef aan de behandeling, neem ik als audioloog samen met de maatschappelijk werker het thema ‘Draagvlak, draagkracht en draaglast’ tot onze taak deelnemers mee te nemen in het zoeken naar de juiste balans. Hier draait het namelijk om het vinden van die balans in het leven. Met de metafoor van Het Glas illustreren we hoe we omgaan met belasting en druk en hoe belangrijk het is om deze balans te vinden, niet enkel bij tinnitus, maar voor iedereen. Een opvallend aspect hierbij is hoe we omgaan met feedback.
Collega Math Roex legt het elke keer zo uit: Complimenten lijken slechts 50 gram te wegen, terwijl kritiek aanvoelt als een gewicht van 10 kilo dat we met ons meedragen. We laten die kritiek diep binnenkomen, nemen het mee naar huis en liggen er soms nachten wakker van.
En dan die complimenten. Wat doen we daarmee? Vaak wuiven we ze weg met reacties zoals “Ach, dat doet toch iedereen!” of “Ik vind het gewoon leuk om te doen.” Hoe vaak hoor je echter iemand simpelweg zeggen: “Dank je, ik ben hier ook goed in.” Of sterker nog: “Dank je, ja, ik heb dit goed gedaan en eerlijk gezegd, niemand kan dit zo goed als ik!!!” Lach je nu? Herken je dat gevoel van ongemak, het idee dat je dit nooit zou durven zeggen?!😊
Maar juist dát is een belangrijk punt om bij stil te staan. In Acceptance and Commitment Therapy (ACT) leren we dat we onze gedachten niet altijd hoeven te volgen. Ons eigen verstand kan een sterke innerlijke criticus zijn die ons weerhoudt van het accepteren van complimenten. Binnen ACT geven we deze innerlijke stem vaak een naam om hem te herkennen en te relativeren. Bij mij heet hij professor Herman. Professor Herman is niet bepaald dol op complimenten. Hij is degene die, zodra ik er een krijg, fluistert: “Nou, Dyon, dat stelt toch eigenlijk niet zoveel voor?” of “Kom op! Iedereen kan dat toch?!” Hij is zelf altijd bereid om goedbedoelde kritiek te leveren, ook al was het misschien niet nodig. En complimenten? Geeft Herman zelden.
ACT leert ons om anders om te gaan met deze innerlijke stem. We erkennen dat Herman er is – en dat hij vaak uit bezorgdheid spreekt – maar we hoeven niet altijd naar die stem te luisteren. Wanneer iemand ons een compliment geeft, kunnen we ervoor kiezen om het echt binnen te laten komen, in plaats van het direct weg te wuiven door Herman de regie te geven. Probeer het eens: als je een compliment krijgt, merk dan op wat je verstand zegt, maar oefen jezelf erin om het compliment te accepteren. Zeg gewoon: “Dank je, dat heb ik inderdaad goed gedaan.” Laat die 50 gram van het compliment bewust toe, in plaats van dat het vervliegt door de tussenkomst van je verstand.
Zelf heb ik een map in mijn mailbox waarin ik alle complimenten verzamel die ik per mail ontvang. Map COMPLIMENTEN! Wanneer het even tegenzit, of wanneer professor Herman zich weer eens flink laat horen na een kritische opmerking, lees ik een paar van die complimenten terug. Dat helpt. Het herinnert me aan waar mijn talenten liggen en waarom ik doe wat ik doe. Dit sluit ook perfect aan bij de principes van ACT: door complimenten te aanvaarden en onze gedachten minder serieus te nemen, maken we ruimte voor positiviteit en handelen we meer in lijn met onze waarden.
Het is essentieel om complimenten met open armen te ontvangen. Want daarin schuilen je talenten en waarden. De dingen waar je goed in bent, zijn vaak ook de dingen die je leuk vindt om te doen. Dit is geen toeval. Sommige mensen zeggen: “Je kunt niet altijd doen wat je leuk vindt.” Maar ACT leert ons dat handelen vanuit je waarden – het doen van dingen die je belangrijk vindt en die je energie geven – zorgt voor meer balans en voldoening in het leven.
Voor managers en leidinggevenden is het in deze tijd, met het huidige personeelstekort, belangrijker dan ooit om medewerkers te helpen ontdekken waar hun talenten liggen. Het is niet meer voldoende om simpelweg opdrachten uit te delen; er moet een match worden gevonden tussen talent en werk. Wanneer je werkt vanuit je kernwaarden en talenten, voelt het werk bijna natuurlijk aan. Het kost wel energie, maar het levert ook energie op. Het creëert passie, kracht en oprechte interesse om te blijven groeien.
Dus, omarm die complimenten en merk op wat professor Herman – of hoe jouw innerlijke criticus ook heet – erover te zeggen heeft. Zet die 50 gram bewust op de weegschaal en voel hoe waardevol complimenten zijn. Want ze helpen je niet alleen om te ontdekken waar je goed in bent, maar ook om je te verbinden met je kernwaarden en wat jou energie en vreugde geeft.
Zo bouwen we niet alleen aan onze eigen draagkracht, maar ook aan een werkomgeving waarin talent, passie en persoonlijke groei centraal staan. En met ACT in gedachten leren we dat we niet altijd hoeven te luisteren naar de stem van ons verstand. We kunnen ervoor kiezen om complimenten te omarmen en de ruimte te geven die ze verdienen, zodat we verder kunnen groeien en ons verder kunnen ontwikkelen, zowel persoonlijk als professioneel.
Een Compliment voor Jou
En nu, voordat je dit afsluit, wil ik je graag een compliment geven. Want je hebt de tijd genomen om hierover te lezen en misschien herken je jezelf wel in wat ik beschrijf. Dat betekent dat je openstaat voor groei, voor reflectie en voor het omarmen van je eigen talenten. Dat is iets moois en waardevols. Dus, dank je wel voor jouw inzet en betrokkenheid. Jij bent goed in wat je doet en je hebt de kracht om steeds beter te worden – niet omdat iemand dat van je verwacht, maar omdat je de waarde ziet in wie je bent en wat je kunt bereiken.
