Horen is meer dan enkel de oren!

Ter gelegenheid van de jaarlijkse Seniorendag Valkenburg werd ik door Guy Caelen, voorzitter Seniorenraad Valkenburg, uitgenodigd om een korte lezing te houden op die bijzondere plek daar boven op de Cauberg, Holland casino Valkenburg, met dat prachtige uitzicht over ons Geulstadje, Valkenburg.

Thema’s van de Seniorendagen zijn er steeds op gericht om de eenzaamheid onder ouderen aandacht te geven en daar waar mogelijk aan te pakken. Vierhonderd senioren die ik mocht toespreken.

Eenzaamheid. In het kader hiervan kan zeker het gehoor worden meegenomen. Te vaak dat ik, als klinisch fysicus – audioloog op mijn spreekuur verneem dat mensen met een licht gehoorverlies langzaamaan minder zijn gaan deelnemen aan sociale contacten. Familiebezoeken en feestjes worden niet meer bezocht, want tja ze krijgen toch niets meer mee, zitten maar in de hoek en niemand die gezellig even komt praten, dit alles omdat het spraakverstaan in rumoerige omgevingen steeds moeilijker geworden is. Langzaam geraken mensen in een sociaal isolement en zijn zich er niet van bewust dat het gehoor hierin een hele grote rol speelt. Waarbij vaak dan uit gedegen gehooronderzoek blijkt dat er nog heel veel mogelijk is.

Dat wij elkaar kunnen verstaan komt omdat we elkaar kunnen horen. Ons oorsysteem is geniaal. Op het moment u nu hier deze woorden leest hoort u waarschijnlijk uw eigen ademhaling, als u slikt gaat aan beide kanten de buis van Eustachius even open en weer dicht en maakt dus geluid. Schone lucht komt in uw middenoor terecht en drukverschil tussen buiten en binnen wordt weer opgeheven, handig als u nu in het vliegtuig zou zitten. Maar genoeg andere geluiden nu ook om u heen te horen. Geluiden die 5 minuten geleden nog niet opvielen, neemt u nu bewust waar. Die minuscuul kleine trillingen van geluidsgolven bereiken uw trommelvlies, deze brengt weer de kleinste botjes van het menselijk lichaam in beweging, hamer, aambeeld en stijgbeugel om vervolgens de vloeistof in het  slakkenhuis, de cochlea in in een golfbeweging te brengen. Staande golven ontstaan en haarcellen die overeenkomen met de eigenfrequentie van net die toon in het geluid gaan het sterkst bewegen en op die plek op het membraan van Reisner wordt de beweging omgezet in een elektrisch signaal dat de weg vervolgt langs allerlei knooppunten op het neurale pad richting de auditieve cortex in de hersenenen. In detail kunnen we dit vandaag de dag dus haarfijn beschrijven. Als natuurkundige kan ik het begrijpen, maar de verbazing  blijft, de enorme bewondering hoe al dit zo kan groeien en dat wij als mens het horen zo als vanzelfsprekend nemen, terwijl het net zo ingenieus en wonderbaarlijk is. Sterker nog, horen maakt dat we mens zijn. “Nicht sehen trennt die Mensen von Dingen. Nicht hören trennt die Menschen von Menschen.” Emanuel Kant zei dit heel lang geleden al. Wie wil er niet gehoord worden? Een luisterend oor kan zo veel steun geven in een moeilijke tijd. 

Maar om elkaar in een goed gesprek te verstaan is een goed gehoor nodig. Wat voor velen een zo vanzelfsprekendheid is, blijkt voor anderen niet zo vanzelfsprekend te zijn. Vanzelfsprekend het woord alleen al, geeft aan dat iets dat normaal is, van-zelf-sprekend is. Een licht gehoorverlies is al voldoende om een enorme beperking te ervaren in het spraakverstaan. En op het moment gesprekken moeilijker te volgen zijn, is het vermijden van sociale contacten een logisch gevolg. Feestjes, vergaderingen, recepties, familiebezoekjes zijn echt niet meer fijn om naar toe te gaan. Een sociaal isolement is het uiteindelijke gevolg.

Horen is meer dan enkel de oren. Een luisterend oor is niet enkel luisteren, het is actief luisteren. Rekening houden met elkaars beperkingen, strategische oplossingen, door een rustigere omgeving te zoeken om elkaar beter te kunnen verstaan. Duidelijker articuleren, langzamer praten. Het is niet nodig om tegen iemand die slechter hoort luider te gaan praten, langzamer is een vele betere aanpassing. Vragenstellen en doorvragen. Kleine aanpassingen en oplossingen kunnen zo veel betekenen in net hét gesprek om je als mens te voelen dat je erbij hoort. Grappig, ook hierin weer het werkwoord horen, zonder dat het met gehoor te maken heeft.

Horen is meer dan enkel de oren!

Sex én gehoorverlies

Langzaamaan was ze volledig doof geworden. Een cochleair implantaat was uiteindelijk de oplossing voor het verbeteren van het spraakverstaan overdag. Maar in bed moest het hoorhulpmiddel uit. Lastig slapen als je met dat oor op het kussen ligt. In bed was ze dus weer volledig doof. Dat was het moeilijkste. Het niet meer kunnen horen van net die zachte geluidjes van haar man, die vroeger zo fijn waren, maar net bij het meest intieme moment in de relatie, nu die geluiden het meest gemist werden. Er over kunnen praten was moeilijk, sowieso het onderwerp alleen al.

Het is een enorm taboe, sex én gehoorverlies. Nog weinig over geschreven. Terwijl sex een basisbehoefte kan zijn in een relatie.

Beide zijn onderwerpen waarover moeilijk gesproken wordt, omdat het zeer gevoelige onderwerpen zijn. Persoonlijk en heel intiem.

Een gehoorverlies is moeilijk, omdat het er langzaam insluipt en het jaren duurt voordat het echt een groot probleem wordt. En als het een probleem is, is niet duidelijk dat er een gehoorverlies is. Je kunt aan niemand zien hoe slecht die hoort. Daarbij is er in de loop van de tijd binnen een relatie een manier ontwikkeld om met elkaar te communiceren, die heel “normaal” is. De één staat in de keuken met de wasemkap aan, de ander zit in de woonkamer met de TV aan. Vroeger met beide een perfect normaal gehoor een luistersituatie die kan, maar met een licht hoogtonenverlies zo na je vijftigste, waarbij een hoortoestel nog net niet nodig is, is elkaar goed verstaan vanaf die afstand zeker niet meer mogelijk. Vrijwel iedereen verwacht dat dat nog steeds kan. Hoe vaak ik dit voorbeeld in mijn spreekkamer geef, een koppel voor me zit en er zo’n herkenning is van deze situatie, zelfs al bij de lichte gehoorverliezen die we bijna allemaal hebben op middelbare leeftijd, laat staan dat daar een verworven gehoorverlies nog eens bij komt.

Onbegrip in het elkaar letterlijk niet kunnen horen sluipt er langzaam in. Dat het tussen de lakens, op de slaapkamer in het donker steeds moeilijker communiceren wordt, omdat je eenvoudig elkaars lippen niet meer ziet, is dan eigenlijk een vanzelfsprekend gevolg. Het mondbeeld kunnen zien is een must om bij een licht gehoorverlies überhaupt nog iets te kunnen verstaan. In het donker gaat spraakafzien zeker niet meer lukken. Lieve, zacht gesproken woordjes die steeds minder te horen zijn, en daarmee blijft een reactie hierop uit. De ander denkt dat deze reactie of beter gezegd geen reactie een reactie is, maar de lieve woordjes zijn gewoon niet gehoord, een gehoorverlies is de kern van dit probleem, welke echter niet bewust is bij geen van beide partijen.

Hét probleem is namelijk dat de persoon die steeds minder gaat horen, zelf niet hoort wat die niet meer hoort. En de gesprekspartner die spreekt niet kan zien wat de ander niet hoort. Het valt enkel die mensen op die zich hier bij toeval bewust van zijn. Geluiden die bijvoorbeeld voorheen nog duidelijk hoorbaar waren bewust weggevallen zijn. Te denken aan vogels die fluiten, het tikken van een klok, krekelgeluiden op vakantie in Frankrijk, windgeruis van bladeren in bomen, op het moment dat iemand bij toeval aangesproken wordt dat die geluiden er zijn en net dat moment een bewustwording is bepaalde geluiden niet meer te horen, gaan we langzaam checken of het gehoor nog in orde is. Het zijn meestal zachte onbenullige geluiden die eerst wegvallen en daarom niet opvallen.

