De vlinder

Als reactie op een bericht op LinkedIn hier een metafoor om met angst en pijn om te gaan.

Met de kennis vanuit ACT, maar bij toeval ook een coachingstraject ik zelf nu volg bij Joyce Scheijen.

Want angsten weerhouden ons vaak ook om net dat te doen waar we door zouden kunnen groeien.

Vanuit ACT weet ik nu dat die angsten meestal gevoed worden door strenge regels. Regels van vroeger. Regels die wellicht anderen hebben opgelegd. Regels vanuit de maatschappij, geloof of gewoon opvoeding.

Sommige regels zijn nodig, maar er zijn er ook die af en toe gebroken mogen worden. Net daar is een professional die je kan helpen hoe daar een beste weg in te vinden is.

En die weg is best moeilijk. Zeker als er al jaren strenge regels zijn. Maar vanuit ACT heb je mooie handvatten om daar op een respectvolle en waardevolle manier mee om te gaan. Alleen dat kost tijd, dat gaat niet zo maar.

Onlangs een prachtige metafoor van Joyce mogen ontvangen:

Een jonge dame vindt een dikke rups op straat. De rups zou overreden worden als ze hem niet van straat had geplukt. Ze neemt de rups mee naar huis en zet hem in haar tuin. Na een tijd wordt de rups een cocon en al snel ziet ze dat vanuit de cocon een grote vlinder ontstaat. Ze ziet al kleine scheurtjes en daardoorheen de prachtig mooie kleuren op de vleugels.

Het duurt al dagen dat die vlinder uit die cocon probeert te komen. Het lijkt wel een gevecht waar de vlinder niet van kan winnen.

Ze vindt het zielig en gaat de vlinder een handje helpen. Met een klein mes maakt ze de scheurtjes wat groter en zo lukt het de vlinder om er nu heel makkelijk uit te komen. Verlost van het gevecht.

Maar dan, dan ziet ze dat de vlinder de kracht in de vleugels mist en niet kan vliegen. Ze kan wel de kleuren op haar vleugels zien, maar vliegen kan ze niet.

Later blijkt dat dat gevecht om uit die cocon te komen vanuit de natuur nodig was om de spieren in de vleugels te trainen. Dat gevecht is zelfs nodig om kracht te vinden en daarna te vliegen, de wijde wereld in.

Net zoals in die natuur is ook bij de mens vaak een strijd nodig om kracht te vinden. Kracht die enkel te verkrijgen is door eerst het gevecht aan te gaan, hoe moeilijk dat gevecht ook lijkt. De makkelijkste weg is het om die pijn of angst weg te nemen. Uit de weg te gaan. Te vermijden. Maar soms is die die angst of pijn nodig om, cliché, steker van te worden.

Maar het is dus ook nodig dat er een professional is, iemand die kennis van zaken heeft en weet welk gevecht nodig is om die kracht te vinden. Iemand die wellicht steun kan geven, richting geeft aan of bescherming biedt. Zodat het gevecht kan plaatsvinden in een veilige omgeving.

Bij de vlinder was die plek op straat niet veilig. Die tuin wel. De rups meenemen naar de tuin was wel de goede hulp. Het opensnijden van de cocon niet.

Deze vlinder hier besproken is enkel een metafoor. Dus geen mogelijkheid om hier een andere wending aan het verhaal te geven. Of toch? Heb jij een idee hoe deze vlinder toch uiteindelijk nog kan gaan vliegen? Laat het me weten in de comments, ik ben benieuwd.

Telefoneren met hoortoestellen

Vandaag mijn regulier audiologisch spreekuur. Dat wil zeggen jong en oud, plotseling gehoorverlies of al langer bestaand gehoorverlies maar steeds meer problemen met het horen. Een gevarieerd spreekuur met zoveel verschillende vragen en verhalen.

De kern is steeds het minder kunnen horen, niet meer kunnen deelnemen aan gesprekken en beperkingen in de sociale contacten. Net nu waar mondkapjes, plexiglas en afstand nemen het allemaal nog moeilijker maken.

Een aspect ik vandaag al enkele keren op het spreekuur heb gehoord is het probleem van het telefoneren bij gebruik van hoortoestellen. Een aantal patiënten die aangeven het hoortoestel uit het oor te nemen op moment ze gaan telefoneren. Als ik dan vraag hoe ze de hoorn van de telefoon tegen het oor plaatsen, blijkt dat de de hoorn, zoals gewend, tegen de gehoorgang wordt aangedrukt. Zelfs met als het hoortoestel in het oor zit.

Daarmee druk je dus eigenlijk de gehoorgang dicht en gaat het geluid vanuit de telefoon minder goed binnenkomen.

Beter is het om het hoortoestel gewoon te gebruiken, ook bij telefoneren, maar dan de hoorn van de telefoon iets hoger te houden, net boven de oorschelp. Want de microfoon van het hoortoestel zit namelijk net boven de oorschelp. Op het moment het geluid vanuit de speaker van de telefoon direct in de microfoon van het hoortoestel komt zal de versterking optimaal zijn en het geluid veel beter binnenkomen.

Ik geef steeds het advies om dit te oefenen en hiervoor een familielid of goede kennis te bellen en deze te vragen een willekeurige tekst te gaan voorlezen, zodat u dan kunt oefenen hoe de hoorn van de telefoon het beste te houden is.

Ik schrijf er deze keer maar een blog over in de hoop dat dit gedeeld wordt met zij die allemaal een hoortoestel gebruiken. Te vaak, vandaag dus op m’n spreekuur weer opnieuw, merk ik dat mensen dit niet weten, zich er niet bewust van zijn en het zo veel beperking geeft, terwijl het met een kleine aanpassing heel veel verschil kan maken. En dat gun je toch iedereen.

Net nu is communicatie op afstand o zo belangrijk.

Daarom delen mag!

De eerste vliegles

“Papa Tango Charlie, ready for depature, clear for take off”. De gashandel vol open. Daar gaan we dan. In een tweezitter racen we van nul in een paar seconde naar topsnelheid om los te komen van de grond. Mijn hart bonst in m’n keel. Als een vuurpijl schieten we omhoog. En meteen voel je de turbulentie die vandaag extra voelbaar gaat zijn, want met 30 graden plus is er veel thermiek. De warme lucht boven het asfalt duwt beide vleugels meteen krachtig omhoog. Al gauw zie ik de Maas liggen in dat prachtig Limburgse landschap, de Maas waar we koers op zetten. Deze duidelijke lijn in het landschap gaan we volgen richting Born, “off to BRAVO”.

Daar boven het vlieggebied rondom Roermond hebben we het luchtruim zowat voor ons helemaal alleen. Vanaf het begin mag ik zelf “in controle” zijn, de stuurknuppel, de gashendel en met beide voeten bijsturen. Vanaf BRAVO gaan we helemaal los. Stijgen en dalen. Scherpe bocht links, scherpe bocht rechts, met prachtig uitzicht op de stad Roermond. Én op de metertjes letten. Snelheid. Toerental van de motor. Hoogte en stijgingssnelheid. Daar we op zicht vliegen is het van belang de afstand tussen horizon en bovenkant dashboard gelijk te houden. Het lijkt er op dat ik zowat zes parameters heb die ik onder controle moet krijgen om het toestel stabiel en in lijn te houden. Grappig is dat hierin precies een ACT-element in zit. Hoe meer ik probeer met kracht bij te sturen, hoe onstabieler het toestel wordt. Op het moment ik het wat losser laat en minder weerstand bied, bij wijze van spreken het toestel min of meer het zelf laat doen, maar toch lichtjes bijstuur, het veel beter gaat. Hoe mooi de parallel met het leven. Waarin we vaak op allerlei manieren bijna krampachtig controle proberen te krijgen op en over alles wat er in ons leven gebeurt.

Het vliegtuig is als het leven. Groots en log, maar wij kunnen er altijd nog zelf richting aan geven. Niet altijd precies zoals we willen. Als het niet gaat zoals het zou moeten gaan (volgens ons), moet het maar gaan zoals het gaat. Bij grote impacts niet meteen sterk reageren, maar rustig blijven en lichtjes bijsturen. Daar waar het wel kan geef je meer gas bij en met de neus omhoog, het doel in zicht, stijg je naar grotere hoogtes. Vliegen is net als (het) leven. 😊

Wat een bijzonder mooie ervaring was deze eerste proefles. Van het eerste moment tot de landing was het zo’n wow-moment. Dat is zo’n moment/ervaring waarin al je zintuigen gericht zijn op de ervaring die je op dat moment doet. Iedereen heeft wel zo’n moment in herinnering. Op zo’n wow-moment wil je niets verliezen, net daarom neem je als vanzelf alles heel sterk waar. Al je zintuigen vol open. Alles neem je intenser waar, kleur, geur, geluiden, gevoel. Zo’n wow-moment voor altijd in je geheugen gegrift.

Helemaal in het hier en nu zijn. Mindfulness is hierop gericht. Voor velen klinkt Mindfulness zweverig in de oren. (Leuke zin voor een audioloog die vliegles neemt😊.) Echter de essentie van mindfulness is bewuster te ervaren van datgene wat je beleeft. Het is een vaardigheid die je kunt trainen, net als fietsen, net als vliegen. Leren bewust je zintuigen open te stellen, waardoor je meer van het moment zelf kunt genieten en intenser je leven kunt ervaren. Die vaardigheid mindfulness, is een belangrijke pijler binnen het ACT-model. Daarover beslist in komende blogs nog meer.

De landing is ingezet. Vanuit het Noorden vliegen we naar de landingsbaan, net als we boven het warme asfalt komen, duwt de warme lucht ons plots nog even een aantal meters omhoog. Zo sterk had de instructeur de thermiek vandaag nog niet bedacht. Heel beheerst en rustig met kleine correcties “stuurt” hij bij. “Verkeer van rechts” noemt mijn collega maatschappelijk werker het steeds, onverwachte events die op ons (levens)pad komen. Hoe we daar vervolgens op reageren en op bijsturen is van groot belang in hoe we uiteindelijk de touchdown kunnen maken.

En zo staan we weer veilig aan de grond met een van mijn droom-activiteiten afgevinkt op de Bucket-list. Daarmee het verlangen om zelfstandig te kunnen vliegen nog sterker dan ooit te voren.

Mindful(ness) koffie drinken

In het kader van mijn opleiding tot ACT therapeut wil ik graag met jullie mijn eigen persoonlijke ervaringen delen die ik vanuit de training meekrijg en van die prachtige eye-openers zijn.

Eigen ervaringen die mij hebben laten inzien wat de essentie is van ACT en de zes peilers waar ACT op gebouwd is. Eerder gaf ik al mijn gedachten weer met betrekking tot de peilers Acceptatie en Defusie. Vandaag wil ik de pijler Mindfulness met jullie delen.

Mindful is een vaardigheid die je kunt trainen. Het is een manier van bewust ervaren. Het leven in het hier en nu. Voor degene die dit voor het eerst hoort klinkt dat erg zweverig, maar ik hoop dat ik je kan laten ervaren hoe mooi en handig deze vaardigheid kan zijn in het dagelijkse leven. Ooit in het verleden heb ik al eens een volledige Mindfulness cursus doorlopen. Daar had ik al de ervaring met het rozijntje. Maar zoals de titel van dit blog al aangeeft gaat het vandaag niet het rozijntje zijn, maar “gewoon” het kopje koffie.

Dit ga ik doen aan de hand van een zogenaamde geleide-oefening. Ik ga je meenemen in de stappen die je kunt doorlopen om mindful het kopje koffie te drinken.

Het beste is dat je iemand de tekst laat voorlezen en jij de instructies gaat opvolgen.

Of wat ook leuk is, met huidige middelen heel makkelijk, je neemt eerst de tekst al lezend op en speelt je eigen stem dan op hoofdtelefoon af. Doe dit vooral met respect voor jezelf. Jezelf terughoren is vreemd, dat is voor iedereen in het begin even wennen. Maar op het moment je dit enkel met jezelf deelt en naar je eigen stem kunt luisteren is dat zelfs een van de andere pijlers Defusie. Waarover al in mijn vorig bericht geschreven.

Belangrijk voor deze oefening is dat je er de tijd voor gaat nemen, een plek zoekt waar je gedurende deze ervaring niet onderbroken zal worden door een ander in jouw omgeving. Zoek een plek waar jij je fijn voelt. Waar je even een tijd kunt gaan zitten.

Met voor je een vers gemaakt kopje koffie of nog beter een cappuccino, je zult straks erachter komen waarom.

