Horen is meer dan enkel de oren!

Ter gelegenheid van de jaarlijkse Seniorendag Valkenburg werd ik door Guy Caelen, voorzitter Seniorenraad Valkenburg, uitgenodigd om een korte lezing te houden op die bijzondere plek daar boven op de Cauberg, Holland casino Valkenburg, met dat prachtige uitzicht over ons Geulstadje, Valkenburg.

Thema’s van de Seniorendagen zijn er steeds op gericht om de eenzaamheid onder ouderen aandacht te geven en daar waar mogelijk aan te pakken. Vierhonderd senioren die ik mocht toespreken.

Eenzaamheid. In het kader hiervan kan zeker het gehoor worden meegenomen. Te vaak dat ik, als klinisch fysicus – audioloog op mijn spreekuur verneem dat mensen met een licht gehoorverlies langzaamaan minder zijn gaan deelnemen aan sociale contacten. Familiebezoeken en feestjes worden niet meer bezocht, want tja ze krijgen toch niets meer mee, zitten maar in de hoek en niemand die gezellig even komt praten, dit alles omdat het spraakverstaan in rumoerige omgevingen steeds moeilijker geworden is. Langzaam geraken mensen in een sociaal isolement en zijn zich er niet van bewust dat het gehoor hierin een hele grote rol speelt. Waarbij vaak dan uit gedegen gehooronderzoek blijkt dat er nog heel veel mogelijk is.

Dat wij elkaar kunnen verstaan komt omdat we elkaar kunnen horen. Ons oorsysteem is geniaal. Op het moment u nu hier deze woorden leest hoort u waarschijnlijk uw eigen ademhaling, als u slikt gaat aan beide kanten de buis van Eustachius even open en weer dicht en maakt dus geluid. Schone lucht komt in uw middenoor terecht en drukverschil tussen buiten en binnen wordt weer opgeheven, handig als u nu in het vliegtuig zou zitten. Maar genoeg andere geluiden nu ook om u heen te horen. Geluiden die 5 minuten geleden nog niet opvielen, neemt u nu bewust waar. Die minuscuul kleine trillingen van geluidsgolven bereiken uw trommelvlies, deze brengt weer de kleinste botjes van het menselijk lichaam in beweging, hamer, aambeeld en stijgbeugel om vervolgens de vloeistof in het  slakkenhuis, de cochlea in in een golfbeweging te brengen. Staande golven ontstaan en haarcellen die overeenkomen met de eigenfrequentie van net die toon in het geluid gaan het sterkst bewegen en op die plek op het membraan van Reisner wordt de beweging omgezet in een elektrisch signaal dat de weg vervolgt langs allerlei knooppunten op het neurale pad richting de auditieve cortex in de hersenenen. In detail kunnen we dit vandaag de dag dus haarfijn beschrijven. Als natuurkundige kan ik het begrijpen, maar de verbazing  blijft, de enorme bewondering hoe al dit zo kan groeien en dat wij als mens het horen zo als vanzelfsprekend nemen, terwijl het net zo ingenieus en wonderbaarlijk is. Sterker nog, horen maakt dat we mens zijn. “Nicht sehen trennt die Mensen von Dingen. Nicht hören trennt die Menschen von Menschen.” Emanuel Kant zei dit heel lang geleden al. Wie wil er niet gehoord worden? Een luisterend oor kan zo veel steun geven in een moeilijke tijd. 

Maar om elkaar in een goed gesprek te verstaan is een goed gehoor nodig. Wat voor velen een zo vanzelfsprekendheid is, blijkt voor anderen niet zo vanzelfsprekend te zijn. Vanzelfsprekend het woord alleen al, geeft aan dat iets dat normaal is, van-zelf-sprekend is. Een licht gehoorverlies is al voldoende om een enorme beperking te ervaren in het spraakverstaan. En op het moment gesprekken moeilijker te volgen zijn, is het vermijden van sociale contacten een logisch gevolg. Feestjes, vergaderingen, recepties, familiebezoekjes zijn echt niet meer fijn om naar toe te gaan. Een sociaal isolement is het uiteindelijke gevolg.

Horen is meer dan enkel de oren. Een luisterend oor is niet enkel luisteren, het is actief luisteren. Rekening houden met elkaars beperkingen, strategische oplossingen, door een rustigere omgeving te zoeken om elkaar beter te kunnen verstaan. Duidelijker articuleren, langzamer praten. Het is niet nodig om tegen iemand die slechter hoort luider te gaan praten, langzamer is een vele betere aanpassing. Vragenstellen en doorvragen. Kleine aanpassingen en oplossingen kunnen zo veel betekenen in net hét gesprek om je als mens te voelen dat je erbij hoort. Grappig, ook hierin weer het werkwoord horen, zonder dat het met gehoor te maken heeft.

Horen is meer dan enkel de oren!

Dokters van morgen

Gisteren de hele filmcrew van “Dokters van morgen” op bezoek gehad. Samen met mijn collega psycholoog en onderzoeker dr. Rilana Cima mag ik vertellen over onze gespecialiseerde tinnitusbehandeling.

Wat een leuke ervaring was dat. En mooie verhalen.

Antoinette Hertsenberg die met haar filmploeg in het restaurant van Adelante haar lunch gaat eten en door een jonge dame herkend wordt. Deze jonge dame revalideert in het centrum en is zo blij om Antoinette live te zien, ze had Antoinette sowieso een brief willen schrijven om haar te bedanken. Door een van de uitzendingen van Dokters van morgen over hersenletsels heeft zij nu beter zicht gehad om haar eigen revalidatietraject te vinden. Tranen in haar ogen, verrast om Antoinette daar in het restaurant te zien en haar persoonlijk te kunnen bedanken. Dit verhaal vertelde Antoinette mij weer even tussen de opnames door, met een enorme smile op haar gezicht van geluk. Dat is precies wat dit zo mooi maakt, aandacht in en voor de zorg. Dokters van morgen.

Wat een bijzonder fijn team, onze tinnituspatiente die gevolgd wordt in deze opname werd helemaal gerustgesteld. Gesprekken verlopen daardoor ook vrij snel als “gewoon normaal”. De camera is er figuurlijk niet meer bij, ook al staat de cameraman met die lens boven op mijn neus. Oprechte interesse en ontzettend leuke terugkoppelingen van de hele crew maken het een gewoon interessant gesprek.

Ik geef uitleg over tinnitus, leg aan de hand van “Das Glas der Lebensakzeptanz” uit hoe een en ander gekoppeld is. Dat de tinnitusproblematiek heel complex is, maar we wel mogelijkheden hebben mensen te helpen.

Antoinette die het helemaal begrepen heeft en op de punt van haar stoel zit, komt zelfs met een metafoor die zo passend en grappig is dat ik hem met jullie wil delen:

“Is het dan als bij pijn?” Vraagt ze. “Ik kook nogal graag, maar kan er eigenlijk helemaal niks van, snij me dus ook regelmatig in mijn vingers”. Ze laat een snede zien die vrij vers is. “Pas als ik kijk en het bloed zie, voel ik de pijn”. Zegt ze. “Dus de gedachte dat het pijn moet doen. Laat me dit ook voelen?”.

Hoe mooi is het als iemand zelf met zo’n voorbeeld komt. Dan heb je de essentie al helemaal begrepen.

“Mag ik vanaf nu deze anekdote van jou gebruiken en jouw naam er bij noemen?”, vraag ik. Antoinette lachend: “Graag! En vertel er maar bij hoe onhandig ik met koken ben!”.

https://www.npostart.nl/dokters-van-morgen/AT_2084608

#doktersvanmorgen #gehoor #audiologie #tinnitus

De mens is een kunstwerk

Mooie ontwikkeling bij de collega’s in Maastricht.

https://www.mumc.nl/actueel/nieuws/onderzoek-dagelijks-gebruik-kunstmatig-evenwichtsorgaan

Los van de technische mogelijkheden. Enkel al kijkend naar dit plaatje van het binnenoor, gehoor- én evenwichtsorgaan in één, laat zien hoe ingenieus ons menselijk lichaam is. Dit plaatje alleen al is een kunstwerk op zichzelf. Laat staan dat we straks met minuscule technieken dit kunnen “besturen”, maar zo ver zijn we nog lang niet. Tot die tijd is het van groot belang om mensen die hulp zoeken effectieve hulp te kunnen geven.

Gelukkig hebben we een fantastisch samenwerkingsverband met KNO Evenwicht Maastricht om mensen te helpen met gehoor- én evenwichtsklachten.

Wat ik zelf altijd bijzonder vind is dat dit alles zo kan groeien en precies op de goeie plek terecht komt. Alleen al die gehoorbeentjes, hamer, aambeeld en stijgbeugel, de kleinste botjes van het menselijke lichaam. Én dat wij daarmee kunnen horen en tegelijkertijd met het evenwichtsorgaan voelen hoe we ons in de ruimte bewegen.

Ik lig lekker buiten in de schaduw onder een boom. Hoor het geritsel van bladeren in die treurwillig boven me, vogels die fluiten, een van de buren het gras maaien, een vliegtuig in de verre verte, auto’s heel ver weg, kinderen schreeuwen in de achtbaan bij de Valkenier, je weet wel die met die lieveheersbeestjes, dit geluid is voor mij een echt zomergeluid, nu hoor ik de buurman iets in de GFT-bak gooien, het herkenbaar geluid van die deksel. Tegelijkertijd een motor die in centrum Valkenburg voorbij rijdt, ook een typisch zomergeluid.

En dit alles zijn inimini geluidstrillingen in de lucht. Die van al deze geluidsbronnen hierboven beschreven mijn trommelvliezen tegelijk op verschillende frequenties lichtjes laten bewegen, die kleinste botjes van ons lichaam laten trillen en verdergeleiden in dit slakkenhuis zoals op de foto. Haarcellen heen en weer gaan, ionenstromen genereren, via zenuwbanen en knooppunten mijn auditieve cortex bereiken ik nu hier op dit moment al deze geluiden bewust kan waarnemen, hier in dit bericht in woorden dit alles beschrijf en jij deze tekens al lezende precies kunt voorstellen hoe die geluiden klinken, omdat je ze zelf al eens een keer ervaren hebt.

Laat dit nu eens even binnenkomen, hoe ver we al zijn. Wat we allemaal al weten. In welk detail we kunnen kijken. Maar nog een lange weg te gaan voordat we op microniveau kunnen “repareren”. Hoe meer mensen dit leuk gaan vinden, hoe eerder we oplossingen voor alle problemen gaan vinden. Want wie gaat er voor zorgen dat als er problemen zijn er naar oplossingen gezocht wordt?

Daarom is kennis delen, goed onderwijs, geld voor onderzoek, maar ook jongeren motiveren en inspireren om technische vakken leuk te gaan vinden en teamwork, o zo belangrijk…😊

Én elkaar successen gunnen. Daarom een dikke proficiat aan het adres van mijn collega’s in Maastricht met het behalen van deze subsidie voor verder onderzoek op evenwichtsklachten.