En net bij sex kunnen deze zachte geluiden, o zo belangrijk zijn. De ademhaling van je partner, waarin je kunt horen dat deze sneller gaat, het een teken kan zijn dat je partner het fijn vindt en zo een versterkende prikkel kan zijn bij sex. Maar meestal begint het ook met zachte geluidjes, een kusje in de nek. Lieve woordjes in het oor. Of tijdens het vrijen zachtjes met woorden aangeven wat lekker is.

Tranen in haar ogen, omdat het moeilijk is het er überhaupt over te hebben. De goede woorden te vinden om dit alles te verwoorden. Aan te durven geven hoe belangrijk net die hele zachte geluiden voor haar zijn.

Dit gesprek ging mij aan het hart. Ik zag hoe moeilijk dit onderwerp voor haar was, met name ook als daar gehoorproblemen nog eens bij komen die moeilijk te peilen zijn. Dit is zo herkenbaar voor velen, daarom is sex én gehoorverlies net iets wat meer aandacht mag krijgen. Niet enkel voor de slechthorende zelf, ook voor de partner. Ik zie allemaal factoren die een grote rol spelen, net bij die combi, sex én gehoorverlies. Het er over hebben is een eerste stap om samen oplossingen te vinden. Het begint bij het bewust zijn hoe belangrijk die in eerste oogopslag onbelangrijke geluiden in de relatie voor elkaar kunnen zijn. Maar deze geluiden zijn zo vanzelfsprekend dat het niet duidelijk is hoe belangrijk ze zijn. Net als de ademhaling die je van jezelf hoort, het slikgeluid van de buis van Eustachius in je keel. Meer dan honderd keer per dag slik je, je hoort het wel, het geluid bereikt je auditieve cortex, maar het valt niet meer op. Slik nu maar eens bewust en hoor wat er allemaal in je keel en oren gebeurt. Geluiden die je normaal helemaal niet bewust hoort, maar er wel degelijk zijn. Zo ook die zachte geluidjes tijdens sex.

Sex is zo dicht bij jezelf, zo intiem dat het ontzettend belangrijk is er met respect en veel geduld hét er gewoon over te kunnen hebben.

Op het spreekuur vraag ik er niet naar, denk zelfs dat geen van mijn collega’s er standaard naar vraagt. Mochten er collega’s zijn die dit wel doen, dan hoor ik dat graag. Het zou wellicht een standaard vraag moeten gaan zijn op ons spreekuur: “Zegt uw partner wel eens lieve woordjes tegen u?”. Zeker waar de partner bij het gesprek aanwezig is, kan dit een moment zijn om het er even over te gaan hebben. Deze op het eerste oog onnozele vraag kan een ijsbreker zijn voor een belangrijk gesprek. Met meteen ook de mogelijkheid om uitleg te geven hoe belangrijk het voor de partner kan zijn die minder hoort. Met respect voor elkaar, een taboe gewoon bespreekbaar maken.

Intiemer kan een relatie niet gaan zijn, het moment het mogelijk is in woorden deze basisbehoefte te kunnen bespreken. Het er samen over te hebben. Bewust er van te worden en samen naar andere creatieve oplossingen te gaan zoeken. En die zoektocht kan zelfs héél leuk en spannend gaan zijn.

In plaats van zachte geluidjes, vooral tast gebruiken. In plaats van woorden, die lichte intieme aanraking van elkaar. En op het moment beide weten dat dit een alternatief gaat zijn, krijgt die subtiele aanraking ook een nog veel sterkere betekenis en kan net dit een trigger gaan zijn voor het begin van de opwinding.

Verlichting, elkaar kunnen zien, de slaapkamer niet geheel donker laten zijn, maar een klein romantisch lichtje laten branden, zo’n klein lampje in het stopcontact kan misschien al voldoende zijn om elkaars gezicht te kunnen zien. Een lampje dat gewoon als het donker is altijd brand, want moet je iets gaan doen om het lichtje aan te maken, kan daardoor die spontaniteit verloren gaan. Net die blik in de ogen, zegt vaak meer dan duizend woorden.

Het allerbelangrijkste is, het er samen over te durven hebben. Samen te bespreken wat de ander mist of net lekker vindt. Misschien nog van het grootste belang om vooral vanuit eigen gevoel aan te geven wat fijn is. Het positief te benaderen.

Geen verwijt naar elkaar, maar net kijken of er alternatieven zijn die beide prettig vinden.

Dit artikel hieronder zette mij aan het denken om dit blog vandaag te schrijven:

https://www.vice.com/nl/article/7xgdnq/hoe-het-is-om-seks-te-hebben-als-je-gehoorschade-hebt

Dokters van morgen

Gisteren de hele filmcrew van “Dokters van morgen” op bezoek gehad. Samen met mijn collega psycholoog en onderzoeker dr. Rilana Cima mag ik vertellen over onze gespecialiseerde tinnitusbehandeling.

Wat een leuke ervaring was dat. En mooie verhalen.

Antoinette Hertsenberg die met haar filmploeg in het restaurant van Adelante haar lunch gaat eten en door een jonge dame herkend wordt. Deze jonge dame revalideert in het centrum en is zo blij om Antoinette live te zien, ze had Antoinette sowieso een brief willen schrijven om haar te bedanken. Door een van de uitzendingen van Dokters van morgen over hersenletsels heeft zij nu beter zicht gehad om haar eigen revalidatietraject te vinden. Tranen in haar ogen, verrast om Antoinette daar in het restaurant te zien en haar persoonlijk te kunnen bedanken. Dit verhaal vertelde Antoinette mij weer even tussen de opnames door, met een enorme smile op haar gezicht van geluk. Dat is precies wat dit zo mooi maakt, aandacht in en voor de zorg. Dokters van morgen.

Wat een bijzonder fijn team, onze tinnituspatiente die gevolgd wordt in deze opname werd helemaal gerustgesteld. Gesprekken verlopen daardoor ook vrij snel als “gewoon normaal”. De camera is er figuurlijk niet meer bij, ook al staat de cameraman met die lens boven op mijn neus. Oprechte interesse en ontzettend leuke terugkoppelingen van de hele crew maken het een gewoon interessant gesprek.

Ik geef uitleg over tinnitus, leg aan de hand van “Das Glas der Lebensakzeptanz” uit hoe een en ander gekoppeld is. Dat de tinnitusproblematiek heel complex is, maar we wel mogelijkheden hebben mensen te helpen.

Antoinette die het helemaal begrepen heeft en op de punt van haar stoel zit, komt zelfs met een metafoor die zo passend en grappig is dat ik hem met jullie wil delen:

“Is het dan als bij pijn?” Vraagt ze. “Ik kook nogal graag, maar kan er eigenlijk helemaal niks van, snij me dus ook regelmatig in mijn vingers”. Ze laat een snede zien die vrij vers is. “Pas als ik kijk en het bloed zie, voel ik de pijn”. Zegt ze. “Dus de gedachte dat het pijn moet doen. Laat me dit ook voelen?”.

Hoe mooi is het als iemand zelf met zo’n voorbeeld komt. Dan heb je de essentie al helemaal begrepen.

“Mag ik vanaf nu deze anekdote van jou gebruiken en jouw naam er bij noemen?”, vraag ik. Antoinette lachend: “Graag! En vertel er maar bij hoe onhandig ik met koken ben!”.

https://www.npostart.nl/dokters-van-morgen/AT_2084608

#doktersvanmorgen #gehoor #audiologie #tinnitus

De mens is een kunstwerk

Mooie ontwikkeling bij de collega’s in Maastricht.

https://www.mumc.nl/actueel/nieuws/onderzoek-dagelijks-gebruik-kunstmatig-evenwichtsorgaan

Los van de technische mogelijkheden. Enkel al kijkend naar dit plaatje van het binnenoor, gehoor- én evenwichtsorgaan in één, laat zien hoe ingenieus ons menselijk lichaam is. Dit plaatje alleen al is een kunstwerk op zichzelf. Laat staan dat we straks met minuscule technieken dit kunnen “besturen”, maar zo ver zijn we nog lang niet. Tot die tijd is het van groot belang om mensen die hulp zoeken effectieve hulp te kunnen geven.