De voorbereidingen zijn essentieel om het succes te ervaren. Dus vooral de rust en plek vinden om hier echt tijd voor te gaan nemen.

Als je al die voorbereidingen hebt getroffen, komt nu de oefening.

Zit je?😊 Met voor je dat kopje koffie, cappuccino of thee. Mag ook een glas water zijn of frisdrank. Laat het gewoon even daar staan op de tafel voor je.

Ik zal de oefening hieronder vanuit een kopje cappuccino schrijven, maar je mag ook elk ander drankje nemen.

(Tekst vanaf hier laten voorlezen of afspelen)

Ok. Ga eerst nu even letten op hoe je zit. Zit je lekker? Ga goed recht zitten met beide benen naast elkaar, voeten naast elkaar op de grond. Armen even rustend op je schoot.

Je mag nu je ogen sluiten of een punt voor je zoeken waar je je aandacht op kunt richten. Met de rug misschien tegen de rugleuning van stoel of bank. Misschien zit je gewoon rechtop los van de rugleuning, ook dat is prima.

Twee voeten op de grond. Voel even hoe je voeten de aarde raken. Als je schoenen aan hebt, hoe je voet in elke schoen zit. Met blote voeten hoe je je voetzool op de vloer voelt. Misschien koud of warm. Het materiaal waar je voeten op rusten in je schoen of op de vloer.

Je benen naast elkaar. Let nu even op hoe je op je billen zit, hoe jouw lichaam op de stoel of bank rust.

Haal even diep adem halen. Volg de stroming van de lucht in je lichaam. Adem even diep in en weer uit. Voel de stroming van de lucht in je lichaam gaan. Beweeg even met je rug en neem een rechte positie die voor jou fijn voelt.

Neem even de tijd om je bewust te worden van de plek waar je bent. Luister naar de geluiden om je heen, ook al is er een geluid waarvan je denkt dat dat jou stoort, laat ook dat geluid voor nu even toe. Neem het waar en richt daarna je aandacht weer op je ademhaling. Hoe je buik en borst bewegen bij het in- en uitademen.

Pak nu het kopje, de beker of het glas. Als je je ogen dicht hebt, laat degene die de tekst leest jou het kopje geven of ga met je handen voorzichtig op zoek en neem het voorzichtig in je handen.

Pak het kopje met beide handen voorzichtig vast. Let op de warmte. Als het nog te heet is, zet het terug en wacht dan even totdat je het kunt oppakken. Of neem het zo in je handen dat het veilig voelt.

Als het dus mogelijk is houd dit even in je handen vast, voel het gewicht. Neem misschien ook de temperatuur waar van het drankje. Voel de vorm van het kopje of het glas je in je handen hebt. Zonder te kijken, beste is dit met gesloten ogen te doen. Voel vooral nu met je vingers. Beweeg ook met je vingers zodat je de hele vorm tot je kan nemen. Voel de oppervlakte, de randen, misschien zelfs een opdruk of een reliëf in de zijkant. De onderkant, de rand, misschien een oortje wat er aan zit. Neem al dat waar.

Breng nu voorzichtig het kopje naar je neus. Op een veilige afstand (indien nog heet) ruik je aan de koffie. Probeer vooral enkel je neus te gebruiken. Laat de lucht door je neus stromen met de reuk van de koffie. Misschien voel je zelfs de temperatuur van de vloeistof. Bij koffie kan het warm aanvoelen, de warme damp die nog van de hete koffie komt. Of bij frisdrank kan in de zomer het zelfs beetje koud voelen. Of dat je bij een koolzuurhoudend drankje de prikkels tegen je neus voelt van de belletjes die ploppen aan het oppervlak. Ook dat alles neem je waar.

Laat de lucht door je neus stromen en ervaar in die stroming de reuk van de koffie.

Zeker bij cappuccino of een koolzuurhoudend drankje kun je zelfs het drankje bij je oor houden. Luister naar de luchtbelletjes die ploppen. Ja! Cappuccino en frisdrank maken geluid. 😊

Luister naar de “muziek” die een kopje cappuccino kan maken. Het ritme van het drankje.

Pak nu het kopje goed vast en breng het voorzichtig naar je lippen. Nog niet drinken. Ook al is het qua temperatuur al goed drinkbaar. Laat het kopje even rusten op je onderlip. Is het nog te warm houd het dan op een veilige afstand. Voel dan vooral de temperatuur. Misschien ruik je ook nog steeds die lekkere koffie.

Als de temperatuur aangenaam genoeg is, maak je contact met de rand van het kopje. Laat het daar even rusten.

Nu ruik je nog sterker dan voorheen en voelt de warmte, misschien springen er nog kleine belletjes aan het oppervlak tegen je lippen of rondom je mond.

Neem dit alles bewust waar.

Je voelt nu de temperatuur en weet dat het veilig is om zo een slokje te gaan nemen. Maar nog even niet.

Laat het kopje even zo daar hangen op je lippen.

Adem nog een diep door je neus in en weer uit.

Je hebt er nog niet van gedronken. Je hebt alleen nog voor nu ervaren. Open nu je ogen. Kijk vooral nu eens even. Kijk naar de kleur. De vorm van het kopje. Maar vooral ook naar de vloeistof in dat kopje. Hoe het aan de rand het kopje raakt. De structuur die je ziet. Misschien zie je nu ook de belletjes aan het oppervlak springen. Als je een glas hebt kun je er ook in kijken, wat gebeurt daar allemaal? Kijk misschien zelfs eens even door de vloeistof heen.

En opnieuw even weer de aandacht naar je ademhaling. Je houdt het kopje weer zo dicht voor je, zodat je misschien zelfs de koffie weer sterk ruikt.

Neem nu een slokje, maar laat het heel even in je mond. Voel het op je tong liggen, de temperatuur is goed, proef de verschillende smaken die jouw tong nu activeren. Houd dat even vast. Speel er even mee. Nog eens in- en uitademen en pas dan slik je.

Neem nog een slok op deze manier. Neem de tijd. En geniet zoals je nog nooit van een kopje koffie genoten hebt. Intens het proeven van de smaak.

Wat heeft dit nu met jou gedaan? Hoe heb jij dit eerste mindful kopje koffie ervaren?

Maar los van dat je bewuster hebt kunnen genieten, was je gedurende dit alles in het hier en nu. Dat is net de essentie ook van deze oefening. Om in het huidige moment te zijn.

Dat werd me gedurende de training nog duidelijker met de vraag of ieder een moment in het leven kon beschrijven waarop je zo’n AHA-Erlebnis hebt ervaren. Alle cursisten hadden wel zo’n moment. Beschreven dit ook. En wat bleek dat al die moment één belangrijke gezamenlijke eigenschap hadden.

Dat je op dat moment volledig in het hier en nu bent. En dat net dan alle zintuigen vol open staan om dat moment intens te beleven. De meeste van die momenten zijn gebeurtenissen of ervaringen die je zeker niet elke dag kunt beleven. Maar je zou wel vaker bewuster in het hier en nu kunnen leven. Intenser van momenten kunnen genieten. De kern van een mindful leven leiden. Een van de pijlers van ACT.

Wordt vervolgd.

De banaan met ducttape

“Banaan met ducttape aan de muur is geen kunst. Het kunnen verkopen als kunst en er internationaal het nieuws mee halen, dat is (een) KUNST!”

Nadat ik deze tweet had geplaatst nam een journaliste van radio1 NPO met mij contact op, met de vraag om over dit onderwerp in het radio1-programma “Dit is de Dag” mee te willen praten.

Of ik dan “even” naar de studio kan komen in Hilversum. Meteen aangegeven dat ik in Valkenburg woon en de reistijd mij dan voor dit korte gesprek te veel moeite kost. Een alternatief is dat ik omwille van de geluidskwaliteit naar de studio van L1 kan gaan in Maastricht. Dat is voor mij uiteraard geen probleem.

Maar later die dag komt het bericht dat een ander item belangrijker was die dag. Belangrijker dus dan die banaan en ducttape. 🙂

Die uitnodiging om erover te komen spreken heeft mij wel aan het denken gezet. En het is uiteraard zeker van de gekke dat een banaan die met ducttape aan de muur bevestigd is wereldnieuws wordt.

Is dat dan nu Kunst?!

Kunst, een boeiend onderwerp en ik kan me de ophef heel goed voorstellen.

Het feit dat het deze kunstenaar gelukt is om überhaupt op deze internationale kunstbeurs een kunstwerk te mogen plaatsen heeft met de verdiensten te maken die deze kunstenaar al op zijn conto heeft. Het curriculum vitae dat Cattelan heeft opgebouwd is enorm. Daarmee heeft hij de mogelijkheid gecreëerd om als erkend kunstenaar daar op deze prestigieuze kunstbeurs op die muur min of meer de spot te drijven met kunstverzamelaars. Want enkel het certificaat dat het bewijs is dat specifiek deze kunstenaar dit “werk” heeft gemaakt, enkel dat papiertje maakt dat dit werk van hem in die zin nu als kunst wordt gezien.

Dat er dan kopers zijn die dit voor exorbitante bedragen kopen, is aan deze mensen en zij zijn degene die dit dan eigenlijk als kunst neerzetten. Dat wij het vervolgens dan ook nog uitgebreid gaan bespreken, maakt dit Kunst met een kapitale K.

Wat nu steekt is, dat heel veel kunstenaars die uit passie kunst maken, jaren knokken om gezien te worden, kunst die veel meer effort en tijd kost dan even een banaan met ducttape aan een muur te plakken. Kunstenaars die vanuit het empatisch vermogen of vanuit een hogere sensitiviteit ook geraakt worden door wat er in de maatschappij gebeurt. Net zij zouden dolgraag hun kunst voor dat soort extravagante bedragen willen verkopen om daarmee de wereld een beetje beter te maken.

Genoeg collega’s in de kunstwereld die er alles aan moeten doen om het hoofd überhaupt boven water te houden. Maar ook kunstenaars die pas geroemd worden na hun dood. Hoeveel kennen we er daar al niet van. Het verhaal van Vincent Van Gogh raakt mij hierin het meest.

Van Gogh zelf heeft maar een klein aantal kunstwerken gedurende zijn leven verkocht. Zijn kunst werd toen niet erkend als kunst. Van Gogh was zijn tijd ver vooruit, hij was net iets te vroeg met zijn nieuwe technieken en stijl.

En nu…ga een dag naar het Van Gogh museum in Amsterdam en zie al die duizenden mensen die met zo veel plezier naar zijn werk kijken. Maar zie ook de 3D-prints die nu voor heel veel geld worden verkocht.

Van Gogh had een grote droom, het gele huis in Frankrijk. Waar hij andere kunstenaars zou ontvangen, een plek om met elkaar te genieten en te leren van kunst.

Het is er nooit van gekomen, het geld was er niet.

Dus ja, het steekt om te zien dat sommige in de kunst met een banaan en tape zeer succesvol kunnen zijn en anderen die wellicht met nog een geheel andere passie kunst bedrijven, moeten knokken om überhaupt het materiaal te kopen waar ze de kunst mee kunnen maken.

De kunstenaar Cattelan is in deze geniaal, hij steekt de draak met dit idiote plaatje van een ordinaire banaan en een stukje ducttape, het is de koper die hier de plank volledig mist…of toch niet…want een echte definitie van kunst is er niet.

Immanuel Kant definieert in zijn Kritik der Urteilskraft (1790) een kunstwerk als “Een soort voorstelling die zichzelf tot doel heeft, maar niettemin de mentale beoefening van sociale communicatie bevordert.’

Dat doet dit kunstwerk wel, de mentale beoefening van sociale communicatie bevorderen, we hebben het er allemaal over, maar zo ook de kunstenaar die de drollen van zijn familie bewaard in glazen kistjes. Omdat hij de vorm zo mooi vindt en het als een kunstobject ziet. Ooit lang geleden bij De Wereld Draait Door dit interview gezien, staat forever op mijn netvlies, met een vieze bijsmaak. Giel Beelen was toen de tafelheer en draaide zich demonstratief met de rug naar dit gesprek. Ook hij vond dat hierin de kunst ver te zoeken was.

Het wordt tijd voor een revolutie in kunst. Dat de kopers slash bewonderaars van kunst zich gaan schamen op moment ze dit überhaupt serieus als kunst zien en er dit soort extravagante bedragen voor op tafel wordt gelegd en de essentie van kunst hiermee volledig missen.

