Vandaag stond een sessie op het programma waar ik zelf hoge verwachtingen van had: Tinnitus and Hyperacusis: Innovative Interventions. Helaas werden deze verwachtingen niet helemaal ingelost.
De eerste spreker, José Antonio Lopez Escamez uit Australië, presenteerde over de Heritability and Molecular Genetics of Tinnitus. Het was mooi om te zien hoe de opening van zijn lezing benadrukte dat tinnitusklachten een heel spectrum aan patiënten omvatten. Elk geval van tinnitus is uniek, en dat sluit perfect aan bij wat ik altijd zeg tegen mijn patiënten tijdens het tinnitusspreekuur: “Elk mens is als een kunstwerk, uniek en bijzonder! Je moet alleen de tijd nemen om er oog én oor voor te hebben om het te zien!”
Lopez Escamez introduceerde de term Phenotype. Aangezien deze term wat uitleg behoeft, vroeg ik ChatGPT om het duidelijk uit te leggen. Phenotype verwijst naar de waarneembare eigenschappen of gedragingen van een persoon, die zowel door genetica als door omgevingsfactoren worden beïnvloed. In het geval van tinnitus kan het fenotype dus verschillen, afhankelijk van genetische aanleg en externe factoren die de ervaring van tinnitus beïnvloeden.
Helaas verdween de helderheid snel toen hij complexe neuronale schema’s en genetische termen begon te gebruiken, zoals Genome Sequence en Gene Burden Analyses. De visuele presentatie was prachtig – bijna kunstwerken die zo aan de muur konden – maar de inhoud raakte mij kwijt.
Een frisse wind met Hashir Aazh
De volgende spreker, Hashir Aazh, bracht een verademing met zijn lezing over Audiologist-Delivered Cognitive Behavioural Therapy (CBT) for Tinnitus, Hyperacusis and Misophonie Rehabilitation.
Het was inspirerend om te zien hoe hij eindelijk een sterke verbinding legde tussen audiologie en psychologie, iets waar ik al lang op hoopte en wat essentieel is voor een effectieve behandeling van tinnitus en aanverwante klachten.
Deze lezing deed me namelijk terugdenken aan de tijd dat ik eind jaren ’90 regelmatig naar Londen reisde om masterclasses te volgen bij het Tinnitus and Hyperacusis Centre London, onder leiding van Jacqui Sheldrake en Dr. Jonathan Hazell. Deze kliniek stond centraal in de ontwikkeling van innovatieve tinnitusbehandelingen.
Hazell, samen met Jastreboff pioniers in het veld, ontwikkelde samen met Sheldrake methodes, later bekend geworden als de Tinnitus Retraining Therapy (TRT), die toen baanbrekend waren. Toen Hazell met pensioen ging, nam Jacqui Sheldrake de leiding over en hield de kliniek op een hoog niveau voort.
Na deelname aan diverse masterclasses in Londen is er een bijzondere vriendschap ontstaan en was ik heel vaak in de Tinnituskliniek op Devonshire Place, central London te zien. Heb ik vele patiënten samen met Jacqui en haar zoon Nick Lee, audioloog, gezien.
Tijdens die periode zag ik de waarde van het combineren van audiologische en psychologische benaderingen. In de beginjaren leken de twee disciplines nog apart van elkaar te staan, maar dankzij pioniers als Hazell en Sheldrake begon de integratie.
Hashir Aazh is later lezingen gaan geven, toen ik een keer masterclass van hem volgde lag zijn focus nog heel sterk op de psychologische kant, wat ik destijds als een enorm gemis zag. Maar tijdens zijn lezing op dit congres merkte ik dat hij enorm is gegroeid in het combineren van beide invalshoeken.
Wat ik vooral waardeer aan zijn aanpak, is zijn nadruk op CBT als een vaardigheid die geleerd kan worden – niet alleen door de patiënt, maar ook door de behandelaar en met name de audioloog om dan samen te werken met de psycholoog. Dit is precies wat ik vanuit mijn eigen ervaring als tinnitusexpert zie: het vraagt oefening en een holistische kijk om CBT effectief toe te passen.