Gelukkig hebben we een fantastisch samenwerkingsverband met KNO Evenwicht Maastricht om mensen te helpen met gehoor- én evenwichtsklachten.

Wat ik zelf altijd bijzonder vind is dat dit alles zo kan groeien en precies op de goeie plek terecht komt. Alleen al die gehoorbeentjes, hamer, aambeeld en stijgbeugel, de kleinste botjes van het menselijke lichaam. Én dat wij daarmee kunnen horen en tegelijkertijd met het evenwichtsorgaan voelen hoe we ons in de ruimte bewegen.

Ik lig lekker buiten in de schaduw onder een boom. Hoor het geritsel van bladeren in die treurwillig boven me, vogels die fluiten, een van de buren het gras maaien, een vliegtuig in de verre verte, auto’s heel ver weg, kinderen schreeuwen in de achtbaan bij de Valkenier, je weet wel die met die lieveheersbeestjes, dit geluid is voor mij een echt zomergeluid, nu hoor ik de buurman iets in de GFT-bak gooien, het herkenbaar geluid van die deksel. Tegelijkertijd een motor die in centrum Valkenburg voorbij rijdt, ook een typisch zomergeluid.

En dit alles zijn inimini geluidstrillingen in de lucht. Die van al deze geluidsbronnen hierboven beschreven mijn trommelvliezen tegelijk op verschillende frequenties lichtjes laten bewegen, die kleinste botjes van ons lichaam laten trillen en verdergeleiden in dit slakkenhuis zoals op de foto. Haarcellen heen en weer gaan, ionenstromen genereren, via zenuwbanen en knooppunten mijn auditieve cortex bereiken ik nu hier op dit moment al deze geluiden bewust kan waarnemen, hier in dit bericht in woorden dit alles beschrijf en jij deze tekens al lezende precies kunt voorstellen hoe die geluiden klinken, omdat je ze zelf al eens een keer ervaren hebt.

Laat dit nu eens even binnenkomen, hoe ver we al zijn. Wat we allemaal al weten. In welk detail we kunnen kijken. Maar nog een lange weg te gaan voordat we op microniveau kunnen “repareren”. Hoe meer mensen dit leuk gaan vinden, hoe eerder we oplossingen voor alle problemen gaan vinden. Want wie gaat er voor zorgen dat als er problemen zijn er naar oplossingen gezocht wordt?

Daarom is kennis delen, goed onderwijs, geld voor onderzoek, maar ook jongeren motiveren en inspireren om technische vakken leuk te gaan vinden en teamwork, o zo belangrijk…😊

Én elkaar successen gunnen. Daarom een dikke proficiat aan het adres van mijn collega’s in Maastricht met het behalen van deze subsidie voor verder onderzoek op evenwichtsklachten.

Audiologie en kunst

Het magazine voor alle hoorprofessionals; Audiology Infos. Een magazine voor heel Nederland en België. Hoe mooi om aan de collega’s en vakgenoten te laten zien dat vanuit de kennis in de audiologie en de passie in kunst, nieuwe inzichten gevonden worden.

Lees hier het hele artikel.

Delen mag!;)

 

Vrijheid van meningsuiting 2.0

Vandaag de eerste congresdag NVKF. Nederlandse Vereniging Klinisch Fysici. Heel veel geleerd over techniek en de audiologie. Het thema “Daar zit muziek in” is ons natuurlijk als klinisch fysicus – audioloog op het lijf geschreven.

In de plenaire sessies ging het óók over cybersecurity en de blockchain-technologie.

Hoe apart dan als de dag wordt afgesloten met avondspreker humorspecialist, Michiel Peerenboom, die enkel met data van klinisch fysici gevonden op internet, bijna de gehele avond vult met de ene goeie grap na de andere. Voorzitter Lieke Poot steelt hierbij met haar tweets op een positieve manier de show.

Peerenboom maakt fake news zo fake dat het bijna echt is. Of was het toch echt?! Authentieke digitale informatie over ons, de fysici, de persoon, over ons vak klinische fysica op het web. Ik zie ook tweets en foto’s van collega’s én van mezelf voorbijkomen. Tweets die ik zelf niet meer wist dat ik ze ooit geschreven had.

“Gesproken woorden vergaan, geschreven woorden blijven bestaan”. Een spreuk van mijn pa die lang geleden een drukkerij had, nu krijgt die spreuk wel een geheel andere betekenis. Ze blijven inderdaad bestaan, die woorden die niet vergaan en erger nog, je kunt er dus altijd weer op aangesproken worden ook al is dat moment, die context waarin je het schreef allang voorbij.

Met al dit vandaag gezien, gehoord, besproken is mij één ding duidelijk geworden. De woorden van Minister Kaag op 30 september jongstleden in Amsterdam bij de Abel Herzberglezing 2018: “Wees niet stil, wij zijn met velen”, haar roep om een tegengeluid te durven geven, begrijp ik nu nog beter.

We gaan een tijd tegemoet waar je als persoon, als mens, heel kwetsbaar gaat zijn. Elk woord, foto of like op het digitale web staat er voor eeuwig op. En ooit, dan ben jij het vergeten, maar dan is er een cabaretier die er even van uitgaat dat wat er openbaar staat op het world wide web, ook zonder probleem gebruikt kan en mag worden om er grappen mee uit te halen.

Nu nog grappig, maar waar hier nog gelachen wordt kan het geschrevene straks anders worden geïnterpreteerd.

Daarbij komt dat het schijnt dat hackers je makkelijker weten te vinden. Wat je doet, waar je bent. Even een paar klikken en genoeg informatie online te vinden. Onze avatar, de digitale persoon die mijn naam draagt en ik zelf ook nog wel ben, maar in het echt toch heel anders is, krijgt een eigen bestaan.

Wat mij vanavond opvalt bij ook maar één tweet die ik in mijn onschuld toch nóg schreef over die blockchain en de bitcoin en net gepost heb, dat er meteen mensen op reageren zonder een echt profiel. Mensen die een bijnaam hebben die zeker geen normale naam kan zijn. Nee, het is volledig anoniem, zonder een link naar een naam of persoon die te traceren is. Veilig. Makkelijker ook om zo een mening “openbaar” te delen. Te schrijven wat je maar denkt. Niemand die je vindt.

Vrijheid van meningsuiting 2.0? Je mag je mening wel uiten op het moment je vrij bent van je eigen naam?

Welkom in de nieuwe wereld. Of is het de oude wereld? Terug in de tijd. De tijd vóór Napoleon, waar mensen nog geen namen hadden, geen adres. Anoniem. Alles kon, alles mocht. Geen grenzen. Wie deed je wat? Chaos.

“Wees niet stil, wij zijn met velen.”

De stilte doorbreken? Je stem laten horen? Welke stem?

Is die stem nog wel van mij?

Ik ga slapen, morgen vroeg op en mag ik een lezing geven over kunst en tinnitus. Twee werelden waar ik mij zo graag wel in wil verliezen. Waarom?

Het antwoord gaf vandaag een oud-collega, klinisch fysicus, Peter Kraft.

Omdat wij klinisch fysici zijn, natuurkundigen die van van nature van mensen houden. Wellicht heeft hij daar een punt. Want oprecht: Ik houd van mensen, met of zonder een echte naam.

Morgen weer een nieuwe dag.

Vakantie!

Even twee weken tijd voor mezelf en mijn lief. Laatste maanden was het even te veel. Verbouwing thuis, veel te doen op mijn werk; het opzetten van een mooi groot landelijk project vanuit de audiologie, het geven van lezingen, patiëntenzorg die gewoon doorliep. Jij als oplettende lezer van dit blog zal wel al gezien hebben dat er niet geschreven werd de laatste maanden. Maar ik moest even keuzes maken. Dat heb ik wel geleerd in 2011. Grenzen herkennen en daar waar nodig zaken even laten liggen, pas op de plaats maken. De balans houden.