De meeste echte kunstenaars hebben een groot hart voor alles wat er in de wereld gebeurt. Met de creativiteit die in hun zit proberen ze dat gevoel in iets vast te leggen, met een medium waar zij talent in hebben, om het in kleur of vorm uit te drukken. Op moment mensen die kunst gaan waarderen en dit “belonen” met een bedrag of een positieve referentie, dan groeit die kunstenaar in zijn zijn.

Triest om de overlevensdrang, de strijd te zien van heel veel pure kunstenaars, nu en in het verleden. De enorme lange weg die kunstenaars gaan om uiteindelijk vaak pas na hun dood de erkenning te vinden die zij verdienen.

Vincent Van Gogh, hij was nog maar 37 toen hij overleed. Maar enkele kunstwerken in zijn leven verkocht, voor de prijs van omgerekend maar een paar duizend euro’s. Miljoenen zijn nu één doek van hem waard.

De dromen die Van Gogh had, wat was hem gelukt als hij toen de waarde had gehad die zijn werk nu heeft?!

Dan was het gele huis daar in Frankrijk de plek geworden om jonge kunstenaars de kans te geven te groeien in hun persoonlijke ontwikkeling. Genoeg andere goede doelen zou hij hebben ondersteund om deze wereld een beetje beter te maken.

Heel veel kunstenaars gaat het aan het hart wat er allemaal vandaag de dag gebeurt. Hun vermogen om alles sterker waar te nemen brengt ook de pijn met zich mee van dat wat nu deze banaan en ducttape oproept. Het contrast van geld en echte kunst is zo groot dat het zelfs wereldnieuws wordt en daarmee de kunstenaar Cattelan die enkel vooral provocerend werk maakt nog meer het podium geeft en zijn werken hiermee meteen in waarde verdubbeld zijn. Met welk gevoel kopen mensen dan deze kunst?

Enkel omdat er dat verhaal achter zit. Het verhaal van de banaan en ducttape die meer dan honderd duizend euro’s kost. Dat verhaal achter dit kunstwerk maakt dit kunst.

Enkel wij mensen hebben deze mogelijkheid om iets dat eigenlijk geen echte waarde heeft, door het verhaal erachter meteen in waarde te laten stijgen.

Het mooiste voorbeeld is Anton Heiboer, zijn interview bij Ivo Niehe. Wat een reputatie had die man. Ooit in therapie geweest en de behandelend psycholoog die voor toen een werk van hem voor tienduizend guldens kocht, dat was de doorbraak voor Heiboer als kunstenaar. Dat hij daarna bij Ivo Niehe demonstratief een groot blad papier pakt, met twintig potloden tegelijk in zijn hand er wat strepen op zet. Daarna tegen Ivo zegt, tien gulden, dan pakt hij één zwarte stift, zet er “Anton Heiboer” onder en zegt tienduizend gulden. En dat is exact wat hier gebeurt met de banaan en de ducttape.

Het verhaal achter de kunst en kunstenaar, dat maakt de kunst.

Hearing well and being well

A huge compliment to the organizers of this conference! And all the speakers had such an Inspiring lecture! Thank you for that!

As I am now laying at my bed, almost midnight. Just had a glimpse out of the window. From the 37th floor an amazing view over Frankfurt. Seeing all these lights, this skyline, the world, all those people. Living together.

Communication is the most important element that makes all this work!

Hearing each other, listening to stories that have to be told, and the moment one really takes some time to sit down and have a real conversation.

Make it even possible to change this world. Even to make the impossible possible. Cause what I see, is that the knowledge is all there.

Miracles can be possible, if only…

At my ears now playing; KC LIGHTS, featuring Nicole Dash Jones, titel: Change the world.

Amazing listening to this music, all the instruments I can hear, I love to listen to this combinations of strings and voices, drums, hearing all this together and that one can choose in the brain to focus on one instrument, that already is such a miracle, but what to think of this device, here in my hand, my phone, these headphones with Bluetooth connection, Spotify, that gives me access to all the music I want to listen to, I can just with one click on the phone start music on my headphones…

Just imagine! All the people who have made this work! From the artist who composed this music to the dream once Steve Jobs had and made in possible…

How many meetings, discussions, chats with colleagues have there been before all this was real?

And still there is so much we still have to reveal.

Hearing well, being well.

Horen is meer dan enkel de oren!

Ter gelegenheid van de jaarlijkse Seniorendag Valkenburg werd ik door Guy Caelen, voorzitter Seniorenraad Valkenburg, uitgenodigd om een korte lezing te houden op die bijzondere plek daar boven op de Cauberg, Holland casino Valkenburg, met dat prachtige uitzicht over ons Geulstadje, Valkenburg.

Thema’s van de Seniorendagen zijn er steeds op gericht om de eenzaamheid onder ouderen aandacht te geven en daar waar mogelijk aan te pakken. Vierhonderd senioren die ik mocht toespreken.

Eenzaamheid. In het kader hiervan kan zeker het gehoor worden meegenomen. Te vaak dat ik, als klinisch fysicus – audioloog op mijn spreekuur verneem dat mensen met een licht gehoorverlies langzaamaan minder zijn gaan deelnemen aan sociale contacten. Familiebezoeken en feestjes worden niet meer bezocht, want tja ze krijgen toch niets meer mee, zitten maar in de hoek en niemand die gezellig even komt praten, dit alles omdat het spraakverstaan in rumoerige omgevingen steeds moeilijker geworden is. Langzaam geraken mensen in een sociaal isolement en zijn zich er niet van bewust dat het gehoor hierin een hele grote rol speelt. Waarbij vaak dan uit gedegen gehooronderzoek blijkt dat er nog heel veel mogelijk is.

Dat wij elkaar kunnen verstaan komt omdat we elkaar kunnen horen. Ons oorsysteem is geniaal. Op het moment u nu hier deze woorden leest hoort u waarschijnlijk uw eigen ademhaling, als u slikt gaat aan beide kanten de buis van Eustachius even open en weer dicht en maakt dus geluid. Schone lucht komt in uw middenoor terecht en drukverschil tussen buiten en binnen wordt weer opgeheven, handig als u nu in het vliegtuig zou zitten. Maar genoeg andere geluiden nu ook om u heen te horen. Geluiden die 5 minuten geleden nog niet opvielen, neemt u nu bewust waar. Die minuscuul kleine trillingen van geluidsgolven bereiken uw trommelvlies, deze brengt weer de kleinste botjes van het menselijk lichaam in beweging, hamer, aambeeld en stijgbeugel om vervolgens de vloeistof in het  slakkenhuis, de cochlea in in een golfbeweging te brengen. Staande golven ontstaan en haarcellen die overeenkomen met de eigenfrequentie van net die toon in het geluid gaan het sterkst bewegen en op die plek op het membraan van Reisner wordt de beweging omgezet in een elektrisch signaal dat de weg vervolgt langs allerlei knooppunten op het neurale pad richting de auditieve cortex in de hersenenen. In detail kunnen we dit vandaag de dag dus haarfijn beschrijven. Als natuurkundige kan ik het begrijpen, maar de verbazing  blijft, de enorme bewondering hoe al dit zo kan groeien en dat wij als mens het horen zo als vanzelfsprekend nemen, terwijl het net zo ingenieus en wonderbaarlijk is. Sterker nog, horen maakt dat we mens zijn. “Nicht sehen trennt die Mensen von Dingen. Nicht hören trennt die Menschen von Menschen.” Emanuel Kant zei dit heel lang geleden al. Wie wil er niet gehoord worden? Een luisterend oor kan zo veel steun geven in een moeilijke tijd. 

Maar om elkaar in een goed gesprek te verstaan is een goed gehoor nodig. Wat voor velen een zo vanzelfsprekendheid is, blijkt voor anderen niet zo vanzelfsprekend te zijn. Vanzelfsprekend het woord alleen al, geeft aan dat iets dat normaal is, van-zelf-sprekend is. Een licht gehoorverlies is al voldoende om een enorme beperking te ervaren in het spraakverstaan. En op het moment gesprekken moeilijker te volgen zijn, is het vermijden van sociale contacten een logisch gevolg. Feestjes, vergaderingen, recepties, familiebezoekjes zijn echt niet meer fijn om naar toe te gaan. Een sociaal isolement is het uiteindelijke gevolg.

Horen is meer dan enkel de oren. Een luisterend oor is niet enkel luisteren, het is actief luisteren. Rekening houden met elkaars beperkingen, strategische oplossingen, door een rustigere omgeving te zoeken om elkaar beter te kunnen verstaan. Duidelijker articuleren, langzamer praten. Het is niet nodig om tegen iemand die slechter hoort luider te gaan praten, langzamer is een vele betere aanpassing. Vragenstellen en doorvragen. Kleine aanpassingen en oplossingen kunnen zo veel betekenen in net hét gesprek om je als mens te voelen dat je erbij hoort. Grappig, ook hierin weer het werkwoord horen, zonder dat het met gehoor te maken heeft.

Horen is meer dan enkel de oren!

Dokters van morgen

Gisteren de hele filmcrew van “Dokters van morgen” op bezoek gehad. Samen met mijn collega psycholoog en onderzoeker dr. Rilana Cima mag ik vertellen over onze gespecialiseerde tinnitusbehandeling.

Wat een leuke ervaring was dat. En mooie verhalen.

Antoinette Hertsenberg die met haar filmploeg in het restaurant van Adelante haar lunch gaat eten en door een jonge dame herkend wordt. Deze jonge dame revalideert in het centrum en is zo blij om Antoinette live te zien, ze had Antoinette sowieso een brief willen schrijven om haar te bedanken. Door een van de uitzendingen van Dokters van morgen over hersenletsels heeft zij nu beter zicht gehad om haar eigen revalidatietraject te vinden. Tranen in haar ogen, verrast om Antoinette daar in het restaurant te zien en haar persoonlijk te kunnen bedanken. Dit verhaal vertelde Antoinette mij weer even tussen de opnames door, met een enorme smile op haar gezicht van geluk. Dat is precies wat dit zo mooi maakt, aandacht in en voor de zorg. Dokters van morgen.

Wat een bijzonder fijn team, onze tinnituspatiente die gevolgd wordt in deze opname werd helemaal gerustgesteld. Gesprekken verlopen daardoor ook vrij snel als “gewoon normaal”. De camera is er figuurlijk niet meer bij, ook al staat de cameraman met die lens boven op mijn neus. Oprechte interesse en ontzettend leuke terugkoppelingen van de hele crew maken het een gewoon interessant gesprek.

Ik geef uitleg over tinnitus, leg aan de hand van “Das Glas der Lebensakzeptanz” uit hoe een en ander gekoppeld is. Dat de tinnitusproblematiek heel complex is, maar we wel mogelijkheden hebben mensen te helpen.

Antoinette die het helemaal begrepen heeft en op de punt van haar stoel zit, komt zelfs met een metafoor die zo passend en grappig is dat ik hem met jullie wil delen:

“Is het dan als bij pijn?” Vraagt ze. “Ik kook nogal graag, maar kan er eigenlijk helemaal niks van, snij me dus ook regelmatig in mijn vingers”. Ze laat een snede zien die vrij vers is. “Pas als ik kijk en het bloed zie, voel ik de pijn”. Zegt ze. “Dus de gedachte dat het pijn moet doen. Laat me dit ook voelen?”.

Hoe mooi is het als iemand zelf met zo’n voorbeeld komt. Dan heb je de essentie al helemaal begrepen.

“Mag ik vanaf nu deze anekdote van jou gebruiken en jouw naam er bij noemen?”, vraag ik. Antoinette lachend: “Graag! En vertel er maar bij hoe onhandig ik met koken ben!”.

https://www.npostart.nl/dokters-van-morgen/AT_2084608

#doktersvanmorgen #gehoor #audiologie #tinnitus

De mens is een kunstwerk

Mooie ontwikkeling bij de collega’s in Maastricht.

https://www.mumc.nl/actueel/nieuws/onderzoek-dagelijks-gebruik-kunstmatig-evenwichtsorgaan

Los van de technische mogelijkheden. Enkel al kijkend naar dit plaatje van het binnenoor, gehoor- én evenwichtsorgaan in één, laat zien hoe ingenieus ons menselijk lichaam is. Dit plaatje alleen al is een kunstwerk op zichzelf. Laat staan dat we straks met minuscule technieken dit kunnen “besturen”, maar zo ver zijn we nog lang niet. Tot die tijd is het van groot belang om mensen die hulp zoeken effectieve hulp te kunnen geven.

Gelukkig hebben we een fantastisch samenwerkingsverband met KNO Evenwicht Maastricht om mensen te helpen met gehoor- én evenwichtsklachten.