Un Abrazo Para Los Amigos

Afgelopen vrijdag was ik op bezoek bij Math en Tonny Roijen. Bijzonder mooie mensen die ik mocht ontmoeten. Vrienden van mijn ouders en via Facebook al jaren vrienden met mij. Maar nog nooit live ontmoet. Wetende dat wij ons hart voor mensen op dezelfde plaats hebben zitten, goed willen doen voor de mens op deze wereld. Daar waar mogelijk echt iets betekenen om iemands leven beter te maken. Zij die het nodig hebben kwaliteit van leven te geven. Math en Tonny hebben hier hun levenswerk van gemaakt en daar wilden we het sowieso over hebben.

Een levenswerk waar uiteindelijk de stichting Un Abrazo Para Los Amigos uit voort is gekomen. Letterlijk vertaald “Een knuffel voor vrienden”. Maar het is meer dan dat, het is één grote passie en empathie voor de wereld van heel veel armoedige kinderen in Argentinië. Math heeft daar lang geleden gewerkt en zag de armoede, de armoede die zijn hart brak, maar hem wel de belofte liet maken dat mocht de tijd komen dat hij en zijn vrouw de mogelijkheid hadden om iets voor deze kinderen te betekenen dan zouden ze teruggaan naar Argentinië. En zo geschiede.

De officiële doelstelling van deze stichting “Un Abrazo Para Los Amigos” is om met projecten het onmogelijke mogelijk te maken. Om mensen te laten zien dat ondanks alle ellende en armoede, onderwijs en het creëren van werk waar je geld mee kunt verdienen altijd mogelijk is. Kinderen vakken te leren waar ze later zelfstandig mee verder kunnen. De Engelse taal eigen maken, zodat deze kinderen straks een streepje voor hebben en daarmee betere kansen op de arbeidsmarkt hebben. Voor onderdak en eten zorgen en zij die hulpbehoevend zijn door een handicap, hulp bieden. Straatkinderen die zonder Un Abrazo Para Los Amigos een vreselijk leven zouden hebben, laat staan überhaupt een goede toekomst zouden kennen.

Hoe mooi om te zien hoe de familie Roijen zo veel kan betekenen en dat al jaren lang, daar in Argentinië. Een druppel op een gloeiende plaat? Stel dat dat het argument zou zijn om het niet te doen, dan was de strijd al lang verloren. Dit is meer dan die ene druppel, het is een inspiratiebron voor velen om door te gaan, een voorbeeld te zijn voor anderen om goed te doen. Dat wie goed doet, goed ontmoet. En elk kind hierdoor geholpen is, toch weer één kind is met een prachtige toekomst, wie weet hét kind dat straks ooit nog politiek actief gaat zijn en een rolmodel kan zijn voor vele anderen, misschien zelfs president van het land mag gaan zijn.

Bruggen bouwen, huizen om in te wonen, scholen om goed onderwijs te geven. Géén muren om grenzen dicht te timmeren en daarmee proberen mensen buiten te sluiten. Níet eerst aan jezelf denken en dan pas aan anderen, dat mag en moet het voorbeeld niet hoeven te zijn.

Problemen in de maatschappij moet je daar aanpakken waar de bron zit. Goed onderwijs en een leerzame opvoeding geven, dat is wat er in deze wereld nodig is.

Elke knuffel die dat mogelijk maakt is er één. Alle kleine beetjes helpen. Samen het onmogelijke mogelijk maken. Wonderen bestaan, we maken er zelf deel van uit.

Een like op de FB-pagina van deze stichting kan echt al iets uitmaken. Dus mocht je deze stichting willen steunen, is alleen al jouw like zeker de moeite waard!

Dank!

Laten we samen deze wereld daar waar mogelijk een beetje beter maken. Het zijn wij die nu leven die het toch moeten doen. Niemand anders.

Cliché, maar de wereld verbeteren begint echt bij jezelf.

Link naar FB-pagina Un Abrazo Para Los Amigos

Audiologie en kunst

Het magazine voor alle hoorprofessionals; Audiology Infos. Een magazine voor heel Nederland en België. Hoe mooi om aan de collega’s en vakgenoten te laten zien dat vanuit de kennis in de audiologie en de passie in kunst, nieuwe inzichten gevonden worden.

Lees hier het hele artikel.

Delen mag!;)

 

Nieuwe werelden ontdekken

Afgelopen week nam ik deel aan de stafdag Adelante, een hele dag intensief vergaderen met een groot deel van alle medisch specialisten Adelante. Als klinisch fysicus – audioloog, sinds enkele jaren met een AGB-code, lid van LAD (Landelijke vereniging voor Artsen in Dienstverband), daarmee een gelijkgesteld beroep aan de medisch specialist in de zorg en daarmee ook lid van de medische staf Adelante.

Hoe mooi ook, omdat ik van mening ben dat er een nieuwe generatie zorgverleners, maar ook zorgstructuur aan het opkomen is, waarbij wij als klinisch fysici een meerwaarde kunnen geven in die complexiteit van de hedendaagse zorg.

Een revolutie in de zorg is gaande. Sowieso al jaren een trend, het holistisch denken. Niet meer enkel inzoomen op één aspect, maar de patiënt bekijken als mens, niet als een machine waar iets in stuk is en gerepareerd moet worden, nee, ook kijken naar wat het medisch ingrijpen met de mens achter de patiënt doet.

Vaak ook de softe kant in de zorg genoemd. De psycho-sociale kant. En laat dat nu net een van mijn passies zijn.

“De mens op zich is als een kunstwerk” heb ik ooit gezegd. Elke persoon is een uniek exemplaar. Bloemen, bomen, watermoleculen, een appel, een banaan, heel veel in de natuur heeft precies dezelfde vorm en eigenschap, maar elk mens is een individu, één persoon op zich, niemand is hetzelfde. Zelfs een ééneiige tweeling geeft een verschil in karakter, in het zijn. En dat, dat maakt ons mens.

Een bijzondere eigenschap is ook dat wij kunnen nadenken over wat er om ons heen gebeurt. Wij zijn het enige wezen dat kan analyseren, beredeneren, wiskundige berekeningen kan maken om dat wat we in de natuur zien gebeuren in wiskundige, natuurkundige en scheikundige formules weten om te zetten. Met alle kennis die we nu hebben, kunnen we berekenen dat als ik die muur uit de achtergevel breek, met dat dak en die constructie erboven, precies die balk met dat gewicht en die vorm op die plek moet komen om al dat wat erboven zit te dragen en het huis veilig kunnen bewonen. Ik zit er nu midden in, een grote verbouwing thuis. 🙂

Maar dat laat mij tevens zien hoe ver wij als mens zijn in wat er allemaal al kan. Wat wij al allemaal kunnen, grote bewondering om te zien met welk een gemak die aannemer kijkt naar al dat wat in de bouw nu al mogelijk is. Maar ook om te zien welk een techniek we vandaag de dag hebben om dat alles tot in detail te berekenen en toe te passen en te maken. Maar met die bewondering waarmee ik naar de aannemer kijk, met diezelfde verwondering kijk ik nu in de zorg.

Het computertijdperk heeft namelijk al die kennis en vaardigheden in een stroomversnelling gebracht en we zijn ons daar vaak niet van bewust. Maar dat bewustwordingsproces begint er langzaam meer en meer te komen. We gaan van het meten is weten, naar wat doen we dan precies? De achterliggende gedachte van wat wil dit alles nu zeggen? Wat kan ik er mee? Het inzicht. Maar dan vanuit vele invalshoeken tegelijk bekeken. Verschillende disciplines die vanuit hun specialisme gaan samenwerken.

En dat is echt iets nieuws. Voorheen was er de dokter die enkel vanuit zijn eigen professie keek en op het moment dat deze dan vanuit zijn vakgebied niet meer verder kon, kwam de dooddoener: “Ik kan niets meer voor u betekenen” of “Sorry, maar daar moet u mee leren leven”.

Wat dat met een mens dan doet is bijna onmenselijk, de gedachte dat niemand jou meer kan helpen is zo pijnlijk, geeft zo een verlies, dat enkel die woorden je nog slechter laten gaan voelen. Terwijl er nog zo veel mogelijk is. Want ons brein is iets fantastisch.

Op dit moment ik hier deze woorden schrijf flits er in een milliseconde door mijn brein een gedachte die mij laat zien hoe geniaal dat brein is. Alleen hoe dan kan ik die gedachte in woorden hier nu op papier krijgen?

Want dat inzicht is dus het nieuwe tijdperk we ingaan. De wereld waarin die complexiteit waarin we leven, mogelijk wordt om te beschrijven, daarmee te weten hoe het werkt, dan te kunnen voorspellen, te reproduceren en als laatste stap het te kunnen toepassen. Zo zijn we al jaren als mens er mee bezig om de wereld om ons heen te beschrijven. Alleen wij als mens doen dat. Boeken worden er geschreven, video’s en documentaires gemaakt, cursussen gegeven, vakgebieden die daardoor ontstaan, dit alles steeds meer en beter.

En tot nog toe was het gericht op vooral specialisatie. Ieder met zijn eigen blik op het probleem. En daar komt de fysica om de hoek kijken, om dat alles vanuit een soort van helicopterview te bekijken, holistisch, vanaf een afstand, dat alles biedt meer mogelijkheden. Net als het kijken naar een schilderij, dan kun je met je neus bijna op het doek details zien of van een afstand het groter geheel welk een compleet nieuw beeld geeft.

Dat specialisme beperkt ons soms te veel in ons kunnen. Het geeft grenzen aan waardoor die specialist dan moet zeggen “Dit is wat ik kan, meer kan ik niet”, maar kijkend over grenzen heen, kan wel die andere collega nog iets betekenen. Een doorverwijzing doet dan wonderen. En dit is iets waar de medisch specialist zich nu steeds meer bewust van wordt. Van ketenzorg naar netwerkzorg. Ketenzorg waarin nog steeds die eilandjes los van elkaar samen werken. Zonder kennis van wat wie nu precies doet. En datgene we niet weten, daar kunnen we ook geen gebruik van maken. Maar die lacune in denken, die worden we ons nu op vele vlakken steeds meer bewust, zodat we die gaten in het systeem kunnen gaan opvullen. Net als een computernetwerk we zorgpakketten aan elkaar gaan koppelen. Steeds beter van elkaar weten wat ieders specialisme doet.

Dat inzicht had ik in een pitch van drie minuten gegoten. Want als klinisch fysicus – audioloog gespecialiseerd in de psychoakoestiek, met mijn passie voor het complexe van dat brein en dat holistisch denken om alles vanuit een groter perspectief te zien, heeft mij dit alles de mogelijkheid gegeven iets nieuws te ontdekken. De kracht die in ons zit op moment we echt samen gaan werken. Elkaar weten te vinden en er dan samen iets moois van kunnen maken.

Niet voor niets werd ik van de 26 pitches tweede met mijn pitch, een van de collega had dit nieuwe inzicht namelijk al een naam gegeven “positieve gezondheid” en daarmee had ze de eerste prijs terecht verdiend. Een project dat nu binnen Adelante schijnbaar al lopende is. Waarbij over grenzen heen gekeken wordt, in elkaars keuken, synergie, weten van elkaar wat iedereen kan. Van patiënt tot specialist. De moderne specialist en de unieke mens als patiënt.