Nu dan weer tijd om de “pen” te pakken en te schrijven, maar nog fijner om ook weer te gaan schilderen, want dat is echt al veel te lang geleden dat ik kon spelen met de kleuren en de acryl op het doek. Komende weken ga ik er tijd voor maken en jullie meenemen in een heel nieuw project. Een enorm tweeluik bestaande uit akoestische panelen. Via mijn werk in de audiologie ben ik bij toeval in contact gekomen met John Claessens van het bedrijf Ahrends en Martijn Flipse van de firma Deblick. Als experiment hebben zij voor mij twee hele grote doeken gemaakt speciaal voor dit experiment, deze grote doeken had ik al een tijd geleden mogen ontvangen om te bekijken of dit ontwerp als akoestisch paneel een mogelijkheid geeft voor een akoestisch kunstwerk.

Het gaat denk ik in mijn lievelingskleur rood zijn met goud en marine blauw om de donkere vlekken te gaan creëeren. Het zal vooral warmte gaan zijn. De warmte die we de afgelopen periode hadden aan zon en vuur, dit gevoel vastleggen op het doek.

Mijn vingers jeuken om er mee aan de slag te gaan.

Het complete werk zal zo’n 2,5 bij 5 meter zijn, zelf heb ik daar geen plek voor, heb jij een plek waar je denkt dat dit kunstwerk mooi tot haar recht kan komen, tip me dan, in de hoop dat dit unieke werk een mooie plek kan gaan verkrijgen.

Wordt vervolgd.

Nieuwe werelden ontdekken

Afgelopen week nam ik deel aan de stafdag Adelante, een hele dag intensief vergaderen met een groot deel van alle medisch specialisten Adelante. Als klinisch fysicus – audioloog, sinds enkele jaren met een AGB-code, lid van LAD (Landelijke vereniging voor Artsen in Dienstverband), daarmee een gelijkgesteld beroep aan de medisch specialist in de zorg en daarmee ook lid van de medische staf Adelante.

Hoe mooi ook, omdat ik van mening ben dat er een nieuwe generatie zorgverleners, maar ook zorgstructuur aan het opkomen is, waarbij wij als klinisch fysici een meerwaarde kunnen geven in die complexiteit van de hedendaagse zorg.

Een revolutie in de zorg is gaande. Sowieso al jaren een trend, het holistisch denken. Niet meer enkel inzoomen op één aspect, maar de patiënt bekijken als mens, niet als een machine waar iets in stuk is en gerepareerd moet worden, nee, ook kijken naar wat het medisch ingrijpen met de mens achter de patiënt doet.

Vaak ook de softe kant in de zorg genoemd. De psycho-sociale kant. En laat dat nu net een van mijn passies zijn.

“De mens op zich is als een kunstwerk” heb ik ooit gezegd. Elke persoon is een uniek exemplaar. Bloemen, bomen, watermoleculen, een appel, een banaan, heel veel in de natuur heeft precies dezelfde vorm en eigenschap, maar elk mens is een individu, één persoon op zich, niemand is hetzelfde. Zelfs een ééneiige tweeling geeft een verschil in karakter, in het zijn. En dat, dat maakt ons mens.

Een bijzondere eigenschap is ook dat wij kunnen nadenken over wat er om ons heen gebeurt. Wij zijn het enige wezen dat kan analyseren, beredeneren, wiskundige berekeningen kan maken om dat wat we in de natuur zien gebeuren in wiskundige, natuurkundige en scheikundige formules weten om te zetten. Met alle kennis die we nu hebben, kunnen we berekenen dat als ik die muur uit de achtergevel breek, met dat dak en die constructie erboven, precies die balk met dat gewicht en die vorm op die plek moet komen om al dat wat erboven zit te dragen en het huis veilig kunnen bewonen. Ik zit er nu midden in, een grote verbouwing thuis. 🙂

Maar dat laat mij tevens zien hoe ver wij als mens zijn in wat er allemaal al kan. Wat wij al allemaal kunnen, grote bewondering om te zien met welk een gemak die aannemer kijkt naar al dat wat in de bouw nu al mogelijk is. Maar ook om te zien welk een techniek we vandaag de dag hebben om dat alles tot in detail te berekenen en toe te passen en te maken. Maar met die bewondering waarmee ik naar de aannemer kijk, met diezelfde verwondering kijk ik nu in de zorg.

Het computertijdperk heeft namelijk al die kennis en vaardigheden in een stroomversnelling gebracht en we zijn ons daar vaak niet van bewust. Maar dat bewustwordingsproces begint er langzaam meer en meer te komen. We gaan van het meten is weten, naar wat doen we dan precies? De achterliggende gedachte van wat wil dit alles nu zeggen? Wat kan ik er mee? Het inzicht. Maar dan vanuit vele invalshoeken tegelijk bekeken. Verschillende disciplines die vanuit hun specialisme gaan samenwerken.

En dat is echt iets nieuws. Voorheen was er de dokter die enkel vanuit zijn eigen professie keek en op het moment dat deze dan vanuit zijn vakgebied niet meer verder kon, kwam de dooddoener: “Ik kan niets meer voor u betekenen” of “Sorry, maar daar moet u mee leren leven”.

Wat dat met een mens dan doet is bijna onmenselijk, de gedachte dat niemand jou meer kan helpen is zo pijnlijk, geeft zo een verlies, dat enkel die woorden je nog slechter laten gaan voelen. Terwijl er nog zo veel mogelijk is. Want ons brein is iets fantastisch.

Op dit moment ik hier deze woorden schrijf flits er in een milliseconde door mijn brein een gedachte die mij laat zien hoe geniaal dat brein is. Alleen hoe dan kan ik die gedachte in woorden hier nu op papier krijgen?

Want dat inzicht is dus het nieuwe tijdperk we ingaan. De wereld waarin die complexiteit waarin we leven, mogelijk wordt om te beschrijven, daarmee te weten hoe het werkt, dan te kunnen voorspellen, te reproduceren en als laatste stap het te kunnen toepassen. Zo zijn we al jaren als mens er mee bezig om de wereld om ons heen te beschrijven. Alleen wij als mens doen dat. Boeken worden er geschreven, video’s en documentaires gemaakt, cursussen gegeven, vakgebieden die daardoor ontstaan, dit alles steeds meer en beter.

En tot nog toe was het gericht op vooral specialisatie. Ieder met zijn eigen blik op het probleem. En daar komt de fysica om de hoek kijken, om dat alles vanuit een soort van helicopterview te bekijken, holistisch, vanaf een afstand, dat alles biedt meer mogelijkheden. Net als het kijken naar een schilderij, dan kun je met je neus bijna op het doek details zien of van een afstand het groter geheel welk een compleet nieuw beeld geeft.

Dat specialisme beperkt ons soms te veel in ons kunnen. Het geeft grenzen aan waardoor die specialist dan moet zeggen “Dit is wat ik kan, meer kan ik niet”, maar kijkend over grenzen heen, kan wel die andere collega nog iets betekenen. Een doorverwijzing doet dan wonderen. En dit is iets waar de medisch specialist zich nu steeds meer bewust van wordt. Van ketenzorg naar netwerkzorg. Ketenzorg waarin nog steeds die eilandjes los van elkaar samen werken. Zonder kennis van wat wie nu precies doet. En datgene we niet weten, daar kunnen we ook geen gebruik van maken. Maar die lacune in denken, die worden we ons nu op vele vlakken steeds meer bewust, zodat we die gaten in het systeem kunnen gaan opvullen. Net als een computernetwerk we zorgpakketten aan elkaar gaan koppelen. Steeds beter van elkaar weten wat ieders specialisme doet.

Dat inzicht had ik in een pitch van drie minuten gegoten. Want als klinisch fysicus – audioloog gespecialiseerd in de psychoakoestiek, met mijn passie voor het complexe van dat brein en dat holistisch denken om alles vanuit een groter perspectief te zien, heeft mij dit alles de mogelijkheid gegeven iets nieuws te ontdekken. De kracht die in ons zit op moment we echt samen gaan werken. Elkaar weten te vinden en er dan samen iets moois van kunnen maken.