Wat ik zelf altijd bijzonder vind is dat dit alles zo kan groeien en precies op de goeie plek terecht komt. Alleen al die gehoorbeentjes, hamer, aambeeld en stijgbeugel, de kleinste botjes van het menselijke lichaam. Én dat wij daarmee kunnen horen en tegelijkertijd met het evenwichtsorgaan voelen hoe we ons in de ruimte bewegen.

Ik lig lekker buiten in de schaduw onder een boom. Hoor het geritsel van bladeren in die treurwillig boven me, vogels die fluiten, een van de buren het gras maaien, een vliegtuig in de verre verte, auto’s heel ver weg, kinderen schreeuwen in de achtbaan bij de Valkenier, je weet wel die met die lieveheersbeestjes, dit geluid is voor mij een echt zomergeluid, nu hoor ik de buurman iets in de GFT-bak gooien, het herkenbaar geluid van die deksel. Tegelijkertijd een motor die in centrum Valkenburg voorbij rijdt, ook een typisch zomergeluid.

En dit alles zijn inimini geluidstrillingen in de lucht. Die van al deze geluidsbronnen hierboven beschreven mijn trommelvliezen tegelijk op verschillende frequenties lichtjes laten bewegen, die kleinste botjes van ons lichaam laten trillen en verdergeleiden in dit slakkenhuis zoals op de foto. Haarcellen heen en weer gaan, ionenstromen genereren, via zenuwbanen en knooppunten mijn auditieve cortex bereiken ik nu hier op dit moment al deze geluiden bewust kan waarnemen, hier in dit bericht in woorden dit alles beschrijf en jij deze tekens al lezende precies kunt voorstellen hoe die geluiden klinken, omdat je ze zelf al eens een keer ervaren hebt.

Laat dit nu eens even binnenkomen, hoe ver we al zijn. Wat we allemaal al weten. In welk detail we kunnen kijken. Maar nog een lange weg te gaan voordat we op microniveau kunnen “repareren”. Hoe meer mensen dit leuk gaan vinden, hoe eerder we oplossingen voor alle problemen gaan vinden. Want wie gaat er voor zorgen dat als er problemen zijn er naar oplossingen gezocht wordt?

Daarom is kennis delen, goed onderwijs, geld voor onderzoek, maar ook jongeren motiveren en inspireren om technische vakken leuk te gaan vinden en teamwork, o zo belangrijk…😊

Én elkaar successen gunnen. Daarom een dikke proficiat aan het adres van mijn collega’s in Maastricht met het behalen van deze subsidie voor verder onderzoek op evenwichtsklachten.

Un Abrazo Para Los Amigos

Afgelopen vrijdag was ik op bezoek bij Math en Tonny Roijen. Bijzonder mooie mensen die ik mocht ontmoeten. Vrienden van mijn ouders en via Facebook al jaren vrienden met mij. Maar nog nooit live ontmoet. Wetende dat wij ons hart voor mensen op dezelfde plaats hebben zitten, goed willen doen voor de mens op deze wereld. Daar waar mogelijk echt iets betekenen om iemands leven beter te maken. Zij die het nodig hebben kwaliteit van leven te geven. Math en Tonny hebben hier hun levenswerk van gemaakt en daar wilden we het sowieso over hebben.

Een levenswerk waar uiteindelijk de stichting Un Abrazo Para Los Amigos uit voort is gekomen. Letterlijk vertaald “Een knuffel voor vrienden”. Maar het is meer dan dat, het is één grote passie en empathie voor de wereld van heel veel armoedige kinderen in Argentinië. Math heeft daar lang geleden gewerkt en zag de armoede, de armoede die zijn hart brak, maar hem wel de belofte liet maken dat mocht de tijd komen dat hij en zijn vrouw de mogelijkheid hadden om iets voor deze kinderen te betekenen dan zouden ze teruggaan naar Argentinië. En zo geschiede.

De officiële doelstelling van deze stichting “Un Abrazo Para Los Amigos” is om met projecten het onmogelijke mogelijk te maken. Om mensen te laten zien dat ondanks alle ellende en armoede, onderwijs en het creëren van werk waar je geld mee kunt verdienen altijd mogelijk is. Kinderen vakken te leren waar ze later zelfstandig mee verder kunnen. De Engelse taal eigen maken, zodat deze kinderen straks een streepje voor hebben en daarmee betere kansen op de arbeidsmarkt hebben. Voor onderdak en eten zorgen en zij die hulpbehoevend zijn door een handicap, hulp bieden. Straatkinderen die zonder Un Abrazo Para Los Amigos een vreselijk leven zouden hebben, laat staan überhaupt een goede toekomst zouden kennen.

Hoe mooi om te zien hoe de familie Roijen zo veel kan betekenen en dat al jaren lang, daar in Argentinië. Een druppel op een gloeiende plaat? Stel dat dat het argument zou zijn om het niet te doen, dan was de strijd al lang verloren. Dit is meer dan die ene druppel, het is een inspiratiebron voor velen om door te gaan, een voorbeeld te zijn voor anderen om goed te doen. Dat wie goed doet, goed ontmoet. En elk kind hierdoor geholpen is, toch weer één kind is met een prachtige toekomst, wie weet hét kind dat straks ooit nog politiek actief gaat zijn en een rolmodel kan zijn voor vele anderen, misschien zelfs president van het land mag gaan zijn.

Bruggen bouwen, huizen om in te wonen, scholen om goed onderwijs te geven. Géén muren om grenzen dicht te timmeren en daarmee proberen mensen buiten te sluiten. Níet eerst aan jezelf denken en dan pas aan anderen, dat mag en moet het voorbeeld niet hoeven te zijn.

Problemen in de maatschappij moet je daar aanpakken waar de bron zit. Goed onderwijs en een leerzame opvoeding geven, dat is wat er in deze wereld nodig is.

Elke knuffel die dat mogelijk maakt is er één. Alle kleine beetjes helpen. Samen het onmogelijke mogelijk maken. Wonderen bestaan, we maken er zelf deel van uit.

Een like op de FB-pagina van deze stichting kan echt al iets uitmaken. Dus mocht je deze stichting willen steunen, is alleen al jouw like zeker de moeite waard!

Dank!

Laten we samen deze wereld daar waar mogelijk een beetje beter maken. Het zijn wij die nu leven die het toch moeten doen. Niemand anders.

Cliché, maar de wereld verbeteren begint echt bij jezelf.

Link naar FB-pagina Un Abrazo Para Los Amigos

Audiologie en kunst

Het magazine voor alle hoorprofessionals; Audiology Infos. Een magazine voor heel Nederland en België. Hoe mooi om aan de collega’s en vakgenoten te laten zien dat vanuit de kennis in de audiologie en de passie in kunst, nieuwe inzichten gevonden worden.

Lees hier het hele artikel.

Delen mag!;)

 

Nieuwe werelden ontdekken

Afgelopen week nam ik deel aan de stafdag Adelante, een hele dag intensief vergaderen met een groot deel van alle medisch specialisten Adelante. Als klinisch fysicus – audioloog, sinds enkele jaren met een AGB-code, lid van LAD (Landelijke vereniging voor Artsen in Dienstverband), daarmee een gelijkgesteld beroep aan de medisch specialist in de zorg en daarmee ook lid van de medische staf Adelante.

Hoe mooi ook, omdat ik van mening ben dat er een nieuwe generatie zorgverleners, maar ook zorgstructuur aan het opkomen is, waarbij wij als klinisch fysici een meerwaarde kunnen geven in die complexiteit van de hedendaagse zorg.

Een revolutie in de zorg is gaande. Sowieso al jaren een trend, het holistisch denken. Niet meer enkel inzoomen op één aspect, maar de patiënt bekijken als mens, niet als een machine waar iets in stuk is en gerepareerd moet worden, nee, ook kijken naar wat het medisch ingrijpen met de mens achter de patiënt doet.

Vaak ook de softe kant in de zorg genoemd. De psycho-sociale kant. En laat dat nu net een van mijn passies zijn.

“De mens op zich is als een kunstwerk” heb ik ooit gezegd. Elke persoon is een uniek exemplaar. Bloemen, bomen, watermoleculen, een appel, een banaan, heel veel in de natuur heeft precies dezelfde vorm en eigenschap, maar elk mens is een individu, één persoon op zich, niemand is hetzelfde. Zelfs een ééneiige tweeling geeft een verschil in karakter, in het zijn. En dat, dat maakt ons mens.

Een bijzondere eigenschap is ook dat wij kunnen nadenken over wat er om ons heen gebeurt. Wij zijn het enige wezen dat kan analyseren, beredeneren, wiskundige berekeningen kan maken om dat wat we in de natuur zien gebeuren in wiskundige, natuurkundige en scheikundige formules weten om te zetten. Met alle kennis die we nu hebben, kunnen we berekenen dat als ik die muur uit de achtergevel breek, met dat dak en die constructie erboven, precies die balk met dat gewicht en die vorm op die plek moet komen om al dat wat erboven zit te dragen en het huis veilig kunnen bewonen. Ik zit er nu midden in, een grote verbouwing thuis. 🙂

Maar dat laat mij tevens zien hoe ver wij als mens zijn in wat er allemaal al kan. Wat wij al allemaal kunnen, grote bewondering om te zien met welk een gemak die aannemer kijkt naar al dat wat in de bouw nu al mogelijk is. Maar ook om te zien welk een techniek we vandaag de dag hebben om dat alles tot in detail te berekenen en toe te passen en te maken. Maar met die bewondering waarmee ik naar de aannemer kijk, met diezelfde verwondering kijk ik nu in de zorg.

Het computertijdperk heeft namelijk al die kennis en vaardigheden in een stroomversnelling gebracht en we zijn ons daar vaak niet van bewust. Maar dat bewustwordingsproces begint er langzaam meer en meer te komen. We gaan van het meten is weten, naar wat doen we dan precies? De achterliggende gedachte van wat wil dit alles nu zeggen? Wat kan ik er mee? Het inzicht. Maar dan vanuit vele invalshoeken tegelijk bekeken. Verschillende disciplines die vanuit hun specialisme gaan samenwerken.

En dat is echt iets nieuws. Voorheen was er de dokter die enkel vanuit zijn eigen professie keek en op het moment dat deze dan vanuit zijn vakgebied niet meer verder kon, kwam de dooddoener: “Ik kan niets meer voor u betekenen” of “Sorry, maar daar moet u mee leren leven”.

Wat dat met een mens dan doet is bijna onmenselijk, de gedachte dat niemand jou meer kan helpen is zo pijnlijk, geeft zo een verlies, dat enkel die woorden je nog slechter laten gaan voelen. Terwijl er nog zo veel mogelijk is. Want ons brein is iets fantastisch.

Op dit moment ik hier deze woorden schrijf flits er in een milliseconde door mijn brein een gedachte die mij laat zien hoe geniaal dat brein is. Alleen hoe dan kan ik die gedachte in woorden hier nu op papier krijgen?

Want dat inzicht is dus het nieuwe tijdperk we ingaan. De wereld waarin die complexiteit waarin we leven, mogelijk wordt om te beschrijven, daarmee te weten hoe het werkt, dan te kunnen voorspellen, te reproduceren en als laatste stap het te kunnen toepassen. Zo zijn we al jaren als mens er mee bezig om de wereld om ons heen te beschrijven. Alleen wij als mens doen dat. Boeken worden er geschreven, video’s en documentaires gemaakt, cursussen gegeven, vakgebieden die daardoor ontstaan, dit alles steeds meer en beter.

En tot nog toe was het gericht op vooral specialisatie. Ieder met zijn eigen blik op het probleem. En daar komt de fysica om de hoek kijken, om dat alles vanuit een soort van helicopterview te bekijken, holistisch, vanaf een afstand, dat alles biedt meer mogelijkheden. Net als het kijken naar een schilderij, dan kun je met je neus bijna op het doek details zien of van een afstand het groter geheel welk een compleet nieuw beeld geeft.

Dat specialisme beperkt ons soms te veel in ons kunnen. Het geeft grenzen aan waardoor die specialist dan moet zeggen “Dit is wat ik kan, meer kan ik niet”, maar kijkend over grenzen heen, kan wel die andere collega nog iets betekenen. Een doorverwijzing doet dan wonderen. En dit is iets waar de medisch specialist zich nu steeds meer bewust van wordt. Van ketenzorg naar netwerkzorg. Ketenzorg waarin nog steeds die eilandjes los van elkaar samen werken. Zonder kennis van wat wie nu precies doet. En datgene we niet weten, daar kunnen we ook geen gebruik van maken. Maar die lacune in denken, die worden we ons nu op vele vlakken steeds meer bewust, zodat we die gaten in het systeem kunnen gaan opvullen. Net als een computernetwerk we zorgpakketten aan elkaar gaan koppelen. Steeds beter van elkaar weten wat ieders specialisme doet.