Vanuit de Federatie Medisch Specialisten ligt er al een plan voor 2025. Rekening houdend met al deze nieuwe inzichten, waarin we als mens steeds meer controle krijgen over dat wat er met ons gebeurt.

Het is zo mooi om dat alles te zien gebeuren. Precies als met een kunstwerk dat langzaam ontstaat en steeds meer vorm krijgt, ook zo zie ik dit nu groeien, een structuur zie ik ontstaan die verbindingen legt en daarmee iets wat voorheen onmogelijk was, mogelijk maakt. Wonderen worden er verricht. Waar we eerst dachten onze grenzen te hebben bereikt, stappen we over grenzen heen en ontdekken we nieuwe werelden.

Als fysicus denk ik dan de essentie van ons bestaan als mens.

Laat Beethoven ons horen wat hij niet meer hoort?

En dan de laatste in de rij Beethoven.

Ludwig van Beethoven – Symp no5 C minor op 67 movt III mm 213-331.

De strijd die hij heeft geleverd en hoe mooi Beethoven zelf oplossingen heeft bedacht voor zijn gehoorverlies is het schrijven van een boek eigenlijk wel waard.

December 1770 geboren in Bonn, overleden op 26 maart 1827, Wenen. Jaartallen worden nu even van belang om op te letten.

Op 6 oktober 1802 schreef Beethoven zijn ‘Heiligenstädter Testament’.

Een testament gericht aan zijn twee broers, Kaspar Karl en Johann, waarin hij zijn wanhoop over zijn toenemende doofheid toen al in detail beschreef. Pas maanden na zijn overlijden wordt dit testament gevonden.

Over de impact die zijn gehoorverlies heeft op het dagelijkse functioneren. Het sociaal isolement waarin hij is terechtgekomen. Mensen niet meer kan verstaan. Hij als dove musicus eigenlijk niet meer wil leven, maar zich verplicht voelt toch in leven te blijven, om zo de wereld van zijn muziekstukken te laten genieten.

Rond 1819 is Beethoven volledig doof.

In de periode naar de doofheid toe gebruikt hij ijzeren draden die Beethoven verbindt met de pianosnaren om zo de muziek te kunnen horen. Beethoven had toen namelijk al een enorm succes en begaf zich als “kunstenaar” in goed gezelschap met “wetenschappers” en dokteren. In die tijd heel normaal dat kunst en wetenschap elkaar steeds vonden. Letterlijk en figuurlijk.

Het gebruik van die stalen draden was op advies van een oorspecialist die toen al ook zijn tijd ver vooruit was en gebruik maakte van de beengeleiding. Vandaag de dag zelfs toegepast in de botverankerde hoortoestellen: BCD. Bone Conducted Device.

Vanuit alle documenten die ik lees heb ik het sterke vermoeden dat het gehoor van Beethoven langzaam achteruit is gegaan door beiderzijds een otosclerose. Verkalking van de gehoorbeentjes, een verstarring van de stapes aan het ovale venster in de cochlea, die uiteindelijk, als er geen operatie plaatsvindt, een binnneoordoofheid tot gevolg heeft.

Het proces van zijn progressief gehoorverlies, het langzaam achteruitgaan van zijn gehoor heeft een enorme invloed op zowel zijn privé, als ook zijn professionele leven.

Met woorden wordt dat duidelijk in zijn Heiligenstadt Testament, echter is dit document van vier pagina’s pas maanden na zijn dood gevonden. Al die jaren heeft Beethoven deze brieven bewaard. Was het voor hem niet mogelijk deze woorden openbaar te delen. Tussen de regels door is dit zeker ook te lezen in zijn testament. “Wilde ik soms nog mij opeens over dit alles heenzetten, o hoe hard werd ik dan nog door de verdubbelde treurige ondervinding van mijn gebrekkig gehoor teruggestoten; en toch was het mij niet mogelijk, tot de mensen te zeggen: ‘Spreekt luider, schreeuw; want ik ben doof.’ Ach! hoe was het mij ook mogelijk, de zwakheid van een zintuig kenbaar te maken, dat bij mij volkomener dan bij anderen behoorde te zijn; een zintuig, dat ik eens in de hoogste volkomenheid bezat, – in een volkomenheid, zo als maar weinigen in mijn vak hetzelve bezitten of bezeten hebben? o! Dat kan ik niet.”

In stilte verwerkte Beethoven de impact van het enorme gehoorverlies, maar nog meer heeft hij dat naar mijn mening getracht om daarom de muziek te gebruiken zijn verhaal te vertellen. De muziek was zijn taal, zijn stem, verhalen kon hij vertellen met de muziek die hij schreef.

Ik wist dat er een muziekstuk was waarin hij een tinnitus laat horen. Bij toeval kom ik uit op:

Symp no5 C minor op 67 movt III mm 213-331. Geschreven ergens tussen 1804 en 1808. De periode waarin het verlies van zijn gehoor steeds ernstiger wordt.

In dit stuk (op ongeveer 19 minuten) hoor ik dat Beethoven het grote publiek wil laten horen wat hij hoort, beter gezegd wat hij niet meer is gaan horen. Als een moderne DJ draait hij aan de knoppen en langzaam schrijft hij bepaalde frequenties weg.

Langzaam sterft het geluid van de muziek helemaal uit, om dan als laatste enkel nog een tinnitus te kunnen waarnemen in de stilte die er eigenlijk is. In de verte nog net zachtjes tonen te horen zijn, heel zacht om dan vervolgens op majestueuze wijze het volume weer terug te brengen. Alle registers trekt Beethoven open, waarin je hem bij wijze van hoort schreeuwen “Dit is wat jullie horen, geniet hiervan, luister naar de details, naar alle tonen die voorbij komen, het complexe van het oorsysteem om al die instrumenten tegelijk en in verschillende toonhoogtes te kunnen waarnemen”.

Zelf heb ik ooit, lang geleden, in een fanfare gespeeld, French Horn. Prachtig instrument. En het mooiste is als je als muzikant dan zo luid mogelijk mag spelen. Zeker op zo’n hoorn. Zo luid dat het geluid even lijkt over te slaan. Precies dat schrijft Beethoven in de partituur. Je hoort het enthousiasme in de muziek. Die hoornpartij gaat met een dubbele forte helemaal uit haar dak.

Kippenvel. Tegelijkertijd raakt het me diep, zeker nu ik de woorden heb gelezen in zijn testament. In ongeveer dezelfde periode heeft Beethoven deze symfonie gecomponeerd. Met eenzelfde emotie, met eenzelfde boodschap, met eenzelfde noodkreet. Muziek was zijn taal, zijn leven.

“Fate is knocking at the door”, zei Beethoven bij de vier tonen die zo typerend zijn voor de vijfde symfonie. Later zijn deze vier tonen, kort-kort-kort-lang, de internationale code geworden voor SOS, safe our souls. “Help me!”. Hoeveel toeval?! Beethoven die schreeuwt om hulp en niet gehoord wordt.

“Many assert that every minor piece must end in the minor. Nego! …Joy follows sorrow, sunshine—rain”, ook dit is een quote van Beethoven gekoppeld aan de vijfde symfonie.

Het opentrekken van dat hele register, nadat hij eerst zijn gehoorverlies met de muziek heeft laten horen, het langzaam sterven van de instrumenten, stuk voor stuk doven ze uit. Om dan vervolgens op een geniale manier in de compositie een gevoel van triomf te laten beleven, overwinning. Zou het dat hij toen al wist dat hoe ook er een dag zou komen, dat ooit iemand zijn emotie, zijn gevoel hierin zou herkennen en wil delen met de wereld?

Net als de andere kunstenaars besproken in hun schilderijen met kleur en compositie de emotie en de impact van het grote gehoorverlies en tinnitus konden laten zien, zo laat Beethoven dat hier horen in zijn muziek.

Psychologie en audiologie waren wetenschappen die tegen het einde van de 18de eeuw überhaupt nog niet bestonden. Vandaar dat er in de kunstwerken en muzikale stukken eigen interpretaties van de makers zijn terug te vinden die vanuit de kennis die we nu hebben een ander licht geven op de tinnitus en gerelateerde gehoorklachten.

Klachten waarbij onwetendheid, onzekerheid, sociaal isolement, onbegrip vanuit de omgeving, angst voor het onbekende, al dit zelfs een inspiratiebron bleek te zijn voor het creëren van meesterwerken.

Edvard Munch noteert in een van zijn dagboeken: “Zonder angst en ziekte zou mijn leven als een boot zijn zonder roer”.

Grootheden die nu nog middels hun meesterwerken tot ons spreken, voor degene die er oog en oor voor heeft.

Horen is meer dan enkel horen.

Ga het stuk van Beethoven luisteren, laat het een keer tot je komen met bovenstaande informatie en hoor wat hij ons te vertellen heeft.

De impact van gehoor op een mens, maar nog meer de liefde voor muziek die met onze oren te horen is.

Literatuur en bronnen:

Arnold WN, The illness of Vincent van Gogh, Journal of the History of the Neurosciences 2004, Vol. 13, No.1, pp22-43

Arenberg IK, Countryman LF, Bernstein LH, Shambaugh GE, Van Gogh had Ménière’s disease and not epilepsy. JAMA. 1990, Vol. 264, pp491–3

Shearer PD, The deafness of Beethoven: an audiologic and medical overview, Am J Otol. 1990 Sep, Vol. 11(5), pp370-4

Stevens MH, Jacobsen T, Crofts AK, Lead and the deafness of Ludwig van Beethoven, Laryngoscope, 2013 Nov, Vol. 123(11), pp2854-8

Van Gogh museum Amsterdam, tentoonstelling Munch : Van Gogh, 25 september 2015 – 17 januari 2016

1889 – Het eerste internationale psychologiecongres vindt plaats in Parijs.

1889 – Het eerste Franse onderzoekscentrum voor psychologie wordt geopend aan de Sorbonne.

Jheronimus Bosch

Francisco de Goya

Vincent van Gogh

Ludwig van Beethoven

Vaststelling van een otosclerose werd aanvankelijk beschreven door Valsalva in 1704 tijdens een autopsie van een dove patiënt. Joseph Toynbee koppelde otosclerose aan gehoorverlies in 1857. In 1890 was Katz eerst in het vinden van otosclerose bewijs microscopische dat fixatie van de stijgbeugel veroorzaakt. In 1893 beschreef Politzer de otosclerose als klinisch organisatie en beschreef zijn pathologische kenmerken in het lijk. De oudste meldingen van verbetering van het gehoor bij patiënten met otosclerose waren anekdotische gevallen van patiënten met hoofdletsel had, met de daaropvolgende verbetering van het gehoor. Kessel beschreven geval in 1878 bij het beschrijven van de temporale bot van een patiënt die na het vallen van de wagen zijn gehoor verbeterd vinden dat het een breuk in de storm. Holmgren in 1923 behandelde patiënten met otosclerose creëren van één Fenestra in de horizontale kanaal en bedekken met mucoperiosteum. Chirurgie van Fenestra van het horizontale kanaal werd gepopulariseerd door Lempert in 1940 en later verfijnd door anderen, waaronder John House.