Niet voor niets werd ik van de 26 pitches tweede met mijn pitch, een van de collega had dit nieuwe inzicht namelijk al een naam gegeven “positieve gezondheid” en daarmee had ze de eerste prijs terecht verdiend. Een project dat nu binnen Adelante schijnbaar al lopende is. Waarbij over grenzen heen gekeken wordt, in elkaars keuken, synergie, weten van elkaar wat iedereen kan. Van patiënt tot specialist. De moderne specialist en de unieke mens als patiënt.

Vanuit de Federatie Medisch Specialisten ligt er al een plan voor 2025. Rekening houdend met al deze nieuwe inzichten, waarin we als mens steeds meer controle krijgen over dat wat er met ons gebeurt.

Het is zo mooi om dat alles te zien gebeuren. Precies als met een kunstwerk dat langzaam ontstaat en steeds meer vorm krijgt, ook zo zie ik dit nu groeien, een structuur zie ik ontstaan die verbindingen legt en daarmee iets wat voorheen onmogelijk was, mogelijk maakt. Wonderen worden er verricht. Waar we eerst dachten onze grenzen te hebben bereikt, stappen we over grenzen heen en ontdekken we nieuwe werelden.

Als fysicus denk ik dan de essentie van ons bestaan als mens.

Bedankt!

Via LinkedIn vanmorgen deze aanbeveling hieronder mogen ontvangen. Deze wil ik graag met jullie delen.

Dankbaar en vereerd ben ik bij deze bijzondere woorden. Bedankt Sjoerd voor de uitnodiging en de kans die je mij gegeven hebt om deze info met een groter publiek te mogen delen.

Sjoerd Salet

Klinisch psycholoog – Plaatsvervangend P-opleider – bestuurslid MSB at Zuyderland Medisch Centrum

Op 15 juni 2018 een prachtige Studiedag Tinnitus georganiseerd vanuit de Sectie Somatiek van de VGCt.

Ik ken Dyon persoonlijk en heb vanuit mijn werk als klinisch psycholoog binnen Zuyderland MC ook geregeld professioneel met hem te maken. Ik heb hem gevraagd vanuit zijn kennis en expertise op het gebied van tinnitus en zijn kunstenaarschap een inspirerende bijdrage te leveren ter afsluiting van deze dag. Wat heeft hij dat ongelofelijk mooi waargemaakt, met niets dan lovende reacties over zijn enthousiaste en uiterst boeiende presentatie. Als dagvoorzitter had ik de eer hem te introduceren. De woorden die ik daarvoor heb gebruikt, bleken allen een schot in de roos:

“Ik ben zeer verheugd om de spreker te introduceren die een zeer inspirerende lezing in de categorie “Art meets Science” zal geven die als sluitstuk van deze dag mag klinken.

Hij heeft twee grote passies, Tinnitus en Kunst, en zal deze twee op eigenzinnige wijze en vanuit historisch perspectief verbinden.

Heeft u niet altijd al willen weten of Van Gogh ten onrechte als dronkenman werd uitgemaakt en waarom en hoe hij nu eigenlijk echt zijn oor heeft afgesneden? Wat was het gevolg dat Goya werd getergd door complete doofheid en tinnitus? En hoe Beethoven ons heeft willen laten horen hoe tinnitus werkelijk klinkt?

Psychologie en audiologie waren wetenschappen die tegen het einde van de 18e eeuw nog niet eens bestonden. Vandaar dat er in de kunstwerken en muzikale composities eigen interpretaties van de makers zijn terug te vinden, die vanuit de kennis die we nu hebben een ander licht schijnen op tinnitus en gerelateerde klachten. Klachten als onwetendheid, onzekerheid, sociaal isolement, onbegrip vanuit de omgeving en angst voor het onbekende, die een inspiratiebron vormden voor het creëren van meesterwerken.

Hij is ingenieur, klinisch fysicus en audioloog, werkzaam bij Adelante zorggroep en co-auteur van het artikel in The Lancet. Daarnaast is hij een fantastisch professioneel kunstenaar en ook in die hoedanigheid actief op het gebied van de “psychoakoestiek”.

Mag ik een hartelijk applaus voor Dyon Scheijen!”

Niet meer dan terecht kreeg hij vooraf, maar zeker ook na afronding van zijn lezing, een daverend applaus!

Spreker gezocht?

Twee weken geleden stond ik in het Spant! Bussum, het hele theater vol met collega’s uit het land, een boeiende lezing te geven over psychoakoestiek.

Voor mij persoonlijk was dit publieke optreden de laatste trede die ik nog te nemen had in mijn hele traject in het “overwinnen” van mijn spreekangst.

Een traject van vele jaren trainingen, cursussen, oefenen en “het gewoon doen”. Met kleine stappen steeds meer vooruitkomen. Om dan nu daar in het mooie theater in Bussum, het podium te nemen en het publiek een cadeau te geven. Want dat is wat je doet in public speaking. De kennis die je de ander geeft is als een cadeautje dat je weggeeft.

En het is zo leuk om cadeau’s te geven en te zien hoe iemand daar blij van wordt.

Daarom zou ik dit nu vaker willen, het spreken in het openbaar. Storytelling.

Meerdere onderwerpen die ik als thema voor een lezing kan geven:

1. Mijn vak audiologie, met name de psychoakoestiek. Wat doet iemand met geluid? Hoe werkt ons hoorsysteem? Waarom hoort de één Laurel en de ander Yanny? Wat gebeurt er in dat brein? Van het bewegen van het trommelvlies tot aan de auditieve cortex uitgelegd aan de hand van optische illusies, auditieve illusies die vaak nog zo onbekend zijn. Een leerzame lezing over het horen.

2. Mijn carrière als professioneel kunstenaar. Een inspirerend verhaal waarin als rode draad door dat verhaal uiteindelijk de twee beroepen audioloog en beeldend kunstenaar elkaar weten te vinden.

Art meets Science.

Mijn reis naar Californië. Het kunstproject in het museum of the living artist. De plek waar het kunstenaar durven zijn geboren wordt. Het park waarin dat museum te vinden was, Balboa Park. Waar ik zelfs de foto van mij, ooit gemaakt door mijn broer Jean, terugzag in het museum of Science. Ik als fysicus daar op de foto bij een opstelling over DNA te zien, met als boventitel; the doctor of the future.

3. Mijn traject welk ik gegaan ben om mijn spreekangst te overwinnen. Ik kan nu gewoon voor een hele grote zaal staan vol met kritische collega’s en mijn verhaal vertellen, zonder rood te worden, zonder de brok in mijn keel die spreken onmogelijk maakte.

Van een sociale fobie op mijn 18de tot nu professioneel spreker. Die reis, die persoonlijke reis die ik gemaakt heb, wil ik graag delen. Om mensen te inspireren en kracht te geven dat elke angst te overwinnen is. Het niet makkelijk zal zijn, maar wel mogelijk. Dat je daarbij het niet alleen hoeft te doen, maar jij het wel zelf moet doen. Zonder de bergen te beklimmen kun je de toppen niet halen. Zonder gidsen weet je de weg niet te vinden. Maar enkel al de weg die je gaat, die weg kan al heel bijzonder en mooi zijn. Het is niet enkel de moeite waard om het doel te bereiken. Het pad daarnaartoe kan zelfs nog mooier zijn. Dit is een heel persoonlijk verhaal, maar het heeft mij gemaakt wie ik nu ben. Ik had het daarom niet willen missen, zelfs niet die dalen waar ik doorheen moest gaan. Net die dalen hebben mij de lessen gebracht om te leren. Die lessen wil ik heel graag delen om vooral mensen die spreekangst hebben met dit verhaal de weg te wijzen die ze kunnen gaan om ook die berg te beklimmen, misschien via een makkelijker pad dan ik gegaan ben, maar om uiteindelijk wel op dezelfde top met dat prachtig uitzicht aan te komen.

Een inspirerend zeer persoonlijk verhaal.

4. En dan als laatste voorbeeld mijn twee passies; Kunst en tinnitus. Meerdere genieën uit de geschiedenis werden getergd door gehoorverlies en tinnitus. In de kunstwerken en muziekstukken zijn de sporen terug te vinden waar deze meesters mee te maken hadden. Vincent van Gogh die zijn oor afsnijdt. Beethoven die volledig doof werd en zijn eigen symfonieën niet meer kon horen. Munch met De Schreeuw.