De schema’s die Aazh toonde over hoe ons systeem reageert op geluidsprikkels en de vicieuze cirkel waarin tinnituspatiënten vaak vastzitten, waren helder en goed uitgelegd.
Het vrees- vermijdingsmodel is er zo sterk in te herkennen.
Wat ik daarom echt jammer vond, was dat hij geen verwijzing maakte naar de belangrijke Lancet paper van Rilana Cima et al. (2012). Deze paper was een doorbraak in de tinnituswereld en toonde toen al aan dat CBT in een multidisciplinair team de kern kan vormen van een succesvolle tinnitusbehandeling. Samen met Rilana en ons team hebben we afgelopen jaren het tinnitus expertise centrum Adelante vormgegeven, waarin CBT de rode draad vormt door het gehele behandeltraject. De paper in the Lancet zorgde voor een nieuwe standaard in de zorg voor tinnituspatiënten en toonde aan hoe CBT structureel kan bijdragen aan betere uitkomsten.
Desalniettemin liet Hashir Aazh met zijn lezing nu zien dat hij goed op weg is. Hij gaf uiteraard ook aan dat hij in Londen masterclasses aanbiedt waarin deze benadering verder wordt uitgedragen. Het is prachtig om te zien dat hij collega’s inspireert om tinnitus serieus op te pakken en te behandelen met een combinatie van psychologische en audiologische inzichten. De tijd dat deze velden gescheiden waren, ligt hopelijk definitief achter ons.
Links:
Tinnitus Research Initiative Conference 2018
Tinnitus Retraining Therapy (TRT)
Lancet paper, Cima et al., 2012
Tinnitus: The End of Therapeutic Nihilism – Commentaar
Sound Therapy en nog veel vragen
De laatste spreker van de dag was Philippe Fournier, die sprak over Sound Therapy. Dit ging opnieuw snel en veel bleef onduidelijk. Hij presenteerde mild gehoorverlies, gemiddeld rond 20 dB en had verschillende groepen die werden onderzocht: een controlegroep met CBT, een groep met hoortoestellen en een groep met zowel hoortoestellen als sound enrichment.
Echter, ik had grote twijfels over de opzet van dit onderzoek. Vooral de manier waarop de controlegroep werd gevormd en hoe het effect van hoortoestellen werd gemeten, riep vragen op. En die kwamen er dan ook uit de zaal terug. Hoe creëer je een controlegroep waarbij het hoortoestel zogenaamd “niet werkt”? Schijnbaar werd de instelling van het toestel zo aangepast dat het gehoorverlies door het plaatsen van het oorstukje wel werd gecompenseerd, maar verder niets deed. Maar merkt de patiënt dan niet dat er niets gebeurt?
Het zou interessant zijn om een studie te zien die de impact van gehoorverlies op tinnitus onderzoekt, specifiek in relatie tot luisterinspanning. Dit thema werd opnieuw benadrukt, zowel door Fournier.
Ik zou heel graag een studie zien waar gehoorverlies en tinnitus, en met name de impact van het gehoorverlies op de tinnitus wordt onderzocht. De luisterinspanning is waarschijnlijk een belangrijk element in deze. Ook dat is mij nu nog duidelijker geworden hier op dit congres.
Per toeval heeft een van jonge enthousiaste jonge collega Max Scheepers in zijn opleiding tot klinisch fysicus audioloog, zijn wetenschappelijke deel van de opleiding besteedt aan een zeer interessante studie over luisterinspanning bij tinnitus. Komt binnenkort een mooi artikel van uit.
Conclusie
Hoewel sommige lezingen me verloren in de complexiteit van genetica en neurale netwerken, was het verfrissend om te zien hoe Hashir Aazh CBT en audiologie op een vernieuwende manier aan elkaar koppelde. Er is nog veel werk te doen op het gebied van tinnitusonderzoek, maar het congres biedt hoop dat we steeds dichter bij effectieve interventies komen.