Ondanks de aanvaarding van de techniek van Fenestra, zelden was ze succesvol om de kloof van bot-lucht gehoor helemaal dicht, en had een 2% hoger risico op het veroorzaken van ernstig perceptief gehoorverlies. In 1950 voorgesteld Samuel Rosen de mobilisatie van de stijgbeugel, die het voordeel van het genereren van onmiddellijke verbetering in het gehoor had en volledig sluiten van de kloof in de meeste patiënten, vervolgens detecteren dat de vaststelling van de steun wordt weer opgewekt in alle gevallen. In 1956 maakte John Shea de eerste stapedectomie, die de ovale venster met een ader graft en het gebruik van een nylon kunstmatige stijgbeugel om het ovale venster aambeeld.

Siebenmann in 1912 bedacht de term die verwijst naar de labyrintische otosclerose otosclerose foei dat de otic capsule van het slakkenhuis en het labyrint gehuld. Hij stelde dat de labyrintische otoeslcerosis kan resulteren in perceptief gehoorverlies.

http://sieplex.com/author/bauke-dievoet

Spreker gezocht?

Twee weken geleden stond ik in het Spant! Bussum, het hele theater vol met collega’s uit het land, een boeiende lezing te geven over psychoakoestiek.

Voor mij persoonlijk was dit publieke optreden de laatste trede die ik nog te nemen had in mijn hele traject in het “overwinnen” van mijn spreekangst.

Een traject van vele jaren trainingen, cursussen, oefenen en “het gewoon doen”. Met kleine stappen steeds meer vooruitkomen. Om dan nu daar in het mooie theater in Bussum, het podium te nemen en het publiek een cadeau te geven. Want dat is wat je doet in public speaking. De kennis die je de ander geeft is als een cadeautje dat je weggeeft.

En het is zo leuk om cadeau’s te geven en te zien hoe iemand daar blij van wordt.

Daarom zou ik dit nu vaker willen, het spreken in het openbaar. Storytelling.

Meerdere onderwerpen die ik als thema voor een lezing kan geven:

1. Mijn vak audiologie, met name de psychoakoestiek. Wat doet iemand met geluid? Hoe werkt ons hoorsysteem? Waarom hoort de één Laurel en de ander Yanny? Wat gebeurt er in dat brein? Van het bewegen van het trommelvlies tot aan de auditieve cortex uitgelegd aan de hand van optische illusies, auditieve illusies die vaak nog zo onbekend zijn. Een leerzame lezing over het horen.

2. Mijn carrière als professioneel kunstenaar. Een inspirerend verhaal waarin als rode draad door dat verhaal uiteindelijk de twee beroepen audioloog en beeldend kunstenaar elkaar weten te vinden.

Art meets Science.

Mijn reis naar Californië. Het kunstproject in het museum of the living artist. De plek waar het kunstenaar durven zijn geboren wordt. Het park waarin dat museum te vinden was, Balboa Park. Waar ik zelfs de foto van mij, ooit gemaakt door mijn broer Jean, terugzag in het museum of Science. Ik als fysicus daar op de foto bij een opstelling over DNA te zien, met als boventitel; the doctor of the future.

3. Mijn traject welk ik gegaan ben om mijn spreekangst te overwinnen. Ik kan nu gewoon voor een hele grote zaal staan vol met kritische collega’s en mijn verhaal vertellen, zonder rood te worden, zonder de brok in mijn keel die spreken onmogelijk maakte.

Van een sociale fobie op mijn 18de tot nu professioneel spreker. Die reis, die persoonlijke reis die ik gemaakt heb, wil ik graag delen. Om mensen te inspireren en kracht te geven dat elke angst te overwinnen is. Het niet makkelijk zal zijn, maar wel mogelijk. Dat je daarbij het niet alleen hoeft te doen, maar jij het wel zelf moet doen. Zonder de bergen te beklimmen kun je de toppen niet halen. Zonder gidsen weet je de weg niet te vinden. Maar enkel al de weg die je gaat, die weg kan al heel bijzonder en mooi zijn. Het is niet enkel de moeite waard om het doel te bereiken. Het pad daarnaartoe kan zelfs nog mooier zijn. Dit is een heel persoonlijk verhaal, maar het heeft mij gemaakt wie ik nu ben. Ik had het daarom niet willen missen, zelfs niet die dalen waar ik doorheen moest gaan. Net die dalen hebben mij de lessen gebracht om te leren. Die lessen wil ik heel graag delen om vooral mensen die spreekangst hebben met dit verhaal de weg te wijzen die ze kunnen gaan om ook die berg te beklimmen, misschien via een makkelijker pad dan ik gegaan ben, maar om uiteindelijk wel op dezelfde top met dat prachtig uitzicht aan te komen.

Een inspirerend zeer persoonlijk verhaal.

4. En dan als laatste voorbeeld mijn twee passies; Kunst en tinnitus. Meerdere genieën uit de geschiedenis werden getergd door gehoorverlies en tinnitus. In de kunstwerken en muziekstukken zijn de sporen terug te vinden waar deze meesters mee te maken hadden. Vincent van Gogh die zijn oor afsnijdt. Beethoven die volledig doof werd en zijn eigen symfonieën niet meer kon horen. Munch met De Schreeuw.

De mens alleen al is een kunstwerk op zich.

Het verhaal van deze bijzonder mooie mensen vertelt vanuit de werken die zij maakte, de schilderijen waar je de strijd in ziet, het vechten tegen de tinnitus, het ernstige gehoorverlies. In een symfonie van Beethoven zelfs te horen. Hij wil het zo graag delen met de wereld. De impact die zijn verlies van het gehoor en de tinnitus heeft op zijn werk, zijn leven, zijn zijn. Een aangrijpend verhaal achter al deze kunstenaars.

Dit zijn verhalen die ik graag wil delen, mensen hiermee wil inspireren, anders te laten denken, anders te laten kijken. Naar hoe mooi de mens is. Wij als mensen hebben de mogelijkheid om over zaken na te denken, het met elkaar erover kunnen hebben, elkaar kunnen horen, maar nog beter elkaar verstaan. In al deze lezingen komt een aspect naar voren, waar je ook vandaan komt, welke achtergrond of nationaliteit, geloof, rang of stand je ook hebt, al dit speelt voor iedereen.

De mens op zich is al een kunstwerk.

Spreker gezocht voor een event, congres of college?

In een vrijblijvend gesprek kunnen we samen bekijken wat mogelijkheden zijn en wat er gewenst is qua tijd en inhoud van de lezing.

Voor meer informatie mail me:

info@dyonscheijen.nl

Kunst en tinnitus

Begin dit jaar werd ik gevraagd om een lezing te geven op de studiedag tinnitus bij de Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën, VGCt, 15 juni aanstaande. De vraag was of ik een boeiende lezing zou kunnen geven, die vooral ook nog op het eind van de dag de interesse zou kunnen prikkelen van de aanwezigen.

Ooit geleerd van een TED-talk dat een boeiende lezing op vier elementen rust. Deze vier elementen vormen samen het woord HAIL:

Honesty, be clear and straight

Authenticity, be yourself

Integrity, be your word

and last but not least

Love, wish them well.

Al deze elementen in één lezing? Dan kom ik al gauw uit op een lezing over kunst gerelateerd aan tinnitus.

Kijken naar kunst is zo iets boeiends, zeker als je op details let. En ik wist uit al die jaren dat we in ons centrum onze tinnitus informatiebijeenkomst geven, dat er net ook heel veel kunstenaars zijn die een groot deel van hun leven getergd werden door gehoorklachten en met name doofheid en tinnitus. Vincent van Gogh en Ludwig von Beethoven, zij zijn hierbij het meest bekend, ook bij het grote publiek.

Naast de verwondering voor kunst heb ik mijn grootste passie gevonden in de audiologische zorg. Elke werkdag geeft zo’n voldoening om met alle kennis over het gehoor en tinnitus er te mogen en kunnen zijn voor mensen met ernstige tinnitusklachten en/of gerelateerde gehoorklachten, te denken aan misophonia, hyperacusis, Ménière, Laag Frequent Geluid.

Audiologie is zo’n mooi en boeiend vakgebied, waarin nog zoveel onbekend is en waar met steeds nieuwe inzichten mensen echt te helpen zijn. Dankbaar zijn dan ook de patiënten als je ze op het spreekuur kunt duidelijk maken wat wij vanuit ons tinnitusteam voor hun kunnen betekenen, die dankbaarheid, dat vertrouwen in ons, dat is een groot recht. Elke werkdag weer ervaren we dat in ons team.

Gehoor is in de basis de essentie van ons mens zijn.

“Nicht sehen trennt die Menschen von Dingen. Nicht hören trennt die Menschen von Menschen.” Immanuel Kant.

Dat wij met elkaar kunnen praten maakt dat we mens zijn. In woorden kunnen vertellen wat er speelt, hoe mooi iets is. Schrijven is ook al een mogelijkheid van communicatie. De woorden die je nu hier leest, maakt dat ik je kan vertellen wat ik zie, wat ik voel, wat ik beleef, hoe ik de wereld zie. De woorden “klinken” in jouw gedachte.

Maar het gesproken woord is veel krachtiger. Emotie komt er dan nog bij, intonatie, klankkleur, stiltes. Zelfs die stiltes kunnen een enorme power hebben.

Met woorden kun je kunst beschrijven, zonder woorden zou kunst niet bestaan. Enkel door erover te spreken, te weten wat er achter het kunstwerk zit, pas dan kan vaak de echte waarde van kunst worden geschat.

Kunst op zich is iets heel bijzonders, kunst maken, kunst kijken, de kunstwereld, ook daar ligt zeker mijn hart.

Beide werelden, zowel de audiologie, als ook de kunst, staan voor een groot deel op het fundament van de psychologie. De psychologie van de mens, gedachten, emotie, gedrag. Het leven.

De psychologie in de kunstwereld, waarin de waarde van kunst enkel iets menselijks is. De geschiedenis, de verhalen, die het kunstwerk kunnen maken tot vrijwel onbetaalbare kunst. De materiaalwaarde bijna nul kan zijn, maar er bij een gerenommeerd veilinghuis miljoenen voor worden betaald, kunst.

En de audiologie, met alles wat ons mens maakt. Elkaar horen, maar vooral aanhoren. Een luisterend oor zijn kan van onschatbare waarde zijn.

Honesty, authencity, integrity and love.

Mat al deze elementen van HAIL in zicht begon ik al vrij vroeg dit jaar met het verzamelen van allerlei informatie over schilderijen, kunstenaars, muziekstukken en componisten. Kunstwerken die ons iets zeggen over het leven van de kunstenaar zelf. Maar dan met name de periode en de impact die gehoorverlies en tinnitus had op het leven van de kunstenaar.

De meest interessante heb ik er uit gehaald en ga ik deze lezing verder vorm geven.

Maar er zitten hier zo veel boeiende nieuwe inzichten in en zaken die ik ontdekt heb, die ik graag met jullie hier wil gaan delen.

Wordt vervolgd.

Jheronimus Bosch – Tuinen der lusten

Horen is meer dan enkel oren

Gisteren een voorbespreking gehad met Dorothé van den Aker, projectmanager AuDidact.