Dat inzicht had ik in een pitch van drie minuten gegoten. Want als klinisch fysicus – audioloog gespecialiseerd in de psychoakoestiek, met mijn passie voor het complexe van dat brein en dat holistisch denken om alles vanuit een groter perspectief te zien, heeft mij dit alles de mogelijkheid gegeven iets nieuws te ontdekken. De kracht die in ons zit op moment we echt samen gaan werken. Elkaar weten te vinden en er dan samen iets moois van kunnen maken.

Niet voor niets werd ik van de 26 pitches tweede met mijn pitch, een van de collega had dit nieuwe inzicht namelijk al een naam gegeven “positieve gezondheid” en daarmee had ze de eerste prijs terecht verdiend. Een project dat nu binnen Adelante schijnbaar al lopende is. Waarbij over grenzen heen gekeken wordt, in elkaars keuken, synergie, weten van elkaar wat iedereen kan. Van patiënt tot specialist. De moderne specialist en de unieke mens als patiënt.

Vanuit de Federatie Medisch Specialisten ligt er al een plan voor 2025. Rekening houdend met al deze nieuwe inzichten, waarin we als mens steeds meer controle krijgen over dat wat er met ons gebeurt.

Het is zo mooi om dat alles te zien gebeuren. Precies als met een kunstwerk dat langzaam ontstaat en steeds meer vorm krijgt, ook zo zie ik dit nu groeien, een structuur zie ik ontstaan die verbindingen legt en daarmee iets wat voorheen onmogelijk was, mogelijk maakt. Wonderen worden er verricht. Waar we eerst dachten onze grenzen te hebben bereikt, stappen we over grenzen heen en ontdekken we nieuwe werelden.

Als fysicus denk ik dan de essentie van ons bestaan als mens.

Bedankt!

Via LinkedIn vanmorgen deze aanbeveling hieronder mogen ontvangen. Deze wil ik graag met jullie delen.

Dankbaar en vereerd ben ik bij deze bijzondere woorden. Bedankt Sjoerd voor de uitnodiging en de kans die je mij gegeven hebt om deze info met een groter publiek te mogen delen.

Sjoerd Salet

Klinisch psycholoog – Plaatsvervangend P-opleider – bestuurslid MSB at Zuyderland Medisch Centrum

Op 15 juni 2018 een prachtige Studiedag Tinnitus georganiseerd vanuit de Sectie Somatiek van de VGCt.

Ik ken Dyon persoonlijk en heb vanuit mijn werk als klinisch psycholoog binnen Zuyderland MC ook geregeld professioneel met hem te maken. Ik heb hem gevraagd vanuit zijn kennis en expertise op het gebied van tinnitus en zijn kunstenaarschap een inspirerende bijdrage te leveren ter afsluiting van deze dag. Wat heeft hij dat ongelofelijk mooi waargemaakt, met niets dan lovende reacties over zijn enthousiaste en uiterst boeiende presentatie. Als dagvoorzitter had ik de eer hem te introduceren. De woorden die ik daarvoor heb gebruikt, bleken allen een schot in de roos:

“Ik ben zeer verheugd om de spreker te introduceren die een zeer inspirerende lezing in de categorie “Art meets Science” zal geven die als sluitstuk van deze dag mag klinken.

Hij heeft twee grote passies, Tinnitus en Kunst, en zal deze twee op eigenzinnige wijze en vanuit historisch perspectief verbinden.

Heeft u niet altijd al willen weten of Van Gogh ten onrechte als dronkenman werd uitgemaakt en waarom en hoe hij nu eigenlijk echt zijn oor heeft afgesneden? Wat was het gevolg dat Goya werd getergd door complete doofheid en tinnitus? En hoe Beethoven ons heeft willen laten horen hoe tinnitus werkelijk klinkt?

Psychologie en audiologie waren wetenschappen die tegen het einde van de 18e eeuw nog niet eens bestonden. Vandaar dat er in de kunstwerken en muzikale composities eigen interpretaties van de makers zijn terug te vinden, die vanuit de kennis die we nu hebben een ander licht schijnen op tinnitus en gerelateerde klachten. Klachten als onwetendheid, onzekerheid, sociaal isolement, onbegrip vanuit de omgeving en angst voor het onbekende, die een inspiratiebron vormden voor het creëren van meesterwerken.

Hij is ingenieur, klinisch fysicus en audioloog, werkzaam bij Adelante zorggroep en co-auteur van het artikel in The Lancet. Daarnaast is hij een fantastisch professioneel kunstenaar en ook in die hoedanigheid actief op het gebied van de “psychoakoestiek”.

Mag ik een hartelijk applaus voor Dyon Scheijen!”

Niet meer dan terecht kreeg hij vooraf, maar zeker ook na afronding van zijn lezing, een daverend applaus!

Laat Beethoven ons horen wat hij niet meer hoort?

En dan de laatste in de rij Beethoven.

Ludwig van Beethoven – Symp no5 C minor op 67 movt III mm 213-331.

De strijd die hij heeft geleverd en hoe mooi Beethoven zelf oplossingen heeft bedacht voor zijn gehoorverlies is het schrijven van een boek eigenlijk wel waard.

December 1770 geboren in Bonn, overleden op 26 maart 1827, Wenen. Jaartallen worden nu even van belang om op te letten.

Op 6 oktober 1802 schreef Beethoven zijn ‘Heiligenstädter Testament’.

Een testament gericht aan zijn twee broers, Kaspar Karl en Johann, waarin hij zijn wanhoop over zijn toenemende doofheid toen al in detail beschreef. Pas maanden na zijn overlijden wordt dit testament gevonden.

Over de impact die zijn gehoorverlies heeft op het dagelijkse functioneren. Het sociaal isolement waarin hij is terechtgekomen. Mensen niet meer kan verstaan. Hij als dove musicus eigenlijk niet meer wil leven, maar zich verplicht voelt toch in leven te blijven, om zo de wereld van zijn muziekstukken te laten genieten.

Rond 1819 is Beethoven volledig doof.

In de periode naar de doofheid toe gebruikt hij ijzeren draden die Beethoven verbindt met de pianosnaren om zo de muziek te kunnen horen. Beethoven had toen namelijk al een enorm succes en begaf zich als “kunstenaar” in goed gezelschap met “wetenschappers” en dokteren. In die tijd heel normaal dat kunst en wetenschap elkaar steeds vonden. Letterlijk en figuurlijk.

Het gebruik van die stalen draden was op advies van een oorspecialist die toen al ook zijn tijd ver vooruit was en gebruik maakte van de beengeleiding. Vandaag de dag zelfs toegepast in de botverankerde hoortoestellen: BCD. Bone Conducted Device.

Vanuit alle documenten die ik lees heb ik het sterke vermoeden dat het gehoor van Beethoven langzaam achteruit is gegaan door beiderzijds een otosclerose. Verkalking van de gehoorbeentjes, een verstarring van de stapes aan het ovale venster in de cochlea, die uiteindelijk, als er geen operatie plaatsvindt, een binnneoordoofheid tot gevolg heeft.

Het proces van zijn progressief gehoorverlies, het langzaam achteruitgaan van zijn gehoor heeft een enorme invloed op zowel zijn privé, als ook zijn professionele leven.

Met woorden wordt dat duidelijk in zijn Heiligenstadt Testament, echter is dit document van vier pagina’s pas maanden na zijn dood gevonden. Al die jaren heeft Beethoven deze brieven bewaard. Was het voor hem niet mogelijk deze woorden openbaar te delen. Tussen de regels door is dit zeker ook te lezen in zijn testament. “Wilde ik soms nog mij opeens over dit alles heenzetten, o hoe hard werd ik dan nog door de verdubbelde treurige ondervinding van mijn gebrekkig gehoor teruggestoten; en toch was het mij niet mogelijk, tot de mensen te zeggen: ‘Spreekt luider, schreeuw; want ik ben doof.’ Ach! hoe was het mij ook mogelijk, de zwakheid van een zintuig kenbaar te maken, dat bij mij volkomener dan bij anderen behoorde te zijn; een zintuig, dat ik eens in de hoogste volkomenheid bezat, – in een volkomenheid, zo als maar weinigen in mijn vak hetzelve bezitten of bezeten hebben? o! Dat kan ik niet.”

In stilte verwerkte Beethoven de impact van het enorme gehoorverlies, maar nog meer heeft hij dat naar mijn mening getracht om daarom de muziek te gebruiken zijn verhaal te vertellen. De muziek was zijn taal, zijn stem, verhalen kon hij vertellen met de muziek die hij schreef.

Ik wist dat er een muziekstuk was waarin hij een tinnitus laat horen. Bij toeval kom ik uit op:

Symp no5 C minor op 67 movt III mm 213-331. Geschreven ergens tussen 1804 en 1808. De periode waarin het verlies van zijn gehoor steeds ernstiger wordt.

In dit stuk (op ongeveer 19 minuten) hoor ik dat Beethoven het grote publiek wil laten horen wat hij hoort, beter gezegd wat hij niet meer is gaan horen. Als een moderne DJ draait hij aan de knoppen en langzaam schrijft hij bepaalde frequenties weg.

Langzaam sterft het geluid van de muziek helemaal uit, om dan als laatste enkel nog een tinnitus te kunnen waarnemen in de stilte die er eigenlijk is. In de verte nog net zachtjes tonen te horen zijn, heel zacht om dan vervolgens op majestueuze wijze het volume weer terug te brengen. Alle registers trekt Beethoven open, waarin je hem bij wijze van hoort schreeuwen “Dit is wat jullie horen, geniet hiervan, luister naar de details, naar alle tonen die voorbij komen, het complexe van het oorsysteem om al die instrumenten tegelijk en in verschillende toonhoogtes te kunnen waarnemen”.

Zelf heb ik ooit, lang geleden, in een fanfare gespeeld, French Horn. Prachtig instrument. En het mooiste is als je als muzikant dan zo luid mogelijk mag spelen. Zeker op zo’n hoorn. Zo luid dat het geluid even lijkt over te slaan. Precies dat schrijft Beethoven in de partituur. Je hoort het enthousiasme in de muziek. Die hoornpartij gaat met een dubbele forte helemaal uit haar dak.

Kippenvel. Tegelijkertijd raakt het me diep, zeker nu ik de woorden heb gelezen in zijn testament. In ongeveer dezelfde periode heeft Beethoven deze symfonie gecomponeerd. Met eenzelfde emotie, met eenzelfde boodschap, met eenzelfde noodkreet. Muziek was zijn taal, zijn leven.

“Fate is knocking at the door”, zei Beethoven bij de vier tonen die zo typerend zijn voor de vijfde symfonie. Later zijn deze vier tonen, kort-kort-kort-lang, de internationale code geworden voor SOS, safe our souls. “Help me!”. Hoeveel toeval?! Beethoven die schreeuwt om hulp en niet gehoord wordt.

“Many assert that every minor piece must end in the minor. Nego! …Joy follows sorrow, sunshine—rain”, ook dit is een quote van Beethoven gekoppeld aan de vijfde symfonie.

Het opentrekken van dat hele register, nadat hij eerst zijn gehoorverlies met de muziek heeft laten horen, het langzaam sterven van de instrumenten, stuk voor stuk doven ze uit. Om dan vervolgens op een geniale manier in de compositie een gevoel van triomf te laten beleven, overwinning. Zou het dat hij toen al wist dat hoe ook er een dag zou komen, dat ooit iemand zijn emotie, zijn gevoel hierin zou herkennen en wil delen met de wereld?

Net als de andere kunstenaars besproken in hun schilderijen met kleur en compositie de emotie en de impact van het grote gehoorverlies en tinnitus konden laten zien, zo laat Beethoven dat hier horen in zijn muziek.

Psychologie en audiologie waren wetenschappen die tegen het einde van de 18de eeuw überhaupt nog niet bestonden. Vandaar dat er in de kunstwerken en muzikale stukken eigen interpretaties van de makers zijn terug te vinden die vanuit de kennis die we nu hebben een ander licht geven op de tinnitus en gerelateerde gehoorklachten.

Klachten waarbij onwetendheid, onzekerheid, sociaal isolement, onbegrip vanuit de omgeving, angst voor het onbekende, al dit zelfs een inspiratiebron bleek te zijn voor het creëren van meesterwerken.