De mens alleen al is een kunstwerk op zich.

Het verhaal van deze bijzonder mooie mensen vertelt vanuit de werken die zij maakte, de schilderijen waar je de strijd in ziet, het vechten tegen de tinnitus, het ernstige gehoorverlies. In een symfonie van Beethoven zelfs te horen. Hij wil het zo graag delen met de wereld. De impact die zijn verlies van het gehoor en de tinnitus heeft op zijn werk, zijn leven, zijn zijn. Een aangrijpend verhaal achter al deze kunstenaars.

Dit zijn verhalen die ik graag wil delen, mensen hiermee wil inspireren, anders te laten denken, anders te laten kijken. Naar hoe mooi de mens is. Wij als mensen hebben de mogelijkheid om over zaken na te denken, het met elkaar erover kunnen hebben, elkaar kunnen horen, maar nog beter elkaar verstaan. In al deze lezingen komt een aspect naar voren, waar je ook vandaan komt, welke achtergrond of nationaliteit, geloof, rang of stand je ook hebt, al dit speelt voor iedereen.

De mens op zich is al een kunstwerk.

Spreker gezocht voor een event, congres of college?

In een vrijblijvend gesprek kunnen we samen bekijken wat mogelijkheden zijn en wat er gewenst is qua tijd en inhoud van de lezing.

Voor meer informatie mail me:

info@dyonscheijen.nl

Vincent van Gogh – zelfportret met verbonden oor

En dan Vincent van Gogh, wat een verhaal is dat. Geboren 30 maart 1853. Overleden 29 juli 1890.

37 jaar en vier maanden jong. Pas vanaf zijn dertigste echt met zijn kunstcarrière begonnen. Ruim 800 kunstwerken. Gemiddeld moet hij in de laatste fase van zijn leven vier werken hebben gemaakt op één dag. Zijn briefwisselingen met zijn broer Theo geven zo veel inzichten in hoe het leven voor hem was, negenhonderdenacht brieven. Maar nog zo veel vragen die blijven bestaan.

Uiteraard wist ik van zijn oorincident. Maar waarom sneed hij zijn oor af? Was het het gehele oor? Welk oor? Had Van Gogh Ménière? Evenwichtsklachten, die lijken alsof hij heel veel gedronken had. Misverstanden uit zijn omgeving? Een arme man die als dorpsgek werd versleten, door omwonende werd gezien als een bedreiging en zelfs officieel via de politiek getracht werd hem weg te krijgen.

In werkelijkheid was hij een groot genie als kunstenaar, een zeer gevoelig mens, met oog voor details. Genoot van de dingen om hem heen. Respect had voor de “gewone” dagelijkse taferelen in het leven. Het boeren leven. De aardappeleters, een van zijn eerste grote werken. Uren voorstudies gemaakt, schetsen, om dan in 1885 dit werk te maken, toen heel veel kritiek kreeg en nu anno 2018 dit kunstwerk in de top tien staat van een van de duurste en bekendste schilderijen ooit.

Vincent van Gogh, een man met een groot hart en enkel maar één doel, een succesvol kunstenaar te kunnen worden. Maar door zijn ernstig gehoorverlies in een sociaal isolement was geraakt. Moeilijk met mensen kon praten, daardoor ook als moeilijk in omgang werd gezien. Waarschijnlijk een misverstand bij velen dat hij moeilijk was. Integendeel had hij een hart van goud.

Misverstanden? Ménière? Zijn druk op het oor zo ondragelijk werd dat hij er zelf met een mes aan de gang ging?

Ook bij Van Gogh zien we dat vanaf die periode van zijn ziekte hij een andere stijl in zijn kunstwerken ontwikkelde.

Vincent kon geen modellen betalen, dus gebruikte hij zijn eigen hoofd regelmatig als model. Veertig zelfportretten maakte hij, waarvan twee in de periode dat hij oorproblemen had.

Een heel boek is er onlangs geschreven over het verhaal achter het oorincident. Wat heeft er die nacht voor kerst 1889 in het Gele huis plaatsgevonden? Waarom bracht Van Gogh zijn oor daarna na een dame midden in de stad? Wie was zij? Wat had Gauguin hiermee te maken? En dan Vincent’s overlijden? Was het zelfmoord? Of is hij per ongeluk in zijn buik geschoten?

Bernadette Murphy, een voormalig geschiedenis docent, nu al jaren woonachtig in de buurt van Arles heeft het helemaal uitgezocht. In een soort van dagboek beschreven, het hele proces, de zoektocht die zij gemaakt heeft. Boeiende verhalen, mooie plekken, met enige fantasie waan je je af en toe in Frankrijk. Terug in de tijd. En sta je naast Van Gogh. Ben je er bij, begrijp je nog beter, wat voor een bijzonder mooi mens hij was. Met dat ene doel voor ogen; een groot kunstenaar te worden en een inspiratiebron voor anderen te zijn. Dat doel heeft hij bereikt. In de hoop dat hij dit toch nu zo ook ervaren heeft, vind ik troost in alle mooie werken die hij ons heeft nagelaten.

Verslag van mijn bezoek aan het Van Gogh museum.

Jheronimus Bosch – Tuinen der lusten

Mijn lezing “Art meets Science: tinnitus besproken vanuit een brug tussen kunst en wetenschap” begint bij “ De Tuin der Lusten” van Jerhonimus Bosch, die in de 15de eeuw leefde in ‘s-Hertogenbosch, geboren circa 1450, circa want van het begin van zijn leven is maar weinig bekend, zelfs zijn overlijden is niet exact bekend, wel dat Bosch begraven is op 9 augustus 1516.

“De Tuin der Lusten” een prachtig drieluik over het leven, de lusten in het leven en tevens de vergankelijkheid van het leven.

In het linker paneel het begin, Adam en Eva, het paradijs, midden paneel, het leven, de aarde, het feest, rechter paneel, de hel, alle ellende, vergankelijkheid, dood en verderf.

In dit rechter paneel is een oor te zien, twee oren doorboort met een zwaard en een pijl, pijn. Ook Bosch had op het laatst van zijn leven ernstige gehoorproblemen, dat is bekend. Misschien dat daarom niet voor niets de man die dicht bij het tafereel van het oor te vinden is, een zelfportret is? Bosch leefde in de 15de eeuw, zo weinig bekend van zijn eigen leven, vandaar dat we het nooit zullen weten.

Nu was ik bij toeval ook nog bezig met een voorbereiding voor een andere lezing voor AuDidact, een jaarlijks congres voor alle audiciens in Nederland. De titel van de lezing die ik daar ga geven; Psychoakoestiek, hoe gaat iemand om met geluid? De complexiteit van ons brein. Om dit duidelijk te maken maak ik gebruik van optische illusies en zo maak ik een bruggetje naar akoestische illusies, hier een samenvatting van die lezing.

Maar nu kwam ik vandaag bij puur toeval het volgende tegen. M.C. Escher, de kunstenaar die wiskundige figuren en natuurkundige aspecten gebruikte als inspiratie voor zijn kunstwerken. Een kunstenaar met een zeer eigen stijl en die nog nooit een andere kunstenaar had gereproduceerd in zijn werk, behalve één! Jeroen Bosch. En dan precies ook dat deel uit “De Tuinen der Lusten” wat ik er uit hebt gepakt om het oor te laten zien. Maar door dit kunstwerk van Escher zie ik ook echt nu pas de “Boommens” in het kunstwerk van Bosch. Met daarbij het hoofd van de kunstenaar zelf als zelfportret, meerdere kunsthistorici die hierover geschreven hebben. Sterker nog, nu past nog meer mijn hypothese dat het oor met het zwaard en de pijlen een verwijzing zijn naar tinnitus, wel of niet bij Bosch zelf aanwezig.

Hier een link naar het werk van Escher.

Een verklaring die Escher zelf min of meer geeft is dat in deze periode van zijn leven, wonende in Zwitserland, hij en zijn vrouw nogal depressief werden door de witte sneeuw en koude in dat land. Zij waren met het hele gezin verhuisd van Italië naar Zwitserland. Zijn inspiratiebron was weggevallen. De repeterende figuren in Italiaanse potten. Bloempotten en pannen uit de méditerranée waren er niet meer. Nu was het enkel veel wit van de sneeuw.