26 en 28 mei is het zo ver. Het jaarlijkse audiciencongres in het Spant in Bussum. Bijna duizend audiciens die verspreid over twee dagen een hele dag een boeiend programma krijgen voorgeschoteld.

Het programma is al helemaal rond. En ik sta in het programma naast een zeer getalenteerd spreker Jan van Setten. Ik verheug me enorm op zijn lezing waarvan ik weet dat deze hoe ook inspirerend en leerzaam gaat zijn.

Maar aan mij ook de eer om de congresdag te mogen openen met een gesproken column. Dankzij mijn blog was het organiserend committee op het idee gekomen om mij te vragen de congresdag te openen. Het publiek meteen mee te gaan krijgen.

De titel van het congres is “In en tussen de oren”. Mijn column “Horen is meer dan enkel de oren”.

Audiologie is zo’n een mooi vak. De passie die ik heb in dit vak wil ik gaan delen met mijn collega’s. Als audioloog in een van het grootste audiologische centrum van Nederland wil ik zo graag die zorg voor slechthorenden verbeteren. De samenwerking tussen al die disciplines, huisarts, KNO-arts, audicien, audioloog, maatschappelijk werker, psycholoog en veel meer, is zo belangrijk voor een succesvolle hoorrevalidatie. Ieder zijn eigen specialisme kunnen inzetten in dat bijzonder mooi vak, audiologie. Vanuit ons centrum besteden we heel veel aandacht om die samenwerking in het netwerk continu te verbeteren.

Het hoofdthema van het congres is de Real Ear Measurement, de REM-meting. Tot in detail kunnen meten en weten wat een hoortoestel doet. Meten is weten zou voor mij als fysicus als muziek in de oren moeten klinken. Maar al vanaf het prille begin van mijn opleiding tot klinisch fysicus – audioloog werd ik geraakt door iets anders, de kunst van het horen.

Geniaal hoe dat oor werkt. Die kleine gehoorbeentjes, de kleinste botjes van het menselijke lichaam, bijna een speldenkop zo groot, beter gezegd zo klein. Die duizenden haarcellen in dat slakkenhuis, de cochlea, met in het midden het eigenlijke gehoororgaan, het orgaan van Corti. De binnenste en buitenste haarcellen. De ionenstromen, de kanaaltjes, al deze informatiestromen die uiteindelijk dan samenkomen in het brein.

Maar wat doet dat brein van ons met al die prikkels aan geluid welke wij de hele dag binnen krijgen. Dat was voor mij nog fascinerender om daar bij stil te staan.

Zo heb ik mij dan ook als audioloog gespecialiseerd in de psycho-akoestiek. Wat doet iemand met geluid. Hoe werkt dat oorsysteem in ons brein? Hoe horen wij?

In mijn opleiding natuurkunde in Duitsland had ik al in detail alles geleerd over Decibel en Hertz, die Kunst des Wahrnemens, de basis voor de fysica. Kijken en onderzoeken. Maar pas in de kliniek, in de audiologie, werd ik gefascineerd door ons oor, het oorsysteem. Ik wist van de Fouriertransformatie. De mogelijkheid om van een brei aan geluiden, al die individuele frequenties er uit te kunnen filteren. Ingenieus om te zien dat al die trillingen door dat minuscule slakkenhuisje uiteindelijk in het brein kunnen worden omgezet in iets waar we een betekenis aan kunnen geven.

Op het moment ik dit nu schrijf hoor ik dat het buiten regent, de druppels op de bladeren in de bomen vallen, ik hoor in de verte een auto rijden, ik hoor vogeltjes fluiten, een duif, een pimpelmees, een mus, ik hoor mijn eigen ademhaling, het tikken van mijn vingers op het scherm. Al die geluiden komen tegelijk binnen en ik kan precies horen waar ze vandaan komen, maar ook interpreteren waar de geluiden aan verbonden zijn, een voorstelling maken van die druppels, de vogels, die autobanden op de weg.

Horen is meer dan enkel oren. Wat er daarna in ons brein gebeurt is geniaal. Onbegrijpelijk, maar toch ga ik het proberen, om al die audiciens in Nederland mee te nemen in die complexiteit van dat brein. Om van daaruit zelfs handvatten te vinden voor alledaagse problemen bij het horen, waarvan we ons tot nog toe weinig bewust zijn. Maar net door er bewust van te worden, gaan we mogelijkheden zien om betere oorzorg te kunnen leveren. Horen is namelijk meer dan enkel oren.

Wat een mooi vak, de audiologie.

Delen mag! 😉

Vrijdag de dertiende

Vrijdag de 13de, zullen we maar zeggen.

Zit je twee uur in de trein naar Utrecht. Met m’n drukke agenda had ik mij voorgenomen die tijd nog te gebruiken om mijn presentatie te finetunen. Dat doe ik wel vaker. Het laatste moment nog even creatieve invallen of nog net de laatste actualiteiten toevoegen aan een lezing.

Zo ook deze keer, ik had plaatjes met aandacht voor Misofonie Nederland, ik had een dia met extra de punten van aandacht voor tinnitus bij kinderen, de niet interessante dia’s toch maar verwijderd. Alles bij elkaar zag ik dat ik te veel dia’s had, dus nog wat meer verwijderd, want liever in een rustig tempo iets vertellen dan dat ik als een sneltrein er doorheen moet gaan. Nog wat overgangen beter laten lopen. Dia’s in volgorde veranderd. Klaar.

Dacht ik.

Nog nooit problemen gehad met het aansluiten van mijn laptop op welke beamer of ander systeem dan ook. Maar nu, nu ging het dan een keer goed mis. De techniek liet mij helemaal in de steek, op geen enkele manier was er de koppeling te maken met de beamer. Aan uit, esc, control en F3, niets veranderde ook maar iets, het scherm bleef zwart.

Gelukkig, had ik vorige week die geniale ingeving gehad om de lezing die ik voorbereid had al op stick te zetten, want stel je voor dat…, dan heb ik in ieder geval een power point versie, zo dacht ik nog. Want ik werk met Apple, dus sowieso moet die Keynote versie dan nog eerst geëxporteerd worden naar een Power Point document om het bestand überhaupt te kunnen gebruiken.

Maar ja, in die oude versie, geen aanpassingen, geen nieuwe dia’s, geen aandacht voor tijd.

Improviseren maar! Kijken wat er komt en daar een passend verhaal bij vertellen en omwille van tijd de vaart er goed inhouden. En dat alles met toch ook nog de rode draad volgen en aandacht houden voor het thema; Kinderen en tinnitus.

Vrijdag de dertiende, zullen we maar zeggen.

Help, mijn dokter is ziek!

De griepgolf houdt langer aan dan verwacht. In de Zuyderland ziekenhuizen zijn er zelfs heel veel artsen ziek waardoor er diensten in het ziekenhuis moeten worden aangepast en operaties worden uitgesteld. Dus ja, mensen die in de gezondheidszorg werken kunnen ook ziek worden. Sterker nog, het risico om goed ziek te worden lijkt mij zelfs groter als je werkzaam bent in de zorgsector.

Sowieso, mensen die er voor kiezen om in de gezondheidszorg of in de dienstverlening te gaan, willen in de basis graag mensen helpen. Vanuit het diepste van hun hart er voor een ander kunnen zijn. Zeker binnen de verpleging, maar ook gewoon al binnen de zorg in het algemeen.

Een goede arts heeft een groot empathisch vermogen. De beste arts luistert actief naar zijn patiënt, enkele woorden zijn genoeg om een idee te krijgen van wat de hulpvraag is. Maar we kennen het allemaal, de arts die maar één minuutje naar je verhaal luistert en meteen zijn diagnose stelt, als het ware je de deur uitwerkt, zal weinig succes hebben. De patiënt voelt zich niet gehoord en gaat ontevreden naar huis, en terecht.

Het gesprek, de tijd er voor nemen om echt te luisteren, kan in mijn ogen nog veel meer betekenen dan het pilletje dat wordt voorgeschreven. Een luisterend oor hoeft niet direct de oplossing van de klacht te zijn, maar kan wel een mogelijkheid bieden om eens open en eerlijk, in een vertrouwde setting aan iemand met een professionele blik, het hart te kunnen luchten.

Vandaar dat artsen met een groot empatisch vermogen in de gezondheidszorg een hoge waardering krijgen. Beter beantwoorden aan de hulpvraag van patiënt en zelfs zonder ingrijpen of medicatie iemand “beter kunnen maken”.

Met zorgkaartnederland.nl krijg je daar nog meer zicht op. Artsen die ik goed ken, waarvan ik weet dat ze tijd nemen voor hun patiënten en heel sterk aanvoelen wat de patiënt te vertellen heeft en actief luisterend een gesprek hebben, zij scoren hoog. Patiënten zijn zelfs bereid om hun tevredenheid te delen met anderen en nemen de moeite om online een score en referentie te geven.

Maar, die mooie eigenschappen, het luisterend oor, tijd nemen voor patiënt, groot empathisch vermogen, al die kwaliteiten zijn net ook de valkuilen. Er voor iemand willen zijn, kan ook betekenen dat op het moment het heel druk is, toch graag die tijd voor de patiënt genomen wordt. Ondanks dat er nog een hele stapel aan administratie en telefonische consulten ligt, de zelfstandig professional die zijn eigen verantwoordelijkheid daarin kan nemen, dan toch maar de tijd neemt om nog even een patiënt of collega tussendoor te helpen. Misschien zelfs “gewoon” even in de pauze. Want dat empatisch vermogen zet je niet zo maar even uit. Er voor een ander echt willen zijn, zet je niet even opzij op het moment je het zelf enorm druk hebt.

En chronisch je grenzen overschrijden, niet luisteren naar je eigen lichaam, geeft op termijn lichamelijke klachten. Daarom denk ik dat mensen die in die zorgsector of dienstverlening werkzaam zijn, een groot risico lopen om zelf ziek te worden.

Grenzen bewaken, af en toe “nee” durven zeggen. Een goede balans houden tussen de energievreters en energiegevers. Ik weet het allemaal, ook ik moet er continu op letten. En genoeg collega’s die ik hiermee zie struggelen.

Ook ik heb er van moeten leren. Niet voor niets dat ik me zo goed kan vinden in mijn eigen patiënten. Zij hoeven eigenlijk maar één woord te zeggen en ik weet wat ze bedoelen. Alleen ieder heeft zijn eigen verhaal, zijn eigen life-events. Het is dan toch altijd weer belangrijk om van elk individuele patiënt het verhaal te horen om een passend advies te kunnen geven. Tijd te nemen om echt te luisteren naar wat er echt toe doet.

En als ik het dan heb over het glas, das Glas der Lebenzakzeptanz, dan zie ik zelf ook mijn eigen glas. Iedereen heeft zo zijn eigen glas, niemand heeft een leeg glas. Altijd zullen we iets in ons glas hebben zitten. Het is echter van groot belang om een balans te vinden. Het glas niet te laten overlopen. En als het overloopt, daar de ruimte voor nemen, het toe te laten en met kleine stappen weer rust creëeren, pas op de plaats te maken en even te focussen op vooral dat wat energie geeft, vreugde schept, je sterk maakt.

