Dit artikel in de nieuwste editie van Earline Magazine heb ik drie keer moeten lezen om het te begrijpen, maar wat een belangrijke boodschap Olav Wagenaar hier geeft.
De essentie van alle klachten, tinnitus, hyperacusis, misofonie, laag frequent geluid hinder en wellicht zelfs last van het snurken van je partner zit in de belevenis die je er aan geeft?!
Dat klinkt bizar en degene die last heeft van een geluid heeft uiteraard de neiging om de makkelijkste oplossing te kiezen; het wegnemen van die geluidsbron.
Want ligt de oplossing voor het last hebben van een geluid, welk eender ook, in de belevenis die er aan gegeven wordt?
De label die we er helemaal in het begin of wellicht zelfs later aan geven is bepalend in hoe we er op gaan reageren?
Maar vanuit de praktijk weten we dat in al die gehoorklachten als boven aangegeven het wegnemen van de bron echt niet de makkelijkste oplossing is. Sterker nog op de lange termijn klachten erger maakt.
Die labelling die aan een geluid geplakt wordt die kunnen we veranderen met cognitieve gedragstherapie, met exposure-technieken.
Het vrees- vermijdingsmodel (Vlaeyen, Cima), laat heel mooi zien dat beide de sleutel zijn voor herstel.
Voorbeeld: Op m’n spreekkamer heb ik een krakende tafel staan, eentje als ik er op druk dan kraakt en piept die aan alle kanten. Fantastisch om als uitleg in dit hele verhaal te gebruiken. Dus voor mij een positieve betekenis zelfs. Enkel als ik patiënten demonstreer dat de tafel best luid geluid maakt hoor ik het bewust, de rest van de dag, als ik er zit te werken helemaal niet. Het krakend geluid komt wel binnen, zal zeker ook m’n auditieve cortex activeren, maar m’n auditieve filters en m’n brein weten dat dit geluid er gewoon thuis hoort! Er thuis hoort!
Pas als ik aan het werk ben en de tafel kraakt en piept, mij niet opvalt, maar de tafel die verder achter mij staat exact hetzelfde geluid begint te maken, kraken en piepen zonder dat ik er aan zit. Mijn brein in milliseconden weet dat ik daar niet zit en dat geluid vreemd is, pas dan valt mij dat geluid wel op, draai ik me om en wil weten waar het geluid vandaan komt, hoe het kan. Ik kijk en zie de collega zitten die deze dag meekijkt en ik even helemaal vergeten was. Check, geluid is normaal voor die situatie.
Best een luid geluid en ook niet continu.
Ander voorbeeld: in mijn studietijd woonde ik in een appartement in Aken. Achter het huis langs liep een spoorweg waar zelfs ook ‘s nachts van die grote lange goederentreinen langsreden. In het begin een hels kabaal. Na aantal weken was het geluid normaal voor die omgeving, hoorde er gewoon bij. Jaren gewoond, geen last van gehad.
Emoties spelen in deze een grote rol, denken, voelen, doen. Je gedachte geven aan iets een bepaald gevoel, met een actie tot gevolg.
En in die driehoek groeit die labelling aan geluid.
Maar het is nog complexer dan dat, want emoties en gedachten met acties tot gevolg worden ook bepaald hoe je je in het algemeen al voelt.
Dus een stressvolle dag op het werk, kinderen die je wakker houden uit je slaap, buren die niet fijn zijn in contact, een hond die laat in de avond blaft, maar ook de periode van belastingaangifte die weer ingevuld moet worden en je daar echt geen zin in hebt, al dat kan al jouw hele systeem in een soort van paraatheid zetten. Dan hoeft er maar nog één geluid te zijn dat irriteert en de eerste label is gelegd.
Dus de situatie waar je al in zit, los van het geluid kan je wel al gevoeliger maken om het geluid als negatief te zien. Zelfs de neiging om alles onder controle te hebben kan indirect de betekenis eraan veranderen. Want de gedachte dat je dit niet onder controle kan hebben, omdat het geluid door iets of iemand anders komt maakt al dat je in de irritatie terecht komt. Terwijl die controle vanuit jezelf er wel kan zijn, maar niet bij de geluidsbron zelf, maar wel in die filtering van het geluid zelf, de betekenis die je er aan geeft.
En als die betekenis eenmaal al negatief is en de neiging er enkel is dat die geluidsbron weg moet, dan komen we al snel in de linker vicieuze cirkel van het vrees- vermijdingsmodel.
Dé oplossing ligt in het accepteren dat het geluid er is, waarbij accepteren meer is dan zich er bij neerleggen, want dat zou in gedachte weer een negatieve label kunnen geven als: “Zie je nou, ik moet me maar weer aanpassen, terwijl het makkelijkste is dat het geluid er gewoon niet is.” Waarbij de oplossing voor de langere termijn is: die rechter kant: acceptatie, weten dat het geluid er kan zijn, het vertrouwen hebben dat ook die kant de oplossing kan zijn. Met dus de bereidheid om die weg te gaan. Je als het ware over te geven aan dat geluid, toe te laten. Het geluid mag er gaan zijn, hoort er zelfs bij. Die laatste is wat we willen bereiken, maar is het moeilijkste.
En dat proces, kan enkel plaatsvinden als het systeem het geluid ook elke keer weer hoort. De exposure. Het moment dat het kan gebeuren. Het geluid er is en het systeem het steeds meer gaat toelaten en in de gewenning komt.
Hier gebruik ik het horloge om te laten ervaren dat dit in ons brein kan, aanpassen aan een nieuwe prikkel.
De meeste mensen hebben een horloge om. Aan de pols die elke dag weer gebruikt wordt om de horloge te dragen. Oefening is nu om die horloge aan de ander pols te gaan gebruiken. Dat zal in het begin wennen zijn, maar na enkele weken gaat die kant er ook normaal zijn. En ook die kant zal dan langzaam aan steeds minder aandacht krijgen.
Deze oefening heb ik zelf al eens gedaan, pas toen werd mij duidelijk hoe moeilijk dit is! Zelfs de horloge waar niet die betekenis aan vast zit dat die me uit de slaap houdt, dat het niet goed voor me is, de wens dat die weg moet zijn, al die labels zijn er niet en ook dan al is het moeilijk om in die gewenning te komen, laat staan dat dat er dus allemaal nog eens bijkomt.
Maar het is mogelijk ook dan dat te kunnen toelaten. Moeilijk maar mogelijk.
En daar is vaak dan hulp bij nodig. Stap voor stap. Met vallen en weet opstaan, net als in de revalidatie maar dan deze keer niet letterlijk maar figuurlijk.
Het is mogelijk en met hulp van professionals maakt het jezelf makkelijker.
Stap voor stap krijgen we ook steeds meer tools en delen we kennis en kunde om deze gespecialiseerde zorg steeds beter te maken.
Zelfs dit boeiende artikel in Earline heeft mij weer nog meer kennis gegeven om kennis die nodig is te kunnen delen.
In de hoop dat jij hier ook weer iets nieuws hebt geleerd om toe te passen dit blog.