En jaren daarvoor had Escher een expositie van Bosch gezien, met vooral De Tuinen der Lusten nog in herinnering. Maar waarom dan specifiek dat deel van het doek? Waarom aandacht voor ook dat oor? Bijzonder. Zou Escher ook tinnitus hebben gehad?

Ga ik een andere keer onderzoeken, nu eerst de volgende kunstenaar die ik op mijn lijstje had staan, Fransico de Goya.

Wordt vervolgd.

Kunst en tinnitus

Begin dit jaar werd ik gevraagd om een lezing te geven op de studiedag tinnitus bij de Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën, VGCt, 15 juni aanstaande. De vraag was of ik een boeiende lezing zou kunnen geven, die vooral ook nog op het eind van de dag de interesse zou kunnen prikkelen van de aanwezigen.

Ooit geleerd van een TED-talk dat een boeiende lezing op vier elementen rust. Deze vier elementen vormen samen het woord HAIL:

Honesty, be clear and straight

Authenticity, be yourself

Integrity, be your word

and last but not least

Love, wish them well.

Al deze elementen in één lezing? Dan kom ik al gauw uit op een lezing over kunst gerelateerd aan tinnitus.

Kijken naar kunst is zo iets boeiends, zeker als je op details let. En ik wist uit al die jaren dat we in ons centrum onze tinnitus informatiebijeenkomst geven, dat er net ook heel veel kunstenaars zijn die een groot deel van hun leven getergd werden door gehoorklachten en met name doofheid en tinnitus. Vincent van Gogh en Ludwig von Beethoven, zij zijn hierbij het meest bekend, ook bij het grote publiek.

Naast de verwondering voor kunst heb ik mijn grootste passie gevonden in de audiologische zorg. Elke werkdag geeft zo’n voldoening om met alle kennis over het gehoor en tinnitus er te mogen en kunnen zijn voor mensen met ernstige tinnitusklachten en/of gerelateerde gehoorklachten, te denken aan misophonia, hyperacusis, Ménière, Laag Frequent Geluid.

Audiologie is zo’n mooi en boeiend vakgebied, waarin nog zoveel onbekend is en waar met steeds nieuwe inzichten mensen echt te helpen zijn. Dankbaar zijn dan ook de patiënten als je ze op het spreekuur kunt duidelijk maken wat wij vanuit ons tinnitusteam voor hun kunnen betekenen, die dankbaarheid, dat vertrouwen in ons, dat is een groot recht. Elke werkdag weer ervaren we dat in ons team.

Gehoor is in de basis de essentie van ons mens zijn.

“Nicht sehen trennt die Menschen von Dingen. Nicht hören trennt die Menschen von Menschen.” Immanuel Kant.

Dat wij met elkaar kunnen praten maakt dat we mens zijn. In woorden kunnen vertellen wat er speelt, hoe mooi iets is. Schrijven is ook al een mogelijkheid van communicatie. De woorden die je nu hier leest, maakt dat ik je kan vertellen wat ik zie, wat ik voel, wat ik beleef, hoe ik de wereld zie. De woorden “klinken” in jouw gedachte.

Maar het gesproken woord is veel krachtiger. Emotie komt er dan nog bij, intonatie, klankkleur, stiltes. Zelfs die stiltes kunnen een enorme power hebben.

Met woorden kun je kunst beschrijven, zonder woorden zou kunst niet bestaan. Enkel door erover te spreken, te weten wat er achter het kunstwerk zit, pas dan kan vaak de echte waarde van kunst worden geschat.

Kunst op zich is iets heel bijzonders, kunst maken, kunst kijken, de kunstwereld, ook daar ligt zeker mijn hart.

Beide werelden, zowel de audiologie, als ook de kunst, staan voor een groot deel op het fundament van de psychologie. De psychologie van de mens, gedachten, emotie, gedrag. Het leven.

De psychologie in de kunstwereld, waarin de waarde van kunst enkel iets menselijks is. De geschiedenis, de verhalen, die het kunstwerk kunnen maken tot vrijwel onbetaalbare kunst. De materiaalwaarde bijna nul kan zijn, maar er bij een gerenommeerd veilinghuis miljoenen voor worden betaald, kunst.

En de audiologie, met alles wat ons mens maakt. Elkaar horen, maar vooral aanhoren. Een luisterend oor zijn kan van onschatbare waarde zijn.

Honesty, authencity, integrity and love.

Mat al deze elementen van HAIL in zicht begon ik al vrij vroeg dit jaar met het verzamelen van allerlei informatie over schilderijen, kunstenaars, muziekstukken en componisten. Kunstwerken die ons iets zeggen over het leven van de kunstenaar zelf. Maar dan met name de periode en de impact die gehoorverlies en tinnitus had op het leven van de kunstenaar.

De meest interessante heb ik er uit gehaald en ga ik deze lezing verder vorm geven.

Maar er zitten hier zo veel boeiende nieuwe inzichten in en zaken die ik ontdekt heb, die ik graag met jullie hier wil gaan delen.

Wordt vervolgd.

Jheronimus Bosch – Tuinen der lusten

Horen is meer dan enkel de oren.

Komend weekend sta ik in het theater en congrescentrum Spant! in Bussum. Op zaterdag 26 mei en maandag 28 mei voor het jaarlijkse audicienscongres AuDidact.

In de middag geef ik een lezing over psychoakoestiek, in de ochtend mag ik het congres openen met een gesproken column. Deze zal hier voor de deelnemers later terug te vinden zijn, maar voor jullie trouwe lezers van dit blog hier al de primeur.

Gesproken column Horen is meer dan enkel oren.

Het jaarlijkse audicienscongres AuDidakt staat deze keer voor een groot deel in het teken van de REM-meting. DeReal Ear Meassurement. In detail kunnen meten wat er aan versterking in de gehoorgang gegeven wordt. Meten is weten.

Meten is weten, dat zou mij als fysicus als muziek in de oren moeten klinken. Maar al vanaf het prille begin van mijn opleiding tot klinisch fysicus – audioloog werd ik geraakt door de kunst van het horen. Wat doet dat brein van ons met al die prikkels aan geluid welke wij de hele dag binnenkrijgen. Dat fascineerde mij enorm. Zo heb ik mij dan ook als audioloog gespecialiseerd in de psycho-akoestiek. De wetenschap die zich bezighoudt met hoe mensen geluiden waarnemen. Wat doet iemand met geluid? Hoe werkt dat gehoorsysteem in ons brein? Hoe horen wij?

In mijn opleiding natuurkunde in Duitsland was ik al in detail alles te weten gekomen over Decibel en Hertz. Die Kunst des Wahrnehmens. Kijken en onderzoeken. Nieuwe dingen ontdekken. Meten is weten. Maar pas in de kliniek, in de audiologie, werd ik gegrepen door ons oor, ons auditief systeem. Ik wist van de Fouriertransformatie, de mogelijkheid om van een brei aan geluiden al die frequenties in individuele frequenties uit te filteren, maar om te zien dat al die geluidstrillingen door cochlea uiteindelijk in dat brein kunnen worden omgezet in iets waar we een betekenis aan kunnen geven, dat was voor mij ongelofelijk. Hoe dat überhaupt zo alles kon groeien.

Het auditief systeem.

Dat hele proces van oorschelp tot aan de auditieve cortex. De gehoorbeentjes, hamer, aambeeld, stijgbeugel, de kleinste botjes van het menselijke lichaam. Het slakkenhuis, de cochlea, het orgaan van corti, het membraan van Reissner, de binnenste en buitenste haarcellen, de ionenstromen, kationen, calciumionen, die uiteindelijk via neurotransmitters, via al die knooppunten in het brein dat eindstation bereiken, de auditieve cortex. We weten het allemaal.

Het moment ik de werking van dit hele gehoorsysteem hier nu in deze video laat zien, horen jullie de muziek op de achtergrond, kun je waarschijnlijk ook al horen welke componist dit is, de klassieke muziekliefhebbers onder jullie zullen wellicht zelfs kunnen horen welke symfonie dit is. Tevens hoor je mijn stem, je begrijpt wat ik zeg, waar ik het over heb, je kunt zelfs de reactie van je buurman horen, die zachtjes tegen je spreekt, je hoort de ruis van de apparatuur in de zaal. Met je ogen dicht zou je zelfs kunnen horen waar al die geluiden vandaan komen.