Edvard Munch noteert in een van zijn dagboeken: “Zonder angst en ziekte zou mijn leven als een boot zijn zonder roer”.

Grootheden die nu nog middels hun meesterwerken tot ons spreken, voor degene die er oog en oor voor heeft.

Horen is meer dan enkel horen.

Ga het stuk van Beethoven luisteren, laat het een keer tot je komen met bovenstaande informatie en hoor wat hij ons te vertellen heeft.

De impact van gehoor op een mens, maar nog meer de liefde voor muziek die met onze oren te horen is.

Literatuur en bronnen:

Arnold WN, The illness of Vincent van Gogh, Journal of the History of the Neurosciences 2004, Vol. 13, No.1, pp22-43

Arenberg IK, Countryman LF, Bernstein LH, Shambaugh GE, Van Gogh had Ménière’s disease and not epilepsy. JAMA. 1990, Vol. 264, pp491–3

Shearer PD, The deafness of Beethoven: an audiologic and medical overview, Am J Otol. 1990 Sep, Vol. 11(5), pp370-4

Stevens MH, Jacobsen T, Crofts AK, Lead and the deafness of Ludwig van Beethoven, Laryngoscope, 2013 Nov, Vol. 123(11), pp2854-8

Van Gogh museum Amsterdam, tentoonstelling Munch : Van Gogh, 25 september 2015 – 17 januari 2016

1889 – Het eerste internationale psychologiecongres vindt plaats in Parijs.

1889 – Het eerste Franse onderzoekscentrum voor psychologie wordt geopend aan de Sorbonne.

Jheronimus Bosch

Francisco de Goya

Vincent van Gogh

Ludwig van Beethoven

Vaststelling van een otosclerose werd aanvankelijk beschreven door Valsalva in 1704 tijdens een autopsie van een dove patiënt. Joseph Toynbee koppelde otosclerose aan gehoorverlies in 1857. In 1890 was Katz eerst in het vinden van otosclerose bewijs microscopische dat fixatie van de stijgbeugel veroorzaakt. In 1893 beschreef Politzer de otosclerose als klinisch organisatie en beschreef zijn pathologische kenmerken in het lijk. De oudste meldingen van verbetering van het gehoor bij patiënten met otosclerose waren anekdotische gevallen van patiënten met hoofdletsel had, met de daaropvolgende verbetering van het gehoor. Kessel beschreven geval in 1878 bij het beschrijven van de temporale bot van een patiënt die na het vallen van de wagen zijn gehoor verbeterd vinden dat het een breuk in de storm. Holmgren in 1923 behandelde patiënten met otosclerose creëren van één Fenestra in de horizontale kanaal en bedekken met mucoperiosteum. Chirurgie van Fenestra van het horizontale kanaal werd gepopulariseerd door Lempert in 1940 en later verfijnd door anderen, waaronder John House.

Ondanks de aanvaarding van de techniek van Fenestra, zelden was ze succesvol om de kloof van bot-lucht gehoor helemaal dicht, en had een 2% hoger risico op het veroorzaken van ernstig perceptief gehoorverlies. In 1950 voorgesteld Samuel Rosen de mobilisatie van de stijgbeugel, die het voordeel van het genereren van onmiddellijke verbetering in het gehoor had en volledig sluiten van de kloof in de meeste patiënten, vervolgens detecteren dat de vaststelling van de steun wordt weer opgewekt in alle gevallen. In 1956 maakte John Shea de eerste stapedectomie, die de ovale venster met een ader graft en het gebruik van een nylon kunstmatige stijgbeugel om het ovale venster aambeeld.

Siebenmann in 1912 bedacht de term die verwijst naar de labyrintische otosclerose otosclerose foei dat de otic capsule van het slakkenhuis en het labyrint gehuld. Hij stelde dat de labyrintische otoeslcerosis kan resulteren in perceptief gehoorverlies.

http://sieplex.com/author/bauke-dievoet

Spreker gezocht?

Twee weken geleden stond ik in het Spant! Bussum, het hele theater vol met collega’s uit het land, een boeiende lezing te geven over psychoakoestiek.

Voor mij persoonlijk was dit publieke optreden de laatste trede die ik nog te nemen had in mijn hele traject in het “overwinnen” van mijn spreekangst.

Een traject van vele jaren trainingen, cursussen, oefenen en “het gewoon doen”. Met kleine stappen steeds meer vooruitkomen. Om dan nu daar in het mooie theater in Bussum, het podium te nemen en het publiek een cadeau te geven. Want dat is wat je doet in public speaking. De kennis die je de ander geeft is als een cadeautje dat je weggeeft.

En het is zo leuk om cadeau’s te geven en te zien hoe iemand daar blij van wordt.

Daarom zou ik dit nu vaker willen, het spreken in het openbaar. Storytelling.

Meerdere onderwerpen die ik als thema voor een lezing kan geven:

1. Mijn vak audiologie, met name de psychoakoestiek. Wat doet iemand met geluid? Hoe werkt ons hoorsysteem? Waarom hoort de één Laurel en de ander Yanny? Wat gebeurt er in dat brein? Van het bewegen van het trommelvlies tot aan de auditieve cortex uitgelegd aan de hand van optische illusies, auditieve illusies die vaak nog zo onbekend zijn. Een leerzame lezing over het horen.

2. Mijn carrière als professioneel kunstenaar. Een inspirerend verhaal waarin als rode draad door dat verhaal uiteindelijk de twee beroepen audioloog en beeldend kunstenaar elkaar weten te vinden.

Art meets Science.

Mijn reis naar Californië. Het kunstproject in het museum of the living artist. De plek waar het kunstenaar durven zijn geboren wordt. Het park waarin dat museum te vinden was, Balboa Park. Waar ik zelfs de foto van mij, ooit gemaakt door mijn broer Jean, terugzag in het museum of Science. Ik als fysicus daar op de foto bij een opstelling over DNA te zien, met als boventitel; the doctor of the future.

3. Mijn traject welk ik gegaan ben om mijn spreekangst te overwinnen. Ik kan nu gewoon voor een hele grote zaal staan vol met kritische collega’s en mijn verhaal vertellen, zonder rood te worden, zonder de brok in mijn keel die spreken onmogelijk maakte.

Van een sociale fobie op mijn 18de tot nu professioneel spreker. Die reis, die persoonlijke reis die ik gemaakt heb, wil ik graag delen. Om mensen te inspireren en kracht te geven dat elke angst te overwinnen is. Het niet makkelijk zal zijn, maar wel mogelijk. Dat je daarbij het niet alleen hoeft te doen, maar jij het wel zelf moet doen. Zonder de bergen te beklimmen kun je de toppen niet halen. Zonder gidsen weet je de weg niet te vinden. Maar enkel al de weg die je gaat, die weg kan al heel bijzonder en mooi zijn. Het is niet enkel de moeite waard om het doel te bereiken. Het pad daarnaartoe kan zelfs nog mooier zijn. Dit is een heel persoonlijk verhaal, maar het heeft mij gemaakt wie ik nu ben. Ik had het daarom niet willen missen, zelfs niet die dalen waar ik doorheen moest gaan. Net die dalen hebben mij de lessen gebracht om te leren. Die lessen wil ik heel graag delen om vooral mensen die spreekangst hebben met dit verhaal de weg te wijzen die ze kunnen gaan om ook die berg te beklimmen, misschien via een makkelijker pad dan ik gegaan ben, maar om uiteindelijk wel op dezelfde top met dat prachtig uitzicht aan te komen.

Een inspirerend zeer persoonlijk verhaal.

4. En dan als laatste voorbeeld mijn twee passies; Kunst en tinnitus. Meerdere genieën uit de geschiedenis werden getergd door gehoorverlies en tinnitus. In de kunstwerken en muziekstukken zijn de sporen terug te vinden waar deze meesters mee te maken hadden. Vincent van Gogh die zijn oor afsnijdt. Beethoven die volledig doof werd en zijn eigen symfonieën niet meer kon horen. Munch met De Schreeuw.

De mens alleen al is een kunstwerk op zich.

Het verhaal van deze bijzonder mooie mensen vertelt vanuit de werken die zij maakte, de schilderijen waar je de strijd in ziet, het vechten tegen de tinnitus, het ernstige gehoorverlies. In een symfonie van Beethoven zelfs te horen. Hij wil het zo graag delen met de wereld. De impact die zijn verlies van het gehoor en de tinnitus heeft op zijn werk, zijn leven, zijn zijn. Een aangrijpend verhaal achter al deze kunstenaars.

Dit zijn verhalen die ik graag wil delen, mensen hiermee wil inspireren, anders te laten denken, anders te laten kijken. Naar hoe mooi de mens is. Wij als mensen hebben de mogelijkheid om over zaken na te denken, het met elkaar erover kunnen hebben, elkaar kunnen horen, maar nog beter elkaar verstaan. In al deze lezingen komt een aspect naar voren, waar je ook vandaan komt, welke achtergrond of nationaliteit, geloof, rang of stand je ook hebt, al dit speelt voor iedereen.

De mens op zich is al een kunstwerk.

Spreker gezocht voor een event, congres of college?

In een vrijblijvend gesprek kunnen we samen bekijken wat mogelijkheden zijn en wat er gewenst is qua tijd en inhoud van de lezing.

Voor meer informatie mail me:

info@dyonscheijen.nl

Jheronimus Bosch – Tuinen der lusten

Mijn lezing “Art meets Science: tinnitus besproken vanuit een brug tussen kunst en wetenschap” begint bij “ De Tuin der Lusten” van Jerhonimus Bosch, die in de 15de eeuw leefde in ‘s-Hertogenbosch, geboren circa 1450, circa want van het begin van zijn leven is maar weinig bekend, zelfs zijn overlijden is niet exact bekend, wel dat Bosch begraven is op 9 augustus 1516.

“De Tuin der Lusten” een prachtig drieluik over het leven, de lusten in het leven en tevens de vergankelijkheid van het leven.

In het linker paneel het begin, Adam en Eva, het paradijs, midden paneel, het leven, de aarde, het feest, rechter paneel, de hel, alle ellende, vergankelijkheid, dood en verderf.

In dit rechter paneel is een oor te zien, twee oren doorboort met een zwaard en een pijl, pijn. Ook Bosch had op het laatst van zijn leven ernstige gehoorproblemen, dat is bekend. Misschien dat daarom niet voor niets de man die dicht bij het tafereel van het oor te vinden is, een zelfportret is? Bosch leefde in de 15de eeuw, zo weinig bekend van zijn eigen leven, vandaar dat we het nooit zullen weten.

Nu was ik bij toeval ook nog bezig met een voorbereiding voor een andere lezing voor AuDidact, een jaarlijks congres voor alle audiciens in Nederland. De titel van de lezing die ik daar ga geven; Psychoakoestiek, hoe gaat iemand om met geluid? De complexiteit van ons brein. Om dit duidelijk te maken maak ik gebruik van optische illusies en zo maak ik een bruggetje naar akoestische illusies, hier een samenvatting van die lezing.

Maar nu kwam ik vandaag bij puur toeval het volgende tegen. M.C. Escher, de kunstenaar die wiskundige figuren en natuurkundige aspecten gebruikte als inspiratie voor zijn kunstwerken. Een kunstenaar met een zeer eigen stijl en die nog nooit een andere kunstenaar had gereproduceerd in zijn werk, behalve één! Jeroen Bosch. En dan precies ook dat deel uit “De Tuinen der Lusten” wat ik er uit hebt gepakt om het oor te laten zien. Maar door dit kunstwerk van Escher zie ik ook echt nu pas de “Boommens” in het kunstwerk van Bosch. Met daarbij het hoofd van de kunstenaar zelf als zelfportret, meerdere kunsthistorici die hierover geschreven hebben. Sterker nog, nu past nog meer mijn hypothese dat het oor met het zwaard en de pijlen een verwijzing zijn naar tinnitus, wel of niet bij Bosch zelf aanwezig.

Hier een link naar het werk van Escher.

Een verklaring die Escher zelf min of meer geeft is dat in deze periode van zijn leven, wonende in Zwitserland, hij en zijn vrouw nogal depressief werden door de witte sneeuw en koude in dat land. Zij waren met het hele gezin verhuisd van Italië naar Zwitserland. Zijn inspiratiebron was weggevallen. De repeterende figuren in Italiaanse potten. Bloempotten en pannen uit de méditerranée waren er niet meer. Nu was het enkel veel wit van de sneeuw.

En jaren daarvoor had Escher een expositie van Bosch gezien, met vooral De Tuinen der Lusten nog in herinnering. Maar waarom dan specifiek dat deel van het doek? Waarom aandacht voor ook dat oor? Bijzonder. Zou Escher ook tinnitus hebben gehad?