We weten het allemaal, maar het leven is continu leren en ervaren. En ook een arts kan af en toe ziek zijn of een luisterend oor nodig hebben.

Tenslotte zijn we allemaal gewoon maar een mens.

Tips die ik zelf probeer toe te passen:

Stel jezelf haalbare doelen. Het geeft veel meer voldoening als je iets gedaan krijgt wat ook kan. De lat niet te hoog leggen, in trapjes omhoog klimmen en af en toe even pas op de plaatst en om je heen kijken om te zien wat je al hebt, dankbaar te zijn met ook al ogenschijnlijk kleine dingen, bewust zijn van wat je hebt geeft een goed gevoel en energie om weer door te gaan.

Kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit. Bewust ervaren wat je voor elkaar krijgt, wie je bent, waar je bent, maakt gelukkiger. Geeft kracht.

Het oude loslaten en het nieuwe accepteren. Zij die zich het beste kunnen aanpassen aan nieuwe situaties zijn het sterkst. Darwin gaf dit ook al aan, niet de sterkste overwint, niet de slimste, maar degene die zich het gemakkelijkst aan een (nieuwe) omgeving aanpast.

Successen vieren, complimenten aanvaarden, het liefst zelfs die complimenten ergens bewaren, opschrijven. En niet een compliment wegwuiven met een opmerking als “Ach, dat valt wel mee” of “Dat is toch heel normaal”.

Vooral ook lief en aardig voor jezelf zijn!

Laaggeletterdheid anno 2018

Laaggeletterdheid. Het niet kunnen lezen en schrijven. 13% van de Nederlandse bevolking, 17% hier in Zuid Limburg. Zeventien procent!

Bij toeval had ik een aantal weken geleden een echtpaar op mijn spreekuur. Beide net de tachtig gepasseerd. Ik heb er even goed over moeten nadenken hoe ik dit gesprek hier publiek kon gaan beschrijven met alle respect voor deze bijzonder lieve mensen. Rekening houdend met hun privacy.

Een heel fijn gesprek dat ik hier graag wil delen, omdat ik er weer zo veel van geleerd heb.

Mevrouw komt op mijn spreekuur met ernstige tinnitusklachten (oorsuizen). Vooraf aan dit gesprek heeft de echtgenoot al een hele nette brief geschreven, waarin hij aangeeft dat zijn vrouw analfabeet is en het daar heel moeilijk mee heeft en of we in het gesprek het hier dan ook niet over willen hebben. Vanuit de brief spreekt al zo veel liefde voor zijn vrouw. Tussen de regels door lees ik ook hoeveel moeite de laaggeletterdheid al jaren heeft gekost.

Met respect voor dit verzoek ben ik dan ook in het gesprek in eerste instantie hier niet op in gegaan. Maar gedurende mijn uitleg over tinnitus komt er één belangrijk aspect aan de orde en dat is het limbisch systeem. Hét deel van ons zenuwsysteem waarin emoties, angsten, bezorgdheden en irritaties naar voren komen. Om dit complexe systeem inzichtelijk en begrijpbaar te maken in een Jip en Janneke taal, teken ik altijd een glas. Gewoon een eenvoudig glas. Ooit geleerd in een Duitse tinnituskliniek, vandaar das Glas der Lebensakzeptanz.

Ik teken dit glas elke week zo’n 6 tot 8 keer, zo’n 45 weken per jaar, en dat al ongeveer 16 jaar lang, dus in totaal al meer dan 4000 keer. Het glas op de foto. Dat verhaal zit er dus standaard in.

Elke keer is dit glas hét moment waarop voor veel mensen één belangrijk deel van het verhaal duidelijk wordt; dat tinnitus een symptoom is, een gevolg is en niet de bron. Dat er dus iets onder ligt.

Ik gebruik steeds dezelfde voorbeelden die het glas vullen:

Het lichaam. Iemand kan pijn hebben in het lichaam, ziek zijn, bezorgt zijn over de gezondheid van het lichaam, moe zijn, lichamelijk of geestelijk.

Het werk. Een hele leuke baan kan een hele uitdaging zijn en fijn, maar kan toch veel energie vragen. Zelfs het hebben van géén baan kan veel stress geven. Het met-pensioen-zijn en oppasoma of oppasopa zijn, om de kinderen te helpen, kan ook veel energie kosten en kopzorgen geven.

Zo ook de thuissituatie, de familie, ik geef allemaal voorbeelden en het glas loopt langzaam vol. Het loopt te vol, het loopt over en dat is het moment waarop alles te veel wordt. Dan komt de tinnitus ook nog om de hoek kijken, dé druppel die het glas helemaal laat overlopen. Herkenbaar voor zo veel mensen.

De trigger, het moment mensen vaak nog heel goed kunnen herinneren. “Toen die avond, dat was net te veel, toen ontstond mijn tinnituslast”.

Dit verhaal is ook zo herkenbaar voor deze twee lieve mensen tegenover mij. De man pakt zijn vrouw bij haar hand vast, zij al met tranen in haar ogen. En hij bevestigend knikkend naar haar en toen naar mij. En zei, dat het nu wel duidelijk was waar echt het probleem ligt: Het niet kunnen lezen en schrijven.

Het was oké om het er even over te gaan hebben.

Jaren hadden ze al van alles geprobeerd om het te leren, maar het lukte steeds niet. Te veel stress. Bang vooral dat mensen om haar heen heel boos zouden worden, omdat ze er nooit over gesproken heeft.

Terwijl het probleem voor haar net zó belangrijk is en zij er nooit over heeft durven te spreken. Ook bang dat dorpsgenoten het te weten komen en haar voor dom gaan uitmaken. Bang dat ze buitengesloten wordt. In een sociaal isolement raakt. En deze angst wordt gevoed door negatieve ervaringen die er in het verleden zijn geweest. Zelfs een keer in de gezondheidszorg dat iemand vanuit de verpleging verbaasd reageert met geen enkele emotie van begrip; “Kunt u niet lezen en schrijven?!”.

Ze barste in tranen uit. Ze werd liefkozend getroost door haar man. Zo mooi om die liefde te zien. Boven de tachtig en dan zo fijn om te zien hoe ze met elkaar omgaan. Zo veel begrip, respect en geduld naar elkaar toe. Zo bijzonder om hier getuige van te mogen zijn.

Mijn hart brak en ook ik kan m’n tranen amper nog bedwingen, omdat het mij diep raakt. Tot dan was laaggeletterdheid voor mij altijd een onbekend probleem geweest, maar nu pas besefte ik de impact die laaggeletterdheid op iemands leven kan hebben.

Een nog zo onbekend probleem, waarbij ik er van overtuigd ben dat een hele generatie met deze angst anno 2018 nog steeds rondloopt. Mensen zelfs die we kennen, we vaker zien, maar waar we het niet van weten.

Vooral de generatie geboren in of net zo na de oorlog, 1940 en later, waarin wel school was, maar de kinderen die toen eigenlijk extra aandacht in de klas nodig hadden die niet kregen. Kinderen die toen zelf zo druk waren en snel afgeleid en daarom achteraan in de klas werden gezet. Hoogbegaafdheid bestond toen nog niet, dyslexie was een woord waar niemand ooit van had gehoord. Al met al een tijd waarin met enige slimheid ook het onderwijssysteem gepasseerd kon worden om maar niet te hoeven leren lezen en schrijven. Voor dat moment natuurlijk even heel fijn, want het probleem werd zo ontlopen. Na schooltijd een leefwereld om niet te hoeven lezen of schrijven, een job waarin vooral hard werken succes brengt en lezen en schrijven niet nodig zijn of met kleine trucjes te verbloemen. Later een partner die alle lees en schrijfaktiviteten kon overnemen om zo samen oud te worden.

Maar er dan nu kleinkinderen komen met mobieltjes en die met opa of oma willen whatsappen. Allerlei smoesjes worden bedacht om er steeds onderuit te komen, maar de angst en schaamte elk jaar net groter wordt. Want stel de echtgenoot die steeds tot steun is geweest valt weg en alle administratie komt op die ene persoon terecht?

En zo zijn er heel veel in onze omgeving die elke dag proberen om dit taboe te vermijden. Het uit de weg gaan, het slim kunnen verbergen. Bang voor wat er allemaal gebeuren kan. En niet alleen ouderen ook jongeren die heel slim zijn om het te verbloemen en de angst het er over te hebben steeds groter wordt.

Ik weet nog niet hoe, maar we zouden een ding duidelijk moeten kunnen maken, schaamte of angst is niet nodig. Laten zien dat het vooral anders kan gaan, dan wat zij in gedachte hebben, dat laaggeletterdheid niet iets is wat op hun persoonlijke kennis en kunde is terug te voeren, maar een gevolg is van kansen die zij waarschijnlijk niet hebben of hebben gehad. Dat het net een groot respect verdiend om in deze tijd, waarin communicatie een van zo’n vanzelfsprekendheid is, om dan dit op zo’n onzichtbare manier geheim te kunnen houden. Dat we het volkomen begrijpen dat het zo moeilijk is om er voor uit te durven komen, maar het bespreekbaar maken met vooral de mensen die hun lief zijn, zo veel opluchting kan geven en rust. Dat leren lezen niet meer een doel hoeft te zijn en andere oplossingen in deze moderne tijd mogelijk zijn.

Ik geef ze terug dat op het moment dat hun kleinkinderen weten dat opa of oma niet kan lezen en schrijven, de kinderen zich ten eerste zelf bewust worden hoe zoiets vanzelfsprekend als kunnen lezen en schrijven, niet zo vanzelfsprekend is. Maar nog belangrijker dat net die kleinkinderen vaak zo vindingrijk zijn dat opa of oma steun en respect krijgen die met geen woorden te beschrijven zal zijn.

Dat woorden woorden zijn, maar er voor elkaar kunnen zijn een van veel grotere waarde is, dan al die jaren vol angst en schaamte die er helemaal niet hoeft te zijn.

Sterker nog die angst laat enkel zien hoe belangrijk dit voor ze is. Hoe groter vaak de angst is des te meer waarde datgene waar men bang voor is is.

Ik ga dit echtpaar nog zien, ik hoop vurig dat ik hun mee mag gaan nemen in de kans die wij ze kunnen bieden vanuit ons centrum. Collega’s van taal, welke jaren onderzoeken en begeleiding hebben gegeven aan kinderen met taal- en spraakproblemen, dyslexie, lees- en schrijfmoeilijkheden kwamen erachter dat ook bij veel ouders herkenning werd uitgesproken en vragen ontstonden of er voor volwassenen ook hulp mogelijk was.

Sinds twee jaar kan nu ook bij onze collega’s van taal gespecialiseerde diagnostiek voor volwassenen plaatsvinden. Ik hoop dat daarmee een start gemaakt kan worden om in ieder geval dit probleem bespreekbaar te maken en er samen met geliefden en familie een oplossing gevonden kan worden.

Meer informatie hierover?