Horen is dus meer dan enkel de oren.

Het oor zelf is al zo mooi op zich, alleen die oorschelp al. De vorm, de werking van dat hele binnenoor. Maar wat er daarna allemaal in ons brein gebeurt is geniaal. Bijna onbegrijpelijk, maar toch ga ik het proberen, om jullie vanmiddag mee te nemen in die complexiteit van dat brein. De titel van dit congres is niet voor niets: In en tussen de oren.

Ik hoop jullie zelfs handvatten te gaan geven om oplossingen te vinden voor complexe gehoorproblemen die jullie tegenkomen in de praktijk. Mogelijkheden in de hoorrevalidatie waarvan we ons tot nog toe weinig bewust van zijn. Maar net door er bewust van te worden, gaan we de mogelijkheden zien om betere zorg te leveren aan mensen die door een gehoorverlies minder goed horen.

Horen is namelijk meer dan enkel oren.

“Nicht sehen trennt die Menschen von Dingen. Nicht hören trennt die Menschen von Menschen”. Immanuel Kant, Duitse filosoof achttiende eeuw. Hij zag al dat met elkaar praten, een gesprek hebben, informatie en kennis uitwisselen, dat al dit ons eigenlijk pas echt mens maakt. Het niet kunnen zien verwijdert je van dingen om je heen, het niet kunnen horen maakt het moeilijker om je te verbinden met mensen. Een sociaal isolement is een vaak gehoord probleem bij ernstig slechthorenden.

Onlangs mocht ik op een boekpresentatie spreken van een van mijn patiënten. Saskia Boer, haar debuut Mam hoort weer! Van hoortoestel tot cochleair implantaat. Een aangrijpend verhaal van een jonge moeder die langzaamaan doof wordt. Haar eigen verhaal heeft ze geschreven in romanvorm, waar ze vanuit het perspectief van haarzelf en vanuit het perspectief van haar dochter de impact beschrijft van een progressief gehoorverlies op het leven in een gezin. Geluiden die voor ons zo vanzelfsprekend zijn om die dan te gaan missen.

Schermafbeelding 2018-05-20 om 13.02.47

Op de kaft van het boek heeft Saskia de voor haar zo bijzondere geluiden en ervaringen weergegeven. De schoenen, de kerkklok, al dit met een verhaal er bij. Maar ze beschrijft ook de andere zintuigen die daar waar mogelijk gaan compenseren. Eerder dingen zien, ruiken en voelen. Een eye-opener voor iedereen die met gehoor te maken heeft, wij allemaal dus.

Onze zintuigen worden vandaag ook geprikkeld. Mogen we ons daar vandaag nog bewuster van worden.

Dat we kunnen leren van het gesproken woord, kunnen genieten van de muziek, kijken naar beelden die onsgetoond worden in de presentaties, dat we de koffie en het gebak straks in de pauze nog sterker mogen ruiken en proeven en dat we af en toe kippenvel mogen hebben van wat ons wordt verteld.

Ik nodig jullie uit om vandaag al die zintuigen te gebruiken en je te laten informeren en inspireren, maar vooral ook om de passie in dit vak samen te delen en straks in jullie eigen werk op alle mogelijke manieren met nog meer plezier een luisterend oor te zijn voor de cliënt.

Wat een mooi vak; de Audiologie.

Ik wens jullie een leerzaam en boeiend congres toe. In en tussen de oren!

Horen is meer dan enkel oren

Gisteren een voorbespreking gehad met Dorothé van den Aker, projectmanager AuDidact.

26 en 28 mei is het zo ver. Het jaarlijkse audiciencongres in het Spant in Bussum. Bijna duizend audiciens die verspreid over twee dagen een hele dag een boeiend programma krijgen voorgeschoteld.

Het programma is al helemaal rond. En ik sta in het programma naast een zeer getalenteerd spreker Jan van Setten. Ik verheug me enorm op zijn lezing waarvan ik weet dat deze hoe ook inspirerend en leerzaam gaat zijn.

Maar aan mij ook de eer om de congresdag te mogen openen met een gesproken column. Dankzij mijn blog was het organiserend committee op het idee gekomen om mij te vragen de congresdag te openen. Het publiek meteen mee te gaan krijgen.

De titel van het congres is “In en tussen de oren”. Mijn column “Horen is meer dan enkel de oren”.

Audiologie is zo’n een mooi vak. De passie die ik heb in dit vak wil ik gaan delen met mijn collega’s. Als audioloog in een van het grootste audiologische centrum van Nederland wil ik zo graag die zorg voor slechthorenden verbeteren. De samenwerking tussen al die disciplines, huisarts, KNO-arts, audicien, audioloog, maatschappelijk werker, psycholoog en veel meer, is zo belangrijk voor een succesvolle hoorrevalidatie. Ieder zijn eigen specialisme kunnen inzetten in dat bijzonder mooi vak, audiologie. Vanuit ons centrum besteden we heel veel aandacht om die samenwerking in het netwerk continu te verbeteren.

Het hoofdthema van het congres is de Real Ear Measurement, de REM-meting. Tot in detail kunnen meten en weten wat een hoortoestel doet. Meten is weten zou voor mij als fysicus als muziek in de oren moeten klinken. Maar al vanaf het prille begin van mijn opleiding tot klinisch fysicus – audioloog werd ik geraakt door iets anders, de kunst van het horen.

Geniaal hoe dat oor werkt. Die kleine gehoorbeentjes, de kleinste botjes van het menselijke lichaam, bijna een speldenkop zo groot, beter gezegd zo klein. Die duizenden haarcellen in dat slakkenhuis, de cochlea, met in het midden het eigenlijke gehoororgaan, het orgaan van Corti. De binnenste en buitenste haarcellen. De ionenstromen, de kanaaltjes, al deze informatiestromen die uiteindelijk dan samenkomen in het brein.

Maar wat doet dat brein van ons met al die prikkels aan geluid welke wij de hele dag binnen krijgen. Dat was voor mij nog fascinerender om daar bij stil te staan.

Zo heb ik mij dan ook als audioloog gespecialiseerd in de psycho-akoestiek. Wat doet iemand met geluid. Hoe werkt dat oorsysteem in ons brein? Hoe horen wij?

In mijn opleiding natuurkunde in Duitsland had ik al in detail alles geleerd over Decibel en Hertz, die Kunst des Wahrnemens, de basis voor de fysica. Kijken en onderzoeken. Maar pas in de kliniek, in de audiologie, werd ik gefascineerd door ons oor, het oorsysteem. Ik wist van de Fouriertransformatie. De mogelijkheid om van een brei aan geluiden, al die individuele frequenties er uit te kunnen filteren. Ingenieus om te zien dat al die trillingen door dat minuscule slakkenhuisje uiteindelijk in het brein kunnen worden omgezet in iets waar we een betekenis aan kunnen geven.

Op het moment ik dit nu schrijf hoor ik dat het buiten regent, de druppels op de bladeren in de bomen vallen, ik hoor in de verte een auto rijden, ik hoor vogeltjes fluiten, een duif, een pimpelmees, een mus, ik hoor mijn eigen ademhaling, het tikken van mijn vingers op het scherm. Al die geluiden komen tegelijk binnen en ik kan precies horen waar ze vandaan komen, maar ook interpreteren waar de geluiden aan verbonden zijn, een voorstelling maken van die druppels, de vogels, die autobanden op de weg.

Horen is meer dan enkel oren. Wat er daarna in ons brein gebeurt is geniaal. Onbegrijpelijk, maar toch ga ik het proberen, om al die audiciens in Nederland mee te nemen in die complexiteit van dat brein. Om van daaruit zelfs handvatten te vinden voor alledaagse problemen bij het horen, waarvan we ons tot nog toe weinig bewust zijn. Maar net door er bewust van te worden, gaan we mogelijkheden zien om betere oorzorg te kunnen leveren. Horen is namelijk meer dan enkel oren.

Wat een mooi vak, de audiologie.

Delen mag! 😉