Ga ik een andere keer onderzoeken, nu eerst de volgende kunstenaar die ik op mijn lijstje had staan, Fransico de Goya.

Wordt vervolgd.

Kunst en tinnitus

Begin dit jaar werd ik gevraagd om een lezing te geven op de studiedag tinnitus bij de Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën, VGCt, 15 juni aanstaande. De vraag was of ik een boeiende lezing zou kunnen geven, die vooral ook nog op het eind van de dag de interesse zou kunnen prikkelen van de aanwezigen.

Ooit geleerd van een TED-talk dat een boeiende lezing op vier elementen rust. Deze vier elementen vormen samen het woord HAIL:

Honesty, be clear and straight

Authenticity, be yourself

Integrity, be your word

and last but not least

Love, wish them well.

Al deze elementen in één lezing? Dan kom ik al gauw uit op een lezing over kunst gerelateerd aan tinnitus.

Kijken naar kunst is zo iets boeiends, zeker als je op details let. En ik wist uit al die jaren dat we in ons centrum onze tinnitus informatiebijeenkomst geven, dat er net ook heel veel kunstenaars zijn die een groot deel van hun leven getergd werden door gehoorklachten en met name doofheid en tinnitus. Vincent van Gogh en Ludwig von Beethoven, zij zijn hierbij het meest bekend, ook bij het grote publiek.

Naast de verwondering voor kunst heb ik mijn grootste passie gevonden in de audiologische zorg. Elke werkdag geeft zo’n voldoening om met alle kennis over het gehoor en tinnitus er te mogen en kunnen zijn voor mensen met ernstige tinnitusklachten en/of gerelateerde gehoorklachten, te denken aan misophonia, hyperacusis, Ménière, Laag Frequent Geluid.

Audiologie is zo’n mooi en boeiend vakgebied, waarin nog zoveel onbekend is en waar met steeds nieuwe inzichten mensen echt te helpen zijn. Dankbaar zijn dan ook de patiënten als je ze op het spreekuur kunt duidelijk maken wat wij vanuit ons tinnitusteam voor hun kunnen betekenen, die dankbaarheid, dat vertrouwen in ons, dat is een groot recht. Elke werkdag weer ervaren we dat in ons team.

Gehoor is in de basis de essentie van ons mens zijn.

“Nicht sehen trennt die Menschen von Dingen. Nicht hören trennt die Menschen von Menschen.” Immanuel Kant.

Dat wij met elkaar kunnen praten maakt dat we mens zijn. In woorden kunnen vertellen wat er speelt, hoe mooi iets is. Schrijven is ook al een mogelijkheid van communicatie. De woorden die je nu hier leest, maakt dat ik je kan vertellen wat ik zie, wat ik voel, wat ik beleef, hoe ik de wereld zie. De woorden “klinken” in jouw gedachte.

Maar het gesproken woord is veel krachtiger. Emotie komt er dan nog bij, intonatie, klankkleur, stiltes. Zelfs die stiltes kunnen een enorme power hebben.

Met woorden kun je kunst beschrijven, zonder woorden zou kunst niet bestaan. Enkel door erover te spreken, te weten wat er achter het kunstwerk zit, pas dan kan vaak de echte waarde van kunst worden geschat.

Kunst op zich is iets heel bijzonders, kunst maken, kunst kijken, de kunstwereld, ook daar ligt zeker mijn hart.

Beide werelden, zowel de audiologie, als ook de kunst, staan voor een groot deel op het fundament van de psychologie. De psychologie van de mens, gedachten, emotie, gedrag. Het leven.

De psychologie in de kunstwereld, waarin de waarde van kunst enkel iets menselijks is. De geschiedenis, de verhalen, die het kunstwerk kunnen maken tot vrijwel onbetaalbare kunst. De materiaalwaarde bijna nul kan zijn, maar er bij een gerenommeerd veilinghuis miljoenen voor worden betaald, kunst.

En de audiologie, met alles wat ons mens maakt. Elkaar horen, maar vooral aanhoren. Een luisterend oor zijn kan van onschatbare waarde zijn.

Honesty, authencity, integrity and love.

Mat al deze elementen van HAIL in zicht begon ik al vrij vroeg dit jaar met het verzamelen van allerlei informatie over schilderijen, kunstenaars, muziekstukken en componisten. Kunstwerken die ons iets zeggen over het leven van de kunstenaar zelf. Maar dan met name de periode en de impact die gehoorverlies en tinnitus had op het leven van de kunstenaar.

De meest interessante heb ik er uit gehaald en ga ik deze lezing verder vorm geven.

Maar er zitten hier zo veel boeiende nieuwe inzichten in en zaken die ik ontdekt heb, die ik graag met jullie hier wil gaan delen.

Wordt vervolgd.

Jheronimus Bosch – Tuinen der lusten

Vincent van Gogh

Ik had al grote waardering voor Vincent Van Gogh, na het bezoek vandaag aan het Van Gogh Museum is dit enkel maar gegroeid.

Om zo dicht bij te mogen komen, geweldig! Wat een prachtig museum. Wat een prachtig mens.

Niet voor niets dat om 9 uur meters lange rijen bezoekers al te wachten staan en je enkel in jouw tijdslot naar binnen mag. Ik was een uur te vroeg en moest wel nog op mijn tijd wachten. Eenmaal binnen begrijp je waarom. Het is een enorm groot gebouw, maar het is er al zo vroeg waanzinnig druk. Alsof het de drie dolle dagen Bijenkorf zijn.

Ik had gelukkig inclusief audiotour. En daar ging ik. Eerst oog in oog met de meester zelf. Want Vincent is mister Selfie van zijn tijd. Niet omdat hij dat deed om er geld mee te verdienen, maar net omdat hij geen geld had om modellen te betalen. Zijn zelfportretten zijn studies, oefeningen. Wellicht nooit de bedoeling van hem geweest voor verkoop, laat staan opgehangen in een museum. Maar hij kon niet anders dan zichzelf als model te gebruiken. Daarom zijn ook al zijn portretten vanuit een spiegel getekend. Dus hij heeft zijn beeld getekend zoals hij het zag. Als we onszelf zien, in de spiegel, zien wij ons anders dan anderen. Daarom ook is het beeld verdraaid als je een selfie maakt, want anders zou je dat raar vinden. Sowieso moeilijker om dan qua motoriek ook een selfie te maken, maar goed. Vincent schilderde dus heel vaak zichzelf als studiemateriaal.

“Ze zeggen dat het moeilijk is jezelf te kennen, maar het is evenmin eenvoudig jezelf te schilderen.” Vincent van Gogh aan zijn broer Theo, 1886.

En als je bij deze quote “schilderen” niet letterlijk neemt maar figuurlijk, dan wordt het een wel heel diepgaande wijsheid.

Zijn zelfportretten. Stuk voor stuk de armoede in zijn ogen te zien. Maar zo’n passie voor het schilderen, de kunst. De kunstenaar die je dan recht in de ogen kijkt. Mijn hart weent op het moment ik zie hoeveel zijn kunstwerken nu opbrengen en hoeveel mensen het museum bezoeken. Per dag gemiddeld 5000! Dat zijn ongeveer het aantal patiënten wij in ons centrum per jaar zien. En al de merchandise die rondom het museum te koop is. Zelfs een hoek waarin zeer exclusieve kopieën van de meest bekende schilderijen te koop zijn. Een speciale techniek in samenwerking met ik dacht Fuji. Bijna niet meer van het origineel te onderscheiden. Omdat de kopie driedimensionaal is. Dus je ziet exact de streken van de schilderskwast. Ik zag zelfs dat de barsten van de tijd in de verf erin terug te zien zijn. Persoonlijk vond ik de kleur iets doffer, doods, kitscherig. Maar erger vind ik dus het uitmelken van de creativiteit van deze kunstenaar. Overigens niet alleen van déze kunstenaar, breek me de bek niet open. Hier kan ik een boek over schrijven, ga ik later beslist ooit nog doen.

Één groot werk heeft Vincent verkocht. Voor ongeveer duizend euro. Daarom doet het vooral veel verdriet, omdat ik in de ogen van Van Gogh die overlevingsdrang zie als kunstenaar. Hoe moest hij rondkomen met dat geringe geld hij had. En kosten liepen enkel op. In een van zijn laatste brieven, 820 briefwisselingen zijn er van Vincent, bewaard en gebundeld door zijn schoonzus en nu ook via het museum op internet stuk voor stuk te lezen, in een van die laatste dus een hele uiteenzetting van gemaakte kosten naar zijn broer. Theo, zijn jongere broer, ondersteunde Vincent financieel. En in die laatste jaren wordt het Vincent duidelijk dat Theo een gezin moet gaan onderhouden, getrouwd en uitbreiding van het gezin op komst. Die brief aan Theo is een verantwoording voor alle kosten die hij maakt en hoe moeilijk hij het heeft.

Die druk, dat vechten, de onzekerheid en daarnaast zijn intense liefde voor de natuur, voor de mens, de gewone mens. De Aardappeleters en al zijn schilderijen van vrienden en mensen die hem er echt toe doen. Zijn arts die hem helpt in de nacht dat hij het oor afsnijdt schenkt hij een portret. Het cadeau wordt echter niet gewaardeerd. Dat raakt Vincent enorm. Net als de kritische noten die collegae kunstenaars geven op voor Vincent zelf zijn eerste grote werk “De Aardappeleters”. Vele studies en tekeningen gingen vooraf aan dit eerste echte grote schilderij. Vandaag mocht ik het werk met mijn eigen ogen zien. Voor die tijd was Van Gogh een genie. Dat blijkt maar weer.

Naast De Aardappeleters hangt in het museum een vergelijkbaar boerentafereel. Een gezin etend aan tafel, dat in dezelfde periode door collega kunstenaar Jozef Israël is geschilderd. Prachtig werk, alle details zijn heel goed te zien. Mij viel meteen die glinstering in de eetlepel van het kind links op de voorgrond op. Een zo klein detail met wel een hele grote waarde om het allemaal heel echt te laten lijken. De sfeer op het doek is zo goed neergezet, dat als je er langer naar blijft kijken je in de ruimte waant. Dus ja, voor die tijd, wetende dat er nog geen fotografie bestond, film of bioscoop al helemaal niet, een kunststuk. Voor toen zo bijzonder als virtual reality nu. Maar Van Gogh was die tijd al lang voorbij, hij bracht ook de ziel in zijn werk. Details had hij zeker oog voor, maar hij ging toen al voor meer.

Dat hij oog had voor detail blijkt mij nu het meest uit de periode dat hij in zijn laatste jaar door ziekte niet meer naar buiten kon, binnen in de kliniek moest blijven en prenten van een collega schilder ging gebruiken als voorbeeld. Hij schilderde ze groter, in kleur, maar dan ook alles precies nageteld. Zoals het aantal balen stro en traptreden.

En in een aantal van zijn werken ook vele details die ik gemist zou hebben zonder de audiotour. Insecten op blaadjes in het groen en van dichtbij dan in detail weergegeven. Of het derde verliefd koppeltje in “Tuin met geliefden” uit 1887. Dat derde verliefde koppeltje had ik eerst niet gezien, pas toen ik er alert op werd gemaakt zag ik ze in de verte. Daarin zag ik de lol die hij als kunstenaar had. Maakte me blij.

Maar ook zijn experimenteren met kleuren. In ditzelfde prachtige werk “Tuin met geliefden” zijn van ver de minuscule verfstreken niet te herkennen. Van dichtbij is het een prachtig spel van de complementaire kleuren die Van Gogh gebruikt heeft. Hij had meerdere boeken van Delacroix. Een genie op het gebied van kleurcomposities. Daar speelde Van Gogh dan ook de hele tijd mee, met die kennis van kleur.

Met steeds grotere en dikkere halen met zijn kwast. Heel herkenbaar in zijn laatste werken. Hoe mooi om die dan ook allemaal naast elkaar te mogen zien. Aandoenlijk als ik me realiseer dat zijn einde dan nabij is. Ook hij weet dat bij het schilderen.

Delen met de wereld wil hij het, doorgeven, anderen zijn ogen te geven, de mooie natuur te laten zien, deze wereld, het paradijs waarin wij ons mogen begeven.

Ik werd geraakt door zijn drieluik, perzikbloesem, amandelbloesem en ik dacht de appelbloesem. Als een bezetene heeft hij die werken gemaakt, omdat Van Gogh wist dat de bloesemtijd maar van korte duur zou zijn.