(Nu ik dit teruglees 2022 is dit hele product bij de collega’s taal niet meer. Geld. Zucht. Maar wie weet, nieuwe mensen nieuwe kansen, dus mocht er toch interesse zijn, stuur me een bericht en ik kijk of ik collega’s van toen nog kan bereiken.)

Via een persoonlijk bericht kan ik dat uiteraard toesturen.

En dit bijzondere koppel ik mocht ontmoeten, de heer drukte mijn hand stevig vast en bedankte mij van harte. En mevrouw vroeg of ze mij een dikke knuffel mocht geven. Zo dankbaar voor dit bijzonder mooie gesprek.

Ik dankte beide voor alles wat zij mij gegeven hadden. Het inzicht wat er echt toe doet in dit leven, er voor iemand kunnen zijn. En de vanzelfsprekendheid die wij hebben bij het lezen en schrijven, die voor velen niet zo vanzelfsprekend is.

De dankbaarheid die zij mij kenbaar maakte, de ferme handdruk, die stevige knuffel, met geen pen te beschrijven. Waar geen woorden voor nodig zijn!

Info over dyslexie programma voor volwassenen

NOS bericht over rapport CBS

Vandaag (18 december 2017) akkoord gekregen om dit bericht te mogen publiceren. Beiden waren blij verrast dat ik überhaupt de moeite genomen heb om dit verhaal op te schrijven en te willen delen in de hoop anderen te helpen.

RTL late night

Gisteren aandacht voor tinnitus en hyperacusis bij RTL Late Night.

Mevrouw Joan van Baerle bespreekt wat haar er toe bracht een boek te schrijven over haar dochter, Gaby Olthuis, de jonge vrouw die in 2014 euthanasie verkreeg omwille van haar tinnitus en hyperacusis.

Een mooi gesprek aan tafel bij RTL late night, alles komt er voorbij.

Gelukkig óók, dat er nieuwe tinnitusbehandelingen zijn die je leren om met de klachten beter om te gaan en dat er dus genoeg mensen zijn die in de gezondheidszorg een oplossing voor de tinnitusklachten kunnen vinden en goed geholpen worden. Tevens is er aandacht voor preventie, god zij dank, het convenant van de overheid in de muziekindustrie. Daar is wel nog een hele weg te gaan.

Humberto Tan die nu weet hoe hij het woord hyperacusis moet uitspreken en in één zin gevoeligheid voor geluid noemt, fijn.

Wibi Soerjadi aangeeft hoe belangrijk onze oren zijn en we er dus zuinig op moeten zijn. Wibi ook nog zijn eigen ervaring met de sudden deafness beschrijft, de periode van het niet kunnen horen en het moment dat hij weer die ene piano toon kan horen als een van zijn mooiste momenten heeft ervaren.

We staan er te weinig bij stil, hoe groot de impact is als er iets mis gaat met je oren. Pas als het minder wordt gaan mensen er bewuster mee om. Vandaar dat preventie van groot belang is. Echter te veel beschermen en het vermijden van geluiden maakt het oorsysteem net weer gevoeliger, dus te veel is ook niet goed. Een goede balans vinden. Goeie voorlichting op gebied van het gehoor is het halve werk. Vandaar mijn bijdrage op basis en middelbare scholen vanuit het PrevENT project.

Wat een mooi vak, de wetenschap van het horen, de audiologie.

Aflevering RTL late night

Fff appen met…

Een speciale editie van de digitale nieuwsbrief van Stichting Hoormij afdeling Maastricht e.o.Gepubliceerd in “De Oetbeller” nr. 58

Fff appen met….Dyon Scheijen

Oetbeller: Hoi Dyon! Onlangs heb je op twee bijeenkomsten van ons een bijdrage geleverd. Op onze jaarvergadering van 14 maart zagen we je voor het eerst en was je inspiratie je werk als kunstschilder. Een andere keer praatte je vanuit je professie als audioloog, bij de voorlichting over Ménière in het MUMC+ op 24 maart. Hoe vond je het eigenlijk om deze lezingen te geven?

Dyon: Ik vond het erg leuk om aan deze bijeenkomsten mee te werken, vooral 14 maart was een heel bijzondere avond voor mij.

O: Wat maakte deze avond zo bijzonder behalve de leuke mensen van onze afdeling? 😉

D: Sowieso ken ik Sjef al langer omdat hij audicien is en ik audioloog. Hoe leuk is het om vanuit die vakgebieden met zintuigen bezig te kunnen zijn?! Bijzonder was ook dat deze lezing precies in de week van de TEFAF viel en ik hem in hartje Maastricht kon houden. Maar het meest speciale was toch wel het feit dat het de eerste keer was dat ik deze lezing “Art meets Science” gaf. In deze lezing komen mijn beroepen (kunstenaar en audioloog red.) én zintuigen samen. De lezing “Art meets Science” gaat over mijn ontwikkeling als professioneel kunstenaar en over hoe mijn beide beroepen “elkaar ontmoeten.” Tot nu toe kenden mensen mij óf als klinisch fysicus / audioloog van Adelante of als de kunstenaar achter Dyon Scheijen Art. In de lezing van 14 maart bracht ik voor het eerst deze twee entiteiten van mij samen voor een groter publiek. “Art meets Science” is een lezing over de bijzondere reis die ik gemaakt heb. Het gaat om mijn persoonlijke reis, namelijk mijn ontwikkeling tot kunstenaar. Maar ook de reis naar San Diego in de Verenigde Staten die voor mij heel veel betekend heeft, komt aan bod. Art meeting Science loopt als een rode draad door mijn verhaal. Zo werk ik op het moment aan een kunstwerk waarin ik akoestische elementen gebruik als doek voor dit kunstwerk. Het was erg bijzonder om hierover zulke positieve reacties te krijgen uit jullie publiek. Jullie herkenden je in mijn anekdote over mijn patiënten die wonen in grote, moderne appartementen. Zonder gordijnen, zonder vloerbedekking. Ruimtes met een slechte akoestiek dus, met veel echo. Er zijn best wat mensen die in dat soort omgevingen behoorlijk last hebben van een verminderd spraakverstaan. Hoe mooi was het dat een meneer in de zaal het nu pas volledig kon verklaren dat hij bij de ene zoon, die een moderne inrichting heeft, de familie minder goed kon verstaan dan bij de andere zoon die een oud Engelse inrichting heeft. Dat onderstreept mijn hypothese dat ik met mijn grote kunstwerken, van 2 bij soms wel 3 meter breed als akoestisch element in een woonkamer, de akoestiek kan verbeteren. Ik hoop dit binnenkort te onderzoeken met een meting. Ik heb ook al nieuwe verzoeken gehad om deze lezing nog eens te geven. Hoe leuk is dat!

O: Mooi verhaal Dyon! Nog een laatste vraag voor je. De afdeling zal later dit jaar een bezoek brengen aan jouw atelier. Wat kunnen we daarvan verwachten?

D: Ik zal dan mijn techniek van schilderen laten zien en verder een groot aantal van mijn werken. Je kunt dit bezoek zien als een logische vervolgstap op de lezing van 14 maart. Eerst hebben jullie mij horen vertellen over mijn werk, nu kunnen jullie het zelf zien en ervaren.

O: Dank voor dit App-interview Dyon! Als je meer wilt zien over Dyon zijn werk, kijk dan eens naar dit You Tube-filmpje: https://youtu.be/DVtSMPiwkVk, je kunt in YouTube ook gewoon Dyon Scheijen in de zoekbalk tikken en dan zie je al zijn filmpjes op een rij staan. Kijk ook op de website van Dyon: www.dyonscheijen.nl.

De bestuursleden van Stichting Hoormij Maastricht e.o. zijn:
Sjef Streukens, voorzitter en schrijver / samensteller van ‘de Oetbeller’
Koos Vaes, secretaris
Marinka Tomić, penningmeester en samensteller digitale nieuwsbrief
Hans Ader, bestuurslid en sociale media van afd. Maastricht e.o.
Harm Blondeau, bestuurslid

Interesse in een hardcopy van deze speciale editie van “De Oetbeller” mail dan naar: maastricht@stichtinghoormij.nl

Interesse in de lezing of heb jij een tip waar ik de lezing Art meets Science kan geven, laat van je horen!;)

Met enorm veel plezier wil ik het verhaal met een groter publiek delen.

De kracht zit in de Mens zelf.

De kracht zit in de Mens zelf.

Sinds 2002 ben ik als klinisch fysicus-audioloog werkzaam bij Adelante communicatie & audiologie, daarbij zie ik veel patiënten en in de gesprekken die ik vanuit dit werk heb, zie ik dat de mens in het algemeen, gewoon vanuit de basis, GOED is!

Ik geloof in het goede van de mens en in de kracht van de mens zelf.

Ik zal proberen uit te leggen waarom.

Afgelopen jaren heb ik mij samen met een heel team aan enthousiaste collega’s gespecialiseerd in de behandeling van tinnitus, ook wel oorsuizen genoemd. Een zeer complex probleem waarvoor we vanuit ons audiologisch centrum een gespecialiseerde interdisciplinaire aanpak hebben ontwikkeld. Een aanpak die zeer uniek en effectief is. Wetenschappelijk getoetst. Wereldwijd bekend. Maar daar gaat het hier nu niet over.

Ik wil het hebben over iets heel anders dat ik uit dit fantastische werk haal.

Als audioloog heb ik in het begin van dit uitgebreide programma een gesprek van 1 uur met de cliënt. Een gesprek waarin ik uitleg geef over het gehoor, over hoe ons oor werkt, hoe ons auditief systeem werkt, het neurale netwerk, de hersenen, wat wij als mens sowieso met geluiden doen. Van de oorschelp tot aan de auditieve cortex. Dit alles moet ik zo uitleggen dat de cliënt het begrijpt. Als het moet in Jip&Janneke taal.
Dat kost tijd en inlevingsvermogen.
In dit interactief gesprek is het ook van belang om vanuit de optiek van de cliënt te werken, vanuit de wereld van de mens welke voor me zit, om al die informatie in de uitleg mee te nemen, zeg maar het leven waar de cliënt in verkeert te gebruiken in de uitleg. Het is niet enkel een verhaal dat ik vertel, het is een verhaal dat afhankelijk is van ervaringen, werkzaamheden, studies, relaties, stress, spanningen, waar cliënt allemaal mee te maken heeft. Dus ik verneem veel van de cliënt en die informatie is weer nodig om in het gesprek mee te nemen.

Vandaar dat ik de “mooiste” verhalen hoor van en over het leven. Dat ik de kracht in mensen zie, ondanks alles wat ze hebben meegemaakt. Levenswijsheden ontdek in die gesprekken.

Mensen zoals jij en ik, die het veel slechter hebben getroffen dan wie ook, maar ondanks vele tegenslagen kracht vinden om door te gaan en er weer bovenop komen.
Ik af en toe echt geraakt wordt met wat ik hoor en zie. Ik mijn tranen moet inhouden, me sterk moet houden bij het verhaal dat ik hoor. Niet enkel uit verdriet, maar gelukkig zelfs vaak genoeg ook uit vreugde, vreugde om te zien dat wij, met ons hele team, de mensen met deze ernstige klachten, mensen die echt in de ellende zitten, mensen die aan het einde van hun latijn zijn, dat we deze mensen kunnen helpen. Om vanuit hun eigen krachten er weer bovenop te komen.

Verwonderd zijn de mensen van wat ze van ons mogen en kunnen verwachten. En waar de meeste mensen echt door geraakt worden is enkel maar één ding;
Dat wij de tijd nemen om te luisteren, actief te luisteren! Laten zien dat je elkaar begrijpt en met het gezegde ook daadwerkelijk iets doet. Gehoord worden!

Ik zie zo veel mensen waar ik zulke mooie gesprekken mee heb. Die gesprekken zou ik dolgraag willen delen. Uiteraard met respect naar privacy van de patiënt is het voldoende om enkel de rode lijnen aan te geven. De essentiële informatie waar het in dit verhaal om gaat; de goedheid in de mens.
Het vertrouwen in de mensheid!

Omdat het voor mij, maar ik denk ook voor vele anderen, een inspiratie kan zijn voor een manier van leven. Net nu in deze tijd waarin we leven. Wat is nu echt belangrijk in dit leven?

Inspiratie kan zijn om kleur te geven aan jouw eigen leven, voor mij persoonlijk is “kleur geven” uiteraard letterlijk en figuurlijk! Om vanuit de gesprekken die ik heb ook mijn eigen leven hiermee vorm te geven, maar ook kleur, vorm, lijnen die ik in mijn kunstwerken gebruik komen uit mijn eigen gevoel dat ik hoe ook over houd aan deze gesprekken. In een abstracte manier, maar wel intens en met veel respect voor de mens achter het verhaal, respect voor het leven.

Een aantal kunstwerken van mij hangen ook in ons audiologisch centrum. Een collega psycholoog stond er een keer samen met mij naar te kijken, zij vroeg mij wat die strepen in de doeken betekenen, want zij zag daar “pijn” in, net alsof het scheuren zijn in het doek, alsof ze stuk zijn, gewond zijn. Hoe mooi is dat, de doeken zien als iets levends.
Ik heb ze zelf niet met die intentie gemaakt, de strepen, maar het is wel een signatuur van mij. Ik leg er zelfs vaak een gouden rand overheen. Misschien is dat wat in het leven ook gebeurt, de pijn, de ervaringen die iedereen meedraagt in zijn of haar leven. Voor degene die goed kijkt, zichtbaar zijn, maar hij die met één vlugge blik kijkt, het amper ziet.

Het groter geheel geeft kleur, is prachtig, is een mooi mens. Maar degene die echt kijkt ziet diepgang, komt erachter wat er nog meer is, waarom iemand is zoals die is.

Vandaar dat ik met degene die echt wil kijken en die diepgang in het leven wil zien, de verhalen wil delen. Die kracht die in ons allen zit wil tonen, door af en toe goed te kijken.

“Vaarwel, zei de vos. Kijk, dit is mijn geheim, het is heel eenvoudig: Alleen met het hart krijg je kijk op iemand. Het wezenlijke is voor de ogen onzichtbaar.
Het wezenlijke is voor de ogen onzichtbaar, herhaalde de kleine prins, om het goed te onthouden.
De mensen hebben dit vergeten, zei de vos. Maar jij moet het niet vergeten. Jij blijft altijd verantwoordelijk voor wat je tam hebt gemaakt.”

Een fragment uit De kleine prins, een prachtig kinderboek, een boek dat eigenlijk verplichte literatuur zou moeten zijn voor ook elke volwassenen, voor een zondagmiddag te lezen zo dun is het, maar met zo veel wijsheden.

Wordt vervolgd.

De hele wereld draait door! Vertigo!

Half 9, net m’n manager laten weten dat het vandaag echt niet gaat lukken om te komen werken. Vannacht heftige vertigo-aanvallen gehad. Het leek wel in golven te komen, dan even rust en een half uur later weer helemaal draaiduizelig en warm. Alles draaide om me heen. Elk uur voorbij zien komen.

Ik weet precies wat er aan de hand is, mijn patiënten hebben het al vaker in detail beschreven, nu ervaar ik het zelf. Doordat ik weet wat er aan de hand is, blijf ik rustig. Dat er mensen zijn die deze ervaring van draaiduizeligheid en volledig controleverlies beschrijven alsof ze doodgaan kan ik me heel goed voorstellen.

Nu dan toch maar een keer aan mezelf denken. Rust nemen. Gebruik maken van het draagvlak om mij heen, de lieve collega’s, die mijn spreekuur  meteen zonder problemen overnemen. Mijn lieve collega’s, die net als ik een verhoogd risico lopen om ziek te worden. Het zijn allemaal gevers, willen goed doen voor de medemens, gaan vaak net over grenzen heen en verwachten veel van zichzelf. Bij uitstek de ideale eigenschappen om voor een functie in de zorgsector aangenomen te worden. Echter óók de ideale eigenschappen om tegen een overspannenheid of nu bij mij een evenwichtsprobleem of tinnitus aan te lopen.

Als klinisch fysicus audioloog ben ik al jaren met heel veel plezier werkzaam als gespecialiseerd tinnitus therapeut. In de gesprekken met tinnitus patiënten heb ik het er in elk gesprek weer over, het glas. Ooit geleerd in een Duitse tinnitus kliniek, “Das Glas der Lebensakzeptanz”.
In mijn spreekuur teken ik het altijd al op z’n kop, zo goed ken ik het, zo kan de patiënt het meteen vanuit zijn positie aan de andere kant van de tafel goed zien, maar los daarvan is de gedachte achter “Das Glas der Lebensakzeptanz” zo herkenbaar voor de patient, maar nog meer voor mezelf!

Een glas getekend en dan langzaam vullend met energievreters, stress, spanningen. Zaken waar je je zorgen over maakt.
Een standaard rijtje; lichamelijke klachten, werkgerelateerde problemen, thuissituatie, familie, ik geef altijd maar wat voorbeelden.
Het glas loopt over. Bij de één een moment om tinnitus te ontwikkelen bij de ander een vertigo migraine. Zoals nu bij mezelf.

De druppel.
De vicieuze cirkel.

Draaglast, draagkracht, draagvlak, deze drie elementen zien we terug in een beeldje. Een kunstwerk dat onze maatschappelijk werker van het tinnitusteam steeds gebruikt bij het thema wij in de avonduren samen geven. Ik zit er dan bij en luister iedere keer naar wat mijn collega in zijn deel van het verhaal te vertellen heeft. Draagkracht/Draaglast/Draagvlak.

Het beeldje is een vrij abstracte weergave van twee figuren die samen één vormen. Aan de onderzijde in elkaar overlopen. Als je goed kijkt een mannen- en een vrouwenfiguur. Die beide hun armen omhoog houden, de armen zijn symbool voor de draagkracht. Beide figuren houden samen een soort van ovalen steen omhoog, de draaglast. Dit alles wordt in balans gehouden op een vlakke onderkant, het draagvlak. In dit thema wordt uitvoerig stil gestaan bij deze driehoek; draaglast, draagkracht, draagvlak. Dit thema geven we na een stevige werkdag, zo van half 6 tot half 8 in de avond. Gelukkig vinden we allemaal ons werk heel leuk en is er een enorme steun uit het team. En bij mij thuis wachten ze heel lief met eten totdat ik er ben, draagvlak genoeg zou je zeggen.

Maar als ik zo luister ga ik zelf vrijwel continu over grenzen heen, maak ik me veel te veel zorgen over vanalles en nogwat en wil ik het voor iedereen goed doen. Sta voor iedereen meteen klaar, behalve voor mezelf.

En dan zegt je lichaam STOP! Tot hier en niet verder. En dan is het heel belangrijk om naar je lichaam te luisteren en die signalen serieus te nemen.

Dan ga ik schilderen, sporten, wandelen met m’n lief. De accu weer opladen. Balans terugbrengen. Want je kunt er pas echt voor iemand zijn, als je eerst goed voor jezelf zorgt.

Ik kan pas geven, als ik iets te geven heb.

Het is zo complex, het leven. Van elkaar kunnen we leren.

Laat ik er toch ook iets positiefs in zien; naast de professional, ben ik nu ineen tevens ervaringsdeskundige, daarmee kan ik nóg beter m’n patiënten helpen. Als ik het over een Ménière-aanval heb, weet ik hoe dat voelt. Vreselijk. Waarbij het woord vrees, in het woord vreselijk, een bepalende factor is in wat er met je gebeurt. Het lichaam is letterlijk in paniek, omwille van het verlies van controle. Lopen kan niet meer, stil liggen heeft geen zin, ogen sluiten ook niet, het blijft draaien, wat je ook doet. Je lichaam probeert de controle terug te krijgen en dat lukt niet. In een spel is dat misschien leuk, of als je het even ervaart wetende dat het zo weer over is, kun je het makkelijker hebben. Wil je ervaren wat dit is, draaiduizeligheid, dan kun je de volgende oefening uitvoeren.

Ga gewoon rechtstaan. Wel met wat ruimte om je heen, kijk goed dat mocht je vanuit deze positie vallen, dat je daar de ruimte voor hebt. Geen scherpe punten van tafels of stoelen om je heen? Draai nu dan 20 keer om je as, blijf op de plaats staan en draai rondjes, even heel snel. …, 10, 9, 8,…3, 2, 1, ok. En probeer nu te lopen. Gewoon rechtdoor. Dat lukt niet. Stel je dit nu voor, de hele tijd. Of in aanval op je werk.

Gelukkig wist ik precies wat het was, wat er in mijn lichaam gebeurt, wat te doen om vooral rust te behouden, het toe te laten, het te laten gebeuren. Net als in een achtbaan, die meerdere keren over de kop gaat, die “kurkentrekkers” achter elkaar door. Maar in een achtbaan geef ik me over aan die krachten, die sensatie, dan is het leuk. Dat laat ik dan gewoon gebeuren, omdat het zo gepland is. Ga ik ervaren. Spannend is het wel, als je zo zit te wachten op dat moment dat het karretje begint te rijden, dus zelfs al weet je dat alles veilig is, dat er nog een stuk of 50 andere mensen met je meerijden, toch is het spannend. Als het gedaan is, dan is er opluchting dat het over is, maar tevens een gevoel van adrenaline door je lichaam heen, wat ook wel op dat moment in die attractie weer lekker is.

Zo ben ik ook die aanval “ingestapt”, het te zien als even een hele lange rit in een achtbaan, niet wetende welke bochten die maakt, hoeveel loopings die gaat, het gewoon ervaren, soms even met de ogen dicht, soms even met een uitroep van dat het net even te veel is.

Het duurde twee volle dagen, waarschijnlijk had ik een kortingskaart gehad. Maar lettend op mijn ademhaling, wat tools en handvatten die ik ken vanuit de thema’s en sessies, kwam ik er goed doorheen. Was het een ervaring die een ervaring moest zijn. Een volgende keer weet ik wat me te wachten staat, hoe ik er nog beter mee om kan gaan, maar vooral ook dat ik eerder aan die rem moet trekken om niet zo hoog te hoeven gaan. Grenzen te bewaken. En het af en toe gewoon even rustig aan te doen.

Het leven is soms een achtbaan. En de wereld draait gewoon door!