En dan, het allermooiste werk van deze genius, Amandelbloesem, ter gelegenheid van de geboorte van zijn neefje, zoon van Theo. Theo, die de liefde voor zijn broer niet enkel in geld wist te geven, maar ook in de naam van zijn zoon, Vincent.

De kunstenaar Vincent van Gogh overlijdt ten gevolge van zijn verwondingen in zijn borst. Een zelfmoordpoging, zo lijkt, die twee dagen later toch zijn tol eist. Beide broers werden niet oud, een half jaar na het overlijden van Vincent sterft ook Theo.

De jonge Vincent, de zoon van Theo, ook ingenieur Van Gogh genoemd, heeft later het Van Gogh museum opgericht en laten bouwen. Architectuur, wie anders, Gerrit Rietveld, strakke lijnen, mooie architectuur, ook modern voor zijn tijd en gelukkig Rietveld werd wel herkend in zijn werk.

Met gemengde gevoelens ging ik na vijf volle uren Van Gogh dichtbij te hebben mogen zien het Museumplein op. Even liggen op het grasveldje voor het Concertgebouw. Waar ook verliefde stelletjes liggen in het gras, opa’s en oma’s met kleinkinderen spelen. Chinezen, Duitsers, Amerikanen, alle kleuren aanwezig zijn.

“Er is niets artistiekers dan van mensen te houden”. Vincent van Gogh

Horen is meer dan enkel de oren.

Komend weekend sta ik in het theater en congrescentrum Spant! in Bussum. Op zaterdag 26 mei en maandag 28 mei voor het jaarlijkse audicienscongres AuDidact.

In de middag geef ik een lezing over psychoakoestiek, in de ochtend mag ik het congres openen met een gesproken column. Deze zal hier voor de deelnemers later terug te vinden zijn, maar voor jullie trouwe lezers van dit blog hier al de primeur.

Gesproken column Horen is meer dan enkel oren.

Het jaarlijkse audicienscongres AuDidakt staat deze keer voor een groot deel in het teken van de REM-meting. DeReal Ear Meassurement. In detail kunnen meten wat er aan versterking in de gehoorgang gegeven wordt. Meten is weten.

Meten is weten, dat zou mij als fysicus als muziek in de oren moeten klinken. Maar al vanaf het prille begin van mijn opleiding tot klinisch fysicus – audioloog werd ik geraakt door de kunst van het horen. Wat doet dat brein van ons met al die prikkels aan geluid welke wij de hele dag binnenkrijgen. Dat fascineerde mij enorm. Zo heb ik mij dan ook als audioloog gespecialiseerd in de psycho-akoestiek. De wetenschap die zich bezighoudt met hoe mensen geluiden waarnemen. Wat doet iemand met geluid? Hoe werkt dat gehoorsysteem in ons brein? Hoe horen wij?

In mijn opleiding natuurkunde in Duitsland was ik al in detail alles te weten gekomen over Decibel en Hertz. Die Kunst des Wahrnehmens. Kijken en onderzoeken. Nieuwe dingen ontdekken. Meten is weten. Maar pas in de kliniek, in de audiologie, werd ik gegrepen door ons oor, ons auditief systeem. Ik wist van de Fouriertransformatie, de mogelijkheid om van een brei aan geluiden al die frequenties in individuele frequenties uit te filteren, maar om te zien dat al die geluidstrillingen door cochlea uiteindelijk in dat brein kunnen worden omgezet in iets waar we een betekenis aan kunnen geven, dat was voor mij ongelofelijk. Hoe dat überhaupt zo alles kon groeien.

Het auditief systeem.

Dat hele proces van oorschelp tot aan de auditieve cortex. De gehoorbeentjes, hamer, aambeeld, stijgbeugel, de kleinste botjes van het menselijke lichaam. Het slakkenhuis, de cochlea, het orgaan van corti, het membraan van Reissner, de binnenste en buitenste haarcellen, de ionenstromen, kationen, calciumionen, die uiteindelijk via neurotransmitters, via al die knooppunten in het brein dat eindstation bereiken, de auditieve cortex. We weten het allemaal.

Het moment ik de werking van dit hele gehoorsysteem hier nu in deze video laat zien, horen jullie de muziek op de achtergrond, kun je waarschijnlijk ook al horen welke componist dit is, de klassieke muziekliefhebbers onder jullie zullen wellicht zelfs kunnen horen welke symfonie dit is. Tevens hoor je mijn stem, je begrijpt wat ik zeg, waar ik het over heb, je kunt zelfs de reactie van je buurman horen, die zachtjes tegen je spreekt, je hoort de ruis van de apparatuur in de zaal. Met je ogen dicht zou je zelfs kunnen horen waar al die geluiden vandaan komen.

Horen is dus meer dan enkel de oren.

Het oor zelf is al zo mooi op zich, alleen die oorschelp al. De vorm, de werking van dat hele binnenoor. Maar wat er daarna allemaal in ons brein gebeurt is geniaal. Bijna onbegrijpelijk, maar toch ga ik het proberen, om jullie vanmiddag mee te nemen in die complexiteit van dat brein. De titel van dit congres is niet voor niets: In en tussen de oren.

Ik hoop jullie zelfs handvatten te gaan geven om oplossingen te vinden voor complexe gehoorproblemen die jullie tegenkomen in de praktijk. Mogelijkheden in de hoorrevalidatie waarvan we ons tot nog toe weinig bewust van zijn. Maar net door er bewust van te worden, gaan we de mogelijkheden zien om betere zorg te leveren aan mensen die door een gehoorverlies minder goed horen.

Horen is namelijk meer dan enkel oren.

“Nicht sehen trennt die Menschen von Dingen. Nicht hören trennt die Menschen von Menschen”. Immanuel Kant, Duitse filosoof achttiende eeuw. Hij zag al dat met elkaar praten, een gesprek hebben, informatie en kennis uitwisselen, dat al dit ons eigenlijk pas echt mens maakt. Het niet kunnen zien verwijdert je van dingen om je heen, het niet kunnen horen maakt het moeilijker om je te verbinden met mensen. Een sociaal isolement is een vaak gehoord probleem bij ernstig slechthorenden.

Onlangs mocht ik op een boekpresentatie spreken van een van mijn patiënten. Saskia Boer, haar debuut Mam hoort weer! Van hoortoestel tot cochleair implantaat. Een aangrijpend verhaal van een jonge moeder die langzaamaan doof wordt. Haar eigen verhaal heeft ze geschreven in romanvorm, waar ze vanuit het perspectief van haarzelf en vanuit het perspectief van haar dochter de impact beschrijft van een progressief gehoorverlies op het leven in een gezin. Geluiden die voor ons zo vanzelfsprekend zijn om die dan te gaan missen.

Schermafbeelding 2018-05-20 om 13.02.47

Op de kaft van het boek heeft Saskia de voor haar zo bijzondere geluiden en ervaringen weergegeven. De schoenen, de kerkklok, al dit met een verhaal er bij. Maar ze beschrijft ook de andere zintuigen die daar waar mogelijk gaan compenseren. Eerder dingen zien, ruiken en voelen. Een eye-opener voor iedereen die met gehoor te maken heeft, wij allemaal dus.

Onze zintuigen worden vandaag ook geprikkeld. Mogen we ons daar vandaag nog bewuster van worden.

Dat we kunnen leren van het gesproken woord, kunnen genieten van de muziek, kijken naar beelden die onsgetoond worden in de presentaties, dat we de koffie en het gebak straks in de pauze nog sterker mogen ruiken en proeven en dat we af en toe kippenvel mogen hebben van wat ons wordt verteld.

Ik nodig jullie uit om vandaag al die zintuigen te gebruiken en je te laten informeren en inspireren, maar vooral ook om de passie in dit vak samen te delen en straks in jullie eigen werk op alle mogelijke manieren met nog meer plezier een luisterend oor te zijn voor de cliënt.

Wat een mooi vak; de Audiologie.

Ik wens jullie een leerzaam en boeiend congres toe. In en tussen de oren!

Horen is meer dan enkel oren

Gisteren een voorbespreking gehad met Dorothé van den Aker, projectmanager AuDidact.

26 en 28 mei is het zo ver. Het jaarlijkse audiciencongres in het Spant in Bussum. Bijna duizend audiciens die verspreid over twee dagen een hele dag een boeiend programma krijgen voorgeschoteld.

Het programma is al helemaal rond. En ik sta in het programma naast een zeer getalenteerd spreker Jan van Setten. Ik verheug me enorm op zijn lezing waarvan ik weet dat deze hoe ook inspirerend en leerzaam gaat zijn.

Maar aan mij ook de eer om de congresdag te mogen openen met een gesproken column. Dankzij mijn blog was het organiserend committee op het idee gekomen om mij te vragen de congresdag te openen. Het publiek meteen mee te gaan krijgen.

De titel van het congres is “In en tussen de oren”. Mijn column “Horen is meer dan enkel de oren”.

Audiologie is zo’n een mooi vak. De passie die ik heb in dit vak wil ik gaan delen met mijn collega’s. Als audioloog in een van het grootste audiologische centrum van Nederland wil ik zo graag die zorg voor slechthorenden verbeteren. De samenwerking tussen al die disciplines, huisarts, KNO-arts, audicien, audioloog, maatschappelijk werker, psycholoog en veel meer, is zo belangrijk voor een succesvolle hoorrevalidatie. Ieder zijn eigen specialisme kunnen inzetten in dat bijzonder mooi vak, audiologie. Vanuit ons centrum besteden we heel veel aandacht om die samenwerking in het netwerk continu te verbeteren.

Het hoofdthema van het congres is de Real Ear Measurement, de REM-meting. Tot in detail kunnen meten en weten wat een hoortoestel doet. Meten is weten zou voor mij als fysicus als muziek in de oren moeten klinken. Maar al vanaf het prille begin van mijn opleiding tot klinisch fysicus – audioloog werd ik geraakt door iets anders, de kunst van het horen.

Geniaal hoe dat oor werkt. Die kleine gehoorbeentjes, de kleinste botjes van het menselijke lichaam, bijna een speldenkop zo groot, beter gezegd zo klein. Die duizenden haarcellen in dat slakkenhuis, de cochlea, met in het midden het eigenlijke gehoororgaan, het orgaan van Corti. De binnenste en buitenste haarcellen. De ionenstromen, de kanaaltjes, al deze informatiestromen die uiteindelijk dan samenkomen in het brein.

Maar wat doet dat brein van ons met al die prikkels aan geluid welke wij de hele dag binnen krijgen. Dat was voor mij nog fascinerender om daar bij stil te staan.

Zo heb ik mij dan ook als audioloog gespecialiseerd in de psycho-akoestiek. Wat doet iemand met geluid. Hoe werkt dat oorsysteem in ons brein? Hoe horen wij?

In mijn opleiding natuurkunde in Duitsland had ik al in detail alles geleerd over Decibel en Hertz, die Kunst des Wahrnemens, de basis voor de fysica. Kijken en onderzoeken. Maar pas in de kliniek, in de audiologie, werd ik gefascineerd door ons oor, het oorsysteem. Ik wist van de Fouriertransformatie. De mogelijkheid om van een brei aan geluiden, al die individuele frequenties er uit te kunnen filteren. Ingenieus om te zien dat al die trillingen door dat minuscule slakkenhuisje uiteindelijk in het brein kunnen worden omgezet in iets waar we een betekenis aan kunnen geven.

Op het moment ik dit nu schrijf hoor ik dat het buiten regent, de druppels op de bladeren in de bomen vallen, ik hoor in de verte een auto rijden, ik hoor vogeltjes fluiten, een duif, een pimpelmees, een mus, ik hoor mijn eigen ademhaling, het tikken van mijn vingers op het scherm. Al die geluiden komen tegelijk binnen en ik kan precies horen waar ze vandaan komen, maar ook interpreteren waar de geluiden aan verbonden zijn, een voorstelling maken van die druppels, de vogels, die autobanden op de weg.

Horen is meer dan enkel oren. Wat er daarna in ons brein gebeurt is geniaal. Onbegrijpelijk, maar toch ga ik het proberen, om al die audiciens in Nederland mee te nemen in die complexiteit van dat brein. Om van daaruit zelfs handvatten te vinden voor alledaagse problemen bij het horen, waarvan we ons tot nog toe weinig bewust zijn. Maar net door er bewust van te worden, gaan we mogelijkheden zien om betere oorzorg te kunnen leveren. Horen is namelijk meer dan enkel oren.

Wat een mooi vak, de audiologie.

Delen mag! 